Gven Verdon
Gvinet Evelin Verdon (engl. Gwyneth Evelyn Verdon; Kalver Siti, 13. januar 1925 — Vudstok, 18. oktobar 2000) bila je pozorišna, filmska i televizijska glumica, plesačica i pevačica. Neretko se smatra najboljom plesačicom u istoriji brodvejskog mjuzikla.[1][2] Vrhunac karijere je doživela pedesetih i šezdesetih godina 20. veka. Tumačila je uloge u originalnim postavkama pozorišnih mjuzikla „Kan kan” (1953), Prokleti Jenkiji (1955), Nova devojka u gradu (1957), Crvenokosa (1959), Slatka Čeriti (1966) i Čikago (1975).
| Gven Verdon | |
|---|---|
 Gven Verdon 1954. godine | |
| Lični podaci | |
| Puno ime | Gvinet Evelin Verdon |
| Datum rođenja | 13. januar 1925. |
| Mesto rođenja | Kalver Siti, Kalifornija, SAD |
| Datum smrti | 18. oktobar 2000. (75 god.) |
| Mesto smrti | Vudstok, Vermont, SAD |
| Zanimanje | glumica, pevačica, plesačica |
| Porodica | |
| Supružnik |
|
| Deca | 2, uključujući Nikol Fosi |
| Rad | |
| Aktivni period | 1936—2000 |
| Veza do IMDb-a | |
Verdon je ostvarila upečatljive nastupe u mjuziklima spojivši diskretnu seksualnost, vrcavi humor i optimalnu fizičku spremnost iskazujući ih kroz lepršave i naizgled lake, ali u suštini vrlo kompleksne koreografije i plesne pokrete.[1] Bila je prepoznatljiva po crvenoj boji kose, izgledu pinap devojke i drhtavom glasu. Iako nije bila posebno nadarena pevačica, svoje skromne pevačke sposobnosti nadopunjavala je pokretačkom energijom i izuzetnom plesnom tehnikom. Njenu karijeru obeležila je saradnja sa koreografom i rediteljem Bobom Fosijem, za koga se udala 1960. godine. Umetnički tandem Verdon i Fosi nastavili su saradnju i nakon što su se rastali, a Verdon je nastavila da čuva i održava Fosijevo nasleđe i nakon njegove smrti. Za svoje izvedbe šest puta je bila nominovana za nagradu Toni, osvojivši ga četiri puta; tri puta u kategoriji za najbolju glumicu u mjuziklu i jednom za najbolju sporednu glumicu u mjuziklu.
Biografija uredi
Detinjstvo i mladost uredi
Gven Verdon je rođena u Kalver Sitiju, država Kalifornija, kao drugo dete Gertrude Lilijan (1896 – 1956) i Džozefa Verdona (1896 – 1978), britanskih emigranata.[3] Imala je starijeg brata Vilijema Farela Verdona (1923 – 1991). Njen otac je bio električar u Metro-Goldvin-Mejer studiju, a majka joj je bila bivša vodviljska igračica i učiteljica plesa.[4][5].
Gven Verdon je kao dete bolovala od rahitisa što je dovelo do deformacije nogu, zbog čega su je druga deca pogrdno prozvala „Gimpi” (u doslovnom prevodu „šepavac”). Morala je da nosi teške ortopedske cipele i nožne proteze. Majka ju je sa tri godine upisala na balet. Bavljenje baletom pomoglo joj je da ojača svoje noge i popravi svoje zdravstveno stanje. Sa šest godina počela je da igra na pozornici. Naučila je da igra različite plesove od stepovanja, džeza do balskih plesova i flamenka. Takođe, naučila je i da žonglira. Sa jedanaest godina imala je samostalni baletski nastup u filmu The King Steps Out (1936), koji je režirao Jozef fon Šternberg. Pohađala je srednju školu Aleksandar Hamilton u Los Anđelesu. Paralelno je pohađala časove baleta kod Ernesta Belhera. Godine 1942. sedamnaestogodišnja Gven Verdon zatrudnela je sa porodičnim prijateljem i tabloidnim novinarem Džejmsom Henaganom. Roditelji su insistirali da se uda za njega..[6] Brak je bio nesrećan, te su se ubrzo razveli. Svog sina Džimija ostavila je svojim roditeljima na staranje, ne bi li se posvetila građenju karijere.
