Boroec
Boroec (Borovec, Borovac, mkd. Бороец) je naselje u Severnoj Makedoniji, u zapadnom delu države. Boroec pripada opštini Struga.
 Pogled na selo Boroec | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Severna Makedonija |
| Opština | Struga |
| Stanovništvo | |
| — (2002) | 629 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 41° 17′ 22″ S; 20° 35′ 46″ I / 41.289400039241634° S; 20.596100035413805° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 940 m |
  Boroec Boroec na karti Severne Makedonije | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 6336 |
| Pozivni broj | +389 (0)46 |
| Registarska oznaka | SU |
Geografija uredi
Naselje Boroec je smešteno u zapadnom delu Severne Makedonije, blizu državne granice sa Albanijom (7 km zapadno od naselja). Od najbližeg grada, Struge, naselje je udaljeno 16 km severno.
Boroec se nalazi u istorijskoj oblasti Drimkol, koja se obuhvata severnu obalu Ohridskog jezera, oko istoka Crnog Drima iz jezera. Naselje je smešteno na istočnim padinama planine Jablanica. Istočno se tlo spušta u klisuru Crnog Drima, gde je obrazovano veštačko jezero Globočica. Nadmorska visina naselja je približno 940 metara.
Klima u naselju, i pored znatne nadmorske visine, ima župne odlike, pa je pre umereno kontinentalna nego planinska.
Istorija Srba u mestu uredi
Za vreme vlastelina Baošića preneta je tu naspram sela, iz Ohrida stolica episkopa. Episkopija koji je osnovao Sv. Sava zvana "Debrcka" imala je svoje mesto u gradu Đurđa Baošića. Kada su Turci definitivno zavladali tim prostorom, episkop se premestio u varošicu Debar ili "Dibru" tadašnju. Sela pripadajuća tzv. Debrce - dve sa 17 srpskih sela pripojili su administrativno Ohridu.[1] Sredinom 19. veka pominju se na bregu razvaline te "Biskupije" i samog "grada Đurđa Baošića".
U mestu je između 1850-1874. godine radila srpska narodna škola. Usledio je prekid do novog otvaranja 1889. godine.[2]
Kupio je knjigu Puljevskog - rečnik od četiri jezika objavljenu 1873. godine, Božo D. Stojanović iz mesta.[3]
Povodom smrti brata Đorđa iz Borovca 1890. godine, priredio je njegov brat Kosta Šumenković parastos krajem 1890. godine u beogradskoj Vaznesenskoj crkvi.
Za njihov rodni kraj navodi Kosta, staro predanje: "U divnoj i prekrasnoj bivšoj prastaroj srpskoj Neckoj župi, koju je naš sveti kralj Stevan Vojislav Dragomirov Drvanović XXXI po pobedi nad Carigrađanima 1036. godine, ustupio svom najstarijem sinu kraljeviću Gojislavu, za pokazanu hrabrost u toj borbi."
Đorđe Šumenković je bio rođen 1821. godine, od roditelja Atanasija i Jane (iz Njeguša solunskog) u Borovcu. Crkvu seosku pravoslavnu su podigli supružnici Atanasije i Jana Šumenković, sa svojim seljanima 1833-1836. godine. Tu crkvu posvećenu prazniku Uspenju Presvete Bogorodice, opremali, dopravljali i ukrašavali kasnije njihovi sinovi Šumenkovići, Đorđe, Jovan i Kosta. Složna braća su zajedno izgradili i srpsku osnovnu školu 1869. godine. U jednom izveštaju se navodi da radi srpska osnovna škola u mestu u periodu 1868-1874. godine.[4]
U mestu su do 1896. godine bile razvaline druge crkve, posvećene Sv. Atanasiji. Tu se nalazila jedna kućica daščara u kojoj je svakog praznika palio kandilo učiteljev otac, Tanasije Tanasković. Braća Šumenkovići su krenuli njenu obnovu; Kostu su zastupali Jovan i Đorđe. Obezbedili su počev od 1889. godine svu građu da se gradi iz temelja prastara srpska crkva, i samo su čekali ferman od Sultana, da se krene gradnja. Đoko je stalno brinuo oko gradnje, čiji se početak odužio kao i zbog ukupne nepovoljne situacije za Srpstvo, pa se razboleo i umro, ne dočekavši završetak tog blagoslovenog posla.[5] Između 1896-1900. godine majstor Mitar Popović iz mesta Jablanice završio je sav posao. Radio je i drvorez na ikonostasu na kraju. Novi sveštenik je postao 1900. godine Mateja Šumenković, bivši učitelj koji je 11 godina proveo u Jablanici. On je prethodno rukopoložen u crkvi Sv. Đorđa u Resenu.[6]
Turci su 1890. godine uhapsili Srbina tamošnjeg učitelja Bogdana Tanaskovića, po prijavi Bugara.[7]
Na velikom protesnom skupu Srbo-Makedonaca u Beogradu 1890. godine patriotski govor je održao, zalažući se za otpor bugarskim vladikama egzarhistima, Anton Popović, Srbin iz Borovca.[5] Tu se rodio 1829. godine Kosta Šumenković, srpski rodoljub i trgovac, sin Atanasija i Jane. Kosta je najzaslužniji kao najbogatiji od braće, za otvaranje u svom rodnom mestu srpske škole 1869. godine.[8] Prvi učitelj je bio Stanko Lazarević, do 1873. godine, kada prelazi u Debar.[9]
Borovac je 1900. godine mesto naseljeno Srbima u nahiji Struškoj, kazi Ohridskoj u kojem ima 170 kuća. Tu su tada razvaline srpske pravoslavne crkve Sv. Atanasija. Zvanično je otvorena srpska škola carskom dozvolom iz 1897. godine. Njen "mutevelija" (upravnik) bio je meštanin Kuzman Naumović, a učitelj Bogdan Atanacković. Domaćin školske slave 1899. godine bio je Anđelko S. Šumenković. Dvorazrednu školu sa zabavištem pohađa 1900. godine 43 đaka. Kada je proslavljena te godine školska slava Savindan, kum slave bio je domaćin trgovac Petar Stojanović (bivši učitelj!), a svetosavsku besedu održao Bogdan Atanacković učitelj. Učitelj Bogdan je pokrenuo osnivanje mesnog Školskog fonda.[6]
Stanovništvo uredi
Boroec je prema poslednjem popisu iz 2002. godine imao 629 stanovnika.
Etnički sastav:
| Nacionalnost | ukupno |
| Makedonci | 193 (31%) |
| Albanci | 74 (12%) |
| Turci | 175 (28%) |
| ostali | 187 (30%) |
Veći deo stanovništva čine Muslimani makedonskog porekla, tzv. Torbeši.
Većinska veroispovest je islam, a manjinska pravoslavlje.
Poznate ličnosti uredi
- Kosta Šumenković, delatnik Srpske akcije u Makedoniji;
- Protojerej Mateja Šumenković, delatnik Srpske akcije u Makedoniji.
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ "Glasnik društva srpske slovesnosti", Beograd 1871. godine
- ^ "Carigradski glasnik", Carigrad 1904. godine
- ^ Đorđe Puljevski: "Rečnik od četiri jezika", Beograd 1873. godine
- ^ "Delo", Beograd 1899. godine
- ^ a b "Male novine", Beograd 1890. godine
- ^ a b "Carigradski glasnik", Carigrad 1900. godine
- ^ "Zastava", Novi Sad 1890. godine
- ^ "Nova iskra", Beograd 1900. godine
- ^ "Brastvo", Beograd 1940. godine