Vladimir Šipčić
Vladimir Vlado Šipčić (Mala Crna Gora, kod Žabljaka, 12. maj 1924 — okolina Pljevalja, 29. jul 1957) bio je srpski četnički komandant, koji je ostao upamćen kao poslednji preostali aktivni četnik iz Drugog svetskog rata. Šipčićevu četničku grupu su likvidirale jedinice državne bezbednosti FNRJ jula 1957. u okolini Pljevalja. Tada je imala samo sedam članova.[1]
| Vladimir Šipčić | |
|---|---|
 Vladimir Šipčić | |
| Lični podaci | |
| Puno ime | Vladimir Šipčić |
| Nadimak | Vlado |
| Datum rođenja | 12. maj 1924. |
| Mesto rođenja | Mala Crna Gora, kod Žabljaka, Kraljevina SHS |
| Datum smrti | 29. jul 1957. (33 god.) |
| Mesto smrti | okolina Pljevalja, FNR Jugoslavija |
Biografija uredi
Rođen 12. maja 1924. godine na Durmitoru u selu Mala Crna Gora, koje je u to vrijeme pripadalo Plužinama, gdje i danas žive Šipčići, koji vode porijeklo od maleševskog velikog vojvode iz 13. vijeka. Vlado je imao četiri brata — Mihajla, Žarka, Simu, Radoja i sestru Vidosavu.[2]
Njegov otac Mitar Šipčić je bio učesnik svih ratova 1912-1918 za oslobođenje srpskog naroda od osmanlijskih, austro-ugarskih i bugarskih zavojevača, kao i stvaranje prve južnoslovenske države na Balkanu.
Kada su Njemačka i Italija zajedno sa svojim saveznicima 6. aprila 1941. napali Kraljevinu Jugoslaviju, Vlado Šipčić nije oklijevao već se isti dan prijavio dobrovoljno u kasarnu, u Pljevljima, bio je pripadnik brdske pješadije i bio je u to vrijeme raspoređen oko Foče.
Vlado je prvo stupio u partizane i učestvovao je u Trinaestojulskom ustanku, koji je podignut sredinom jula 1941. kada su kvislinške snage u Crnoj Gori proglasile nezavisnost pod italijanskim patronatom. Tada se podigao ustanak, koji je doprineo da se skoro čitava Crna Gora oslobodi od okupatora, ali samo na kratko, jer je već u avgustu 1941. okupatorima stiglo veliko pojačanje. Vlado je pre rata gajio simpatije prema komunizmu ali se ubrzo razočarao i odlučio da ih napusti.
U Hercegovini gdje su u to vrijeme stradali mnogi Srbi od ustaške ruke, dignut je ustanak. Kako na Durmitoru i okolini nakon sloma ustanka u to vreme još nije bilo velikih sukoba, te je Vlado Šipčić sa drugim Durmitorcima, krajem avgusta prešao u istočnu Hercegovinu, i pristupio četnicima, u bataljon kojim je komandovao Spasoje Dakić, ne bi li zaustavio genocid nad Srbima.
Partizani su uspjeli u zimu 1941/42. godine da stvore bolje organizovane oružane snage i tada je u Crnoj Gori počela prva faza socijalne revolucije, a odmah potom i druga faza u ljeto 1942. kada su očekivali da će im doći Crvena armija u pomoć. Tako su se na svojim teritorijama činili zločine, surovo se obračunavali sa političkim neistomišljenicima, između ostalih i sa Vladovim rođacima. (vidi Lijeva skretanja) Ovo je izazvalo da se narod okrene protiv partizana i pruži podršku četnicima koji su se udružili sa Italijanima i juna 1942. protjerali partizane iz cijele Crne Gore.[3]
Vladov otac, Mitar Šipčić je ubijen septembra 1943. godine na Žabljaku, i bačen u jamu nazvanu „pasje groblje” kada su partizani iskoristili kapitulaciju Italije da se vrate u Crnu Goru. Jednog jutra, u praskozorje, upadaju partizani u kuću Mitra Šipčića, vežu na spavanju Mitra i njegovog brata Draga i odvede ih sa sobom na Žabljak. U zatvoru su Šipčići, uz druge partizanima nelojalne Srbe, bili mučeni od strane komunista i na kraju određeni za strijeljanje kao „velikosrpski hegemonisti“. Otac je strijeljan, a stric je poginuo u pokušaju bjekstva. Vlado je tom prilikom uspio da utekne od komunističkog metka i da se odmetne u šumu gdje je proveo narednih 14 godina boreći se, većinom kao gerilac u neravnopravnoj borbi.[4]