Početak karijera i veliki proboj na Brodveju uredi
Krajem četrdesetih i početkom pedesetih radila je kao asistent holivudskog i brodvejskog koreografa Džeka Kola. Asistirala mu je u spremanju koreografija za nekoliko holivudskih mjuzikla a potom i za brodvejski mjuzikl „Magdalena” (1948) - što je ujedno bio i njen prvi angažman na Brodveju. Glumila je nekoliko epizodnih uloga u holivudskim filmovima. Džek Kol, čija je egzotična i čulna koreografija sasvim odgovarala crvenokosoj Gven, angažovao ju je kao plesačicu u mjuzikl reviji „Alive and Kicking” (1950). Iako je predstava izvođena samo dve nedelje, Verdon je uz pomoć nje uspela da upozna značajne osobe iz pozorišnog sveta Njujorka, uključujući režisere Roberta Gordona i Lemana Engela.
Godine 1953, Verdon je angažovana za ulogu u Kol Porterovom mjuziklu „Kan kan”. U ovom mjuziklu, koji je donosio romantizovan prikaz života plesačica na Monmartru s kraja 19. veka, tumačila je sporednu ulogu, ali je svojom izvedbom uspela da zaseni glavnu žensku ulogu koju je tumačila francuska glumica Lilo, naišavši na nepodeljeno oduševljenje i kod pozorišnih kritičara i kod publike. Za svoju izvedbu nagrađena je Tonijem za najbolju glumicu u sporednoj ulozi u mjuziklu.
Verdon je 1955. igrala glavnu ulogu u pozorišnom mjuziklu Džordža Abota „Prokleti Jenkiji”. Verdon je tumačila ulogu Lole - nekadašnje najružnije žene koja je prodala dušu đavolu ne bi li postala fatalna lepotica. Lola od đavola (koga je igrao komičar Rej Valston) dobija specijalni zadatak - da zavede Džoa Bojda, muškarca koji planira da proda svoju dušu ne bi li postao najbolji igrač bejzbola i tako osvojio nacionalno prvenstvo. Preokret nastupa kada se Lola zaljubi u Džoa te je prisiljena da bira između svoje ljubavi i dogovora sa nečastivim. Mjuzikl je doživeo ogroman uspeh i izveden je 1019 puta.[1] Verdon je osvojila svog drugog Tonija, ovog puta za najbolju glumicu u mjuziklu. Takođe, ovo je bila prva od nekoliko saradnji sa koreografom Bobom Fosijem. Godine 1958, ponovila je svoju ulogu Lole u istoimenoj filmskoj adaptaciji mjuzikla.
„Slatka Čeriti” i „Čikago” uredi
Sledeći mjuzikl u kojem je igrala bio je „Nova devojka u gradu”, zasnovanom na Judžin O'Nilovoj drami „Ana Kristi”, gde je tumačila devojku koja pokušava da pobegne od svoje prošlosti prostitutke. Predstava je doživela solidan uspeh, izvedena je 431 put, a Verdon je osvojila svoj treći Toni. Potom je usledio mjuzikl „Crvenokosa”, čija se radnja odigrava u viktorijanskom muzeju voštanih figura dok policija traga za misterioznim ubicom. I ovaj mjuzikl je doživeo zavidan uspeh, a Verdon je za tumačenje osvojila svoj četvrti Toni. Godine 1960. udala se za Boba Fosija, a 1963. rodila je devojčicu Nikol.
Nakon višegodišnje pauze povratak na scenu Brodveja imala je 1966. glumeći naslovnu ulogu u mjuziklu „Slatka Čeriti”. U njemu je tumačila ulogu Čeriti, plesačice koja radi u noćnom klubu sumnjive reputacije. Zaplet mjuzikla je zasnovan na scenariju filma „Karibijske noći” Federika Felinija. Predstava je doživela veliki uspeh i kod kritičara i kod publike i izvedena je 608 puta. Verdon je bila nominovana za nagradu Toni. Mjuzikl je vrlo brzo adaptiran u istoimeni film, ali iako je njen muž Bob Fosi preuzeo režiju filma, holivudski čelnici su ulogu Čeriti dodelili Širli Maklejn. Ipak, Verdon je pomagala suprugu pri snimanju filma, pomažući mu u osmišljavanju koreografija i scena, a kasnije i tokom montaže. Pomoć mu je pružila i 1971. tokom snimanja filma Kabare.
Brak između Fosija i Verdon početkom sedamdesetih je počeo da se raspada i to velikim delom zbog Fosijevih preljuba. Par se 1971. rastavio, ali su profesionalnu saradnju nastavili. Verdon je 1972. pokušala da se ostvari kao glumica u pozorišnoj drami „Deco! Deco!”. Predstava je doživela fijasko i izvedena je samo jedanput.[7] „Deco! Deco!” je bio njen jedini pokušaj da se oproba u pozorištu izvan žanra mjuzikla.
