Artur Kompton
Artur Holi Kompton (engl. Arthur Holly Compton; Vuster, 10. septembar 1892 — Berkli, 15. mart 1962) bio je američki fizičar koji je dobio Nobelovu nagradu za fiziku za pronalazak Komptonovog efekta 1922. godine.[1] Komptonov efekat je promena talasne dužine visokoenergijskog elektromagnetnog zračenja prilikom rasejanja sa elektrona. Otkriće Komptonovog efekta je potvrdilo da elektromagnetno zračenje ima i talasne i čestične osobine (talasno-čestični dualizam), što je jedno od osnovnih načela kvantne teorije.[2]
| Artur Holi Kompton | |
|---|---|
 Kompton (1927) | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 10. septembar 1892. |
| Mesto rođenja | Vuster (Ohajo), SAD |
| Datum smrti | 15. mart 1962. (69 god.) |
| Mesto smrti | Berkli (Kalifornija), SAD |
| Obrazovanje | Univerzitet Prinston, Koledž Vuster |
| Naučni rad | |
| Polje | fizika |
| Institucija | Vašington univerzitet u Sent Luisu |
| Mentori | Oven Vilans Ričardson  H. L. Cooke |
| Poznat po | Komptonov efekat Komptonova dužina Komptonovo rasejanje Komptonova talasna dužina Komptonov pomak |
| Nagrade | Nobelova nagrada za fiziku (1927) |
| Potpis |  |
Biografija uredi
Rođen je u Vusteru, Ohajo; obrazovao se na Vuster koledžu i Univerzitetu Prinston, predavao je na univerzitetu u Minesoti a 2 godine je bio istraživački radnik društva Vestinghaus. Godine 1923. postaje profesor fizike na univerzitetu u Čikagu. Dok je bio na Univerzitetu u Čikagu, upravljao je laboratorijom u kojoj je izvršena prva nuklearna lančana reakcija (Enriko Fermi- 1942). Sudelovao je na izradi atomske bombe. 1945—1953 rektor je univerziteta u Vašingtonu a od 1954. je radio kao profesor filozofije.
Istraživanja uredi
Kompton se bavio proučavanjem rendgenskog zračenja, kao i proučavanjem kosmičkog zračenja. 1941. godine u poziciji vođe strogo tajnog projekta pokušavao je da računski odredi smeštanje urana u grafit za razvijanje lančane reakcije. Pored toga je učestvovao u konstrukciji prvog reaktora i u projektu atomske bombe.[3][4]
Stav prema atomskoj bombi uredi
Kompton je bio ubeđen da SAD mora da načini sve da bi sprečila da se atomska bomba ne nađe u rukama totalitarnih režima. Godine 1946. „Moralni značaj atomske bombe” (The Moral Meaning of the Atomic Bomb) napisao je kao preporuke kako da se obezbedi mir u svetu. Po njemu, vazdušne snage koje su snabdevene atomskim bombama treba da se razmeste svugde po svetu i to brzo jer će monopol Amerike na atomsko naoružanje kratko trajati. Smatrao je da je dužnost SAD da održava određenu svetsku politiku mira.
Članci uredi
- Compton, Arthur, A Quantum Theory of the Scattering of X-Rays by Light Elements Arhivirano na sajtu Wayback Machine (6. februar 2007). (aip.org)
Reference uredi
- ^ „Arthur H. Compton - Biographical”. Nobel Prize. Pristupljeno 21. 1. 2021.
- ^ „Arthur Holly Compton American physicist”. Britannica. Pristupljeno 21. 1. 2021.(jezik: engleski)
- ^ „Arthur Holly Compton Biographies”. Atomic Archive. Pristupljeno 21. 1. 2021.(jezik: engleski)
- ^ „Compton, Arthur Holly, 1892-1962”. AIP. Pristupljeno 21. 1. 2021.(jezik: engleski)
Spoljašnje veze uredi
- Find-A-Grave profile for Arthur Compton
- Annotated bibliography from the Alsos Digital Library for Nuclear Issues
- Biographical entry at Washington University in Saint Louis