Vojvodstvo Savoja
Vojvodstvo Savoja je bila država pod vlašću Savojske dinastije koja je postojala u periodu od 1416. do 1860. godine.
| Ducato di Savoia Ducatus Sabaudiae Vojvodstvo Savoja | |||
|---|---|---|---|
 Zastava
 Grb
| |||
 Vojvodstvo Savoja 1600. godine | |||
| Geografija | |||
| Kontinent | Evropa | ||
| Regija | Apeninsko poluostrvo | ||
| Glavni grad | Torino | ||
| Društvo | |||
| Službeni jezik | Italijanski, Francuski, Latinski, Pijemontski | ||
| Religija | Katolicizam | ||
| Istorija | |||
| Postojanje | |||
| — Osnivanje | 1416. | ||
| — Ukidanje | 1860. | ||
| Zemlje prethodnice i naslednice Savoje | |||
| Prethodnice: | Naslednice: | ||
|
| ||
Istorija uredi
Vojvodstvo Savoja nastalo je 1416. godine kada je Žigmund Luksemburški, car Svetog rimskog carstva, dao titulu vojvode Amadeu VIII. Pritisak susednih sila, naročito Francuske, sprečavao je razvoj Savoje. Vladavina Amadea predstavlja prekretnicu u ekonomiji i politici države. On širi teritoriju Savoje pobedama nad Vojvodstvom Monferata i Gospodstvom Saluco. Sprovodi reforme. Amadeo se 1434. godine povukao da živi pustinjačkim životom. Osnovao je red Svetog Morisa. On je 1439. godine izabran za antipapu Feliksa V. Još jedan od Amadeovih uspeha bilo je stvaranje kneževine Pijemont avgusta 1424. godine. Nasledio ga je mlađi sin Luj. Luja je nasledio nesposobni Amadeo IX na koga je veliki uticaj imala žena Jolanda, sestra Luja XI. Francuska u ovo vreme ima veliki uticaj na Savoju. Amadea je nasledio sin Filibert I koji umire sa sedamnaest godina nakon desetogodišnje vladavine. Sledeći vladar je Karlo I, Karla Karlo II, Karla II Filip I, Filipa Filibert II, a Filiberta Karlo III. Svi oni bili su slabi vladari tokom čijih vladavina je Savoja bila pod francuskim uticajem. Tokom Italijanskih ratova, Fransoa I je okupiran od strane francuske vojske. Fransoa je nastojao da trajno pripoji Savoju. Fransoa je 1536. godine naredio okupaciju vojvodstva. Karlo III nije uspeo da odbrani državu. Nezavisnost države obnovljena je mirom u Kato Kambreziju 1559. godine. Nova prestonica postao je Torino.
Karlo Emanuel I proširio je teritoriju vojvodstva na štetu gospodara Monferata i Saluca. Upamćen je kao "Karlo Veliki", iako je kasnije doživeo više poraza. Tokom 17. veka uticaj na Sardiniju vrši Pariz. Zbog blizine vojvodstva Milana, francuski vojnici stacionirani su blizu Torina. Karlo Emanuel i sledeća tri vladara orijentisani su ka Francuskoj koja se bori za uspostavljanje uticaja u Savoji sa Habzburškom Španijom. Savoja je 1630. godine stradala od epidemije kuge. Rat za nasleđe Mantove (1628-1631) bio je izuzetno krvav. Monferato je opsednut. Tokom Špansko-francuskog rata opsednut je Torino, prestonica Savoje. Grad je opljačkan 1639. godine. Verski ratovi pogodili su i Savoju. Savojske trupe masakrirale su 1655. godine veliki broj Valdenga. Ovaj događaj poznat je kao "Pijemontski Uskrs". Strane sile intervenišu i između Valdenga i Savoje je 1664. godine zaključen mir.
Reforme Karla Emanuela II nastavio je njegov naslednik Vitorio Amedeo II od Sardinije. Uspostavljena je savojska milicija i prvi školski sistem 1661. godine. Karlu je uzor bio Luj XIV. Njegova palata u Venaria Realu građena je po uzoru na Versaj. Nakon Vitoriove smrti ustupio je period regentstva (1675-1684).
Nakon Devetogodišnjeg rata, Savoja ulazi u prvu fazu Rata za špansko nasleđe. Usledila je nova invazija Francuske. Eugen Savojski spasao je vojvodstvo osvajanja. Po završetku rata 1713. godine, Savoji je priključena Sicilija, a Vitorio je dobio kraljevsku titulu pored titule vojvode Savoje. Prema Londonskom ugovoru (1718), Amadeo je zamenio Siciliju za Sardiniju. Sardinija je proglašena za Kraljevinu. Tokom Francuskih revolucionarnih i Napoleonovih ratova, Italija je okupirana od strane francuskih snaga (1792-1815). Savoja je ponovo nezavisna nakon Bečkog kongresa (1814-1815). Sporazumom u Torinu, Savojsko vojvodstvo pripojeno je Francuskoj. Poslednji vojvoda Savojski, Vitorio Emanuele II Savojski, postao je prvi kralj Italije.
Izvori uredi
- Katolička enciklopedija — Savoja