Poslednji veliki glumački uspeh na Brodveju Gven Verdon je doživela tumačeći Roksi Hart u mjuziklu „Čikago” (1975). Verdon je dugo godina planirala da učestvuje u adaptaciji istoimene drame Morin Dalas Votkins u pozorišni mjuzikl, ali je Votkins odbijala da joj proda autorska prava pošto je u starosti postala stravstvena evangelistička hrišćanka te je smatrala da je njen prethodni književni rad slavio nemoralan način života.[8] Ipak, nakon njene smrti, Verdon i Fosi su uspeli da otkupe autorska prava od naslednika. Džon Kander i Fred Eb su načinili muziku i tekstove, a Fosi je osmislio koreografiju i režirao postavku. Verdon je glumila Roksi Hart, čikašku devojku koja sanja da postane velika zvezda. Njeni snovi o slavi ostvaruju se nakon što je ubila ljubavnika i nakon što je čitav slučaj dospeo pod reflektore senzacionalističke štampe i javnosti željne skandala. Mjuzikl je igran 936 puta. Iako se danas smatra kultnim a ova prva postavka postala osnova na koju će se pozivati sve kasnije pozorišne postavke ukljućujući i Oskarom nagrađeni film Roba Maršala, „Čikago” je u prvi mah naišao na podeljena mišljenja među pozorišnim kritičarima. Mjuzikl je bio nominovan u deset kategorija za nagradu Toni, uključujući i kategoriju za najbolju glumicu, ali nije osvojio nijedan.
Pozna karijera uredi
Nakon „Čikaga” povukla se sa brodvejske pozornice, ali je nastavila da pomaže Fosiju u realizaciji njegovih ostvarenja poput postavljanja mjuzikla „Plesanje” (Dancin, 1978) i snimanje filma „Sav taj džez”. U ovom autobiografskom filmu lik koji tumači Liland Palmer zasnovan je na ulozi koju je Verdon imala u Fosijevom životu. Takođe, sarađivala je i sa Fosijevom novom partnerkom En Rajnking. Verdon i Rajnking su nakon Fosijeve smrti, bile najzaslužnije za čuvanje i negovanje njegovog koreografskog i rediteljskog nasleđa. Godine 1999, bila je umetnički saradnik u postavljanju mjuzikla Fosi, posvećenom koreografijama koje je njen partner režirao.
U poznoj karijeri glumila je epizodne uloge u filmovima „Koton klab” (1988) Cocoon (1985) Cocoon: The Return (1988), „Alis” (1990) i „Marvinova soba” (1996). Bila je nominovana tri puta za Emi nagradu u kategoriji najbolja gošća u televizijskoj seriji. i to za tumačenja uloga u serijama Magnum, P.I. (1988), Dream On (1993) i Odeljenje za ubistva (1993).
Verdon je primljena u Američku pozorišnu dvoranu slavnih 1981.[9] Nagrađena je Nacionalnom medaljom za umetnost 1998.[10]
Smrt uredi
Verdon je preminula u snu u 75 godini života 18. oktobra 2000. godine na imanju svoje ćerke Nikol u Vudstoku.[11][12][13] Brodvejska pozorišta su joj istog dana u 8 časova uveče odala počast tako što su prigušili svetla na svetlećim natpisima pozorišta.[13]
Nasleđe uredi
Dugogodišnja stvaralačka i emotivna veza između Boba Fosija i Gven Verdon bila je predmet osmoepizodne mini-serije „Fosi/Verdon” (2019). Mišel Vilijams je igrala Gven Verdon, dok je Sem Rokvel tumačio Boba Fosija.