Vlado Šipčić je sa 17 godina bio jedan od najboljih i najmlađi boraca Fočanske četničke brigade. Tokom rata je branio srpski narod od ustaša na tromeđi Srbije, Crne Gore i Bosne. Njegovi podvizi su bili legendarni u tom kraju. Kraj rata je dočekao kao već prekaljeni borac i podoficir JVuO. Zarekao se da se neće nikada predati partizanima, kao što su uradili mnogi četnici, nakon hapšenja Draže Mihailovića marta 1946. godine. Vlado je nastavio da se bori, zajedno sa Božom Bjelicom i Srpkom Medenicom. Njih trojica su, na čelu posljednjih grupa četničkih boraca, likvidirali brojne članove Komunističke partije.[5]
Božo i Srpko su zbog izdaje poginuli 1951. godine, a Vlado je potom sam nastavio borbu. Nije uspio da osveti Srpka Medenicu, ali je zato kaznio Stoju Golubić, ljubavnicu Boža Bjelice, koja je Boža predala komunistima. Ubijena je metkom usred čela na jednom narodnom saboru u istočnoj Bosni, ovo je bilo poniženje za Narodnu miliciju i vlasti su organizovali veliku potragu za njim. Brojne potjere je i nakon toga komunistički režim organizovao za Vladom Šipčićem ali bez uspjeha. Vladova snalažljivost, poznavanje terena ali i podrška lokalnog stanovništva ga je uvjek spašavalo od sigurne smrti.[traži se izvor]
Vlado je po nekim verzijama ubijen u planini, a po drugima je ubijen na željezničkoj stanici 29. jula 1957. dok je sa svojom verenicom Anom pokušavao navodno da pobegne iz Jugoslavije u Francusku. Zvanična smrt nikad nije potvrđena pa se u njegovom kraju vjeruje da je možda uspio pobjeći pa čak i da je možda još uvjek živ.
Postoji nekoliko pesama koje su posvećene Šipčiću.
Skok u Drinu uredi
UDBA je organizovala veliku potjeru za Šipčićem, a otkrivena je i pećina u kojoj se skrivao nakon što ga je rođak odao. Udbaši su opkolili skrovište sa svih strana, u razmeni vatre je stradalo nekoliko udbaša i četnika, a sam Vlado je uspeo da se izvuče skočivši u Drinu sa velike visine, ovaj događaj je fotografijom ovekovečio jedan pripadnik Udbe koji je nosio fotoaparat, a zaprepašćeni Udbaši su verovali da je sigurno poginuo. Rođaka koji ga je odao je poštedeo zahvaljujući majci Vemiji koja ga je zaklela da se ne sveti.
90-te godine uredi
Njegov rođak Radoje Šipčić, 1984. godine je objavio knjigu „Poslednji kraljev vojnik u otadžbini“, u kojoj je opisao uzbudljiv život i borbu Vladimira Vlade Šipčića. Pored toga, borba i pravdoljubivost Vlade Šipčića opisana je u više knjiga, te je stavljeno pod znak pitanja da li je Vlada zaista poginuo 1957 godine, pošto ne postoje jasni dokazi za to.
2003. godine MUP Crne Gore je dozvolio javnosti delimično otvaranje strogo čuvanog tajnog dosijea „Vladimir Šipčić“.
Reference uredi
- ^ Dimitrijević 2003, str. 91–93.
- ^ „Vladimir Vlado Šipčić – posljednji kraljev vojnik u otadžbini”. Istok.[mrtva veza]
- ^ „Dvanaest godina posle rata vodio borbu protiv komunista: Ovo je poslednji kraljev vojnik u otadžbini”. 24sedam.
- ^ „Vladimir Šipčić, soko sa Žabljaka”. www.zlocininadsrbima.com.
- ^ „Šipčić Vlade - poslednji četnički gerilac”. Vidovdan | Srpska tradicija i nacionalni interes.
Literatura uredi
- Dimitrijević, Bojan (2003). Građanski rat u miru. Beograd: Srpska reč. str. 91—93.
 | Ovaj članak vezan za Drugi svetski rat je klica. Možete doprineti Vikipediji tako što ćete ga proširiti. |