Atanasije III Carigradski

Patrijarh Atanasije III (rođ. Aleksije Patelarije, grč. Αλεξιος Πατελλαριος, poznat i kao Lubenski čudotvorac ili Atanasije Harkovski; 1597., Kremnoskij) je bio carigradski patrijarh (1634, 1635 i 1652), pre toga mitropolit solunski.

Atanasije III Carigradski
Lični podaci
Datum rođenja	1597
Mesto rođenja	Aksos, Krit, Osmansko Carstvo
Datum smrti	1654
Mesto smrti	Lubni, Rusko carstvo
Carigradski patrijarh
Godine	1634, 1635 i 1652

Ruska pravoslavna crkva spominje ga 2. (15. maja), na dan sećanja na Atanasija Velikog, po kome je i dobio ime, i u Saboru svih svetih (nedelja druga po Duhovima).

Biografija

Potekao je iz plemićke porodice povezane sa dinastijom Paleologa. Do 26. godine živeo je na Kritu u manastiru Arkadi, koji je bio pod vlašću Mlečana; Obrazovao se u manastiru Arkadija.

Godine 1631. hirotonisan je za solunskog mitropolita. Uživao pokroviteljstvo svog sunarodnika patrijarha Kirila Lukarisa.

Početkom 1634. u Fanaru se, po treći put, formirala fundamentalna opozicija patrijarhu Kirilu Lukarisu u vezi sa objavljivanjem u martu 1629. njegovog Ispovedanja vere, koje je u nizu odredbi izražavalo kalvinističke teološke stavove. Da bi uklonili Lukarisa, koga su podržavale ambasade protestantskih sila u Carigradu, nezadovoljni mitropoliti su morali da predlože kandidata prihvatljivog za katoličke države . U februaru 1634. godine Atanasije je izabran za carigradskog patrijarha.

Nekoliko dana kasnije ustupio je presto Kirilu Lukarisu, koji se vratio iz izgnanstva, jer je holandska ambasada uspela da po četvrti put vrati Lukarisa na patrijaršijski tron.

Atanasije je posle drugog svrgavanja 1635. otišao u Italiju, živeo u Ankoni i Veneciji (hramovi u njima pripadali su Carigradskoj crkvi; a Venecija je bila nezavisna republika do 18. veka). Rimski papa je ponudio da postane kardinal, ali je odbio ovu poziciju, ne želeći da napusti pravoslavlje.

Podvizavao se na Svetoj Gori u keliji koju je podigao, gde je kasnije (1849) nastao ruski svetoandrejski skit, čija je svetinja bila lična ikona patrijarha, na ruskom nazvana „Uteha u tuzi i žalosti“ (proslava 19. novembra).

U leto 1652. godine po treći put je zauzeo presto za nekoliko dana.

8. oktobra 1652. zauvek je napustio Carigrad, posetio vladara Vasilija Lupu, Bogdana Hmeljnickog u Čigirinu; 22. aprila 1653. primio je u Moskvi car Aleksej Mihajlovič.

U Moskvi je, na molbu patrijarha Nikona, napisao „Poredak arhijerejske liturgije na istoku“, koji je činio osnovu moskovskog ispravljenog štampanog „Službenika arhijerejske službe“, koji danas koristi Ruska pravoslavna crkva . Dao je caru „beležnicu“, u kojoj je naveo glavni cilj svog dolaska u Moskvu: da navede cara, u savezu sa Moldavijom i Zaporoškom vojskom, da započne rat sa Turcima .

Krajem decembra 1653. iz Moskve odlazi u Moldaviju, da bi stigao u Nikolajevski manastir u Galatu. Na putu je posetio Bogdana Hmeljnickog.

Februara 1654. ostao je u Mgarskom manastiru kod Lubnog, gde se u sredu u Tominoj nedelji, 5. aprila, upokojio.

Sahranjen je sedeći na prestolu ispod amvona Preobraženske crkve manastira.