Uloge uredi
Pozorište uredi
| Godina | Srpski naziv | Izvorni naslov | Uloga | Napomene |
|---|---|---|---|---|
| 1950. | Alive and Kicking | samu sebe | mjuzikl revija | |
| 1953. | Kan kan | Can-Can | Klodin/Iv | Nagrada Toni za najbolju glumicu u sporednoj ulozi (mjuzikl) |
| 1955. | Prokleti Jenkiji | Damn Yankees | Lola | Nagrada Toni za najbolju glumicu u mjuziklu |
| 1957. | Nova devojka u gradu | New Girl in Town | Ana | Toni za najbolju glumicu u mjuziklu |
| 1959. | Crvenokosa | Redhead | Esi Vimpl | Toni za najbolju glumicu u mjuziklu |
| 1966. | Slatka Čeriti | Sweet Charity | Čeriti | Nominacija - Toni za najbolju glumicu u mjuziklu |
| 1972. | Deco! Deco! | Children! Children! | Helen Džils | Samo jedno izvođenje |
| 1975. | Čikago | Chicago | Roksi Hart | Nominacija - Toni za najbolju glumicu u mjuziklu |
Film uredi
Uloge Gven Verdon
| ||||
Godina |
Srpski naziv |
Izvorni naziv |
Uloga |
Napomena
|
|---|---|---|---|---|
| 1936. | The King Steps Out | balerina | nije spomenuta na špici | |
| 1943. | Hoosier Holiday | Čirlidersica | nije spomenuta na špici | |
| 1945. | Plavuša iz Bruklina | The Blonde from Brooklyn | devojka u noćnom klubu | nije spomenuta na špici |
| 1951. | On the Riviera | igračica | nije spomenuta na špici | |
| 1951. | David and Bathsheba | igračica | nije spomenuta na špici | |
| 1951. | Meet Me After the Show | Sapfo | nije spomenuta na špici | |
| 1952. | Dreamboat | devojka | nije spomenuta na špici | |
| 1952. | Vesela udovica | The Merry Widow | igračica kan kana | nije spomenuta na špici |
| 1953. | The I Don't Care Girl | plesačica | nije spomenuta na špici | |
| 1952. | Dreamboat | devojka | nije spomenuta na špici | |
| 1952. | Vesela udovica | The Merry Widow | igračica kan kana | nije spomenuta na špici |
| 1953. | Kockar iz Misipija | The Mississippi Gambler | vudu plesačica | nije spomenuta na špici |
| 1953. | The Farmer Takes a Wife | Abigejl | nije spomenuta na špici | |
| 1955. | Muškarci se žene crnkama | Gentlemen Marry Brunettes | igračica | nije spomenuta na špici |
| 1958. | Prokleti Jenkiji | Damn Yankees | Lola | Nominacija - Nagrada BAFTA za najperspektivnijeg debitanta u glavnoj filmskoj ulozi |
| 1958. | Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band | samu sebe | kameo | |
| 1982. | Creepshow | glas Leonore Kastonmejer | nije spomenuta na špici | |
| 1984. | Koton klab | The Cotton Club | Tiš Dvajer | |
| 1985. | Cocoon | Bes Makarti | Nominacija - Nagrada Saturn za najbolju sporednu žensku ulogu | |
| 1987. | Nadine | Vera | ||
| 1988. | Cocoon: The Return | Bes Makarti Selvin | ||
| 1990. | Alice | Alisina majka | ||
| 1994. | Oldest Living Confederate Widow Tells All | Eta Pel | ||
| 1996. | ''Marvinova soba | Marvin's Room | Rut Vejkfild | Nominacija - Nagrada Udruženja filmskih glumaca za najbolju filmsku postavu Nominacija - Nagrada Udruženja filmskih glumaca za najbolju glumicu u sporednoj ulozi |
| 1999. | Walking Across Egypt | Alora | ||
| 2000. | Bruno | Bruno | gospođa Drago | |
Televizija uredi
Uloge Gven Verdon
| ||||
Godina |
Srpski naziv |
Izvorni naziv |
Uloga |
Napomena
|
|---|---|---|---|---|
| 1954 | Goodyear Playhouse | Širli Kohendorfer | epizoda "Native Dancer" | |
| 1972 | Ljubav na američki način | Love, American Style | Estel Mejberi | segment "Love and the New Act" |
| 1981 | M*A*S*H | Brendi Dojl | epizoda: "That's Show Biz" | |
| 1982 | Fame | Melinda Maknil | epizoda: "Come One, Come All" | |
| 1982 | Sva moja deca | All My Children | Džudit Kingsli Sojer | nepoznata epizoda: |
| 1983 | Legs | Morin Komli | televizijski film | |
| 1984 | The Jerk, Too | torbarka | televizijski film | |
| 1984 | Gimme a Break! | Lili | epizoda: "The Center" | |
| 1985 | Trapper John, M.D. | gospođa Tejlor | epizoda: "All the King's Horses" | |
| 1985 | Kids Incorporated | Rut | epizoda: "Grandma, Won't You Dance with Me" | |
| 1985–1988 | Magnum, P.I. | Ketrin Piterson | 5 epizoda Nominacija—Emi za najbolje gostovanje glumice u dramskoj seriji | |
| 1986 | The Equalizer | Keli Sterling | epizoda: "Unnatural Causes" | |
| 1986 | All Is Forgiven | Bonita Harel | epizoda: "I Can't Say No" | |
| 1986–1988 | Webster | ujna Šarlot | 3 epizode | |
| 1987 | Hotel | Ajris Lojd | epizoda: "Second Thoughts" | |
| 1989 | Dear John | Ivon | epizoda: "The Second Time Around" | |
| 1992 | Dream On | Kiti Bru | epizoda: "For Peter's Sake" Nominacija—Emi za najbolje gostovanje glumice u komediji | |
| 1993 | Odeljenje za ubistva | Homicide: Life on the Street | Džesi Duen | epizoda: Ghost of a Chance Nominacija—Emi za najbolje gostovanje glumice u dramskoj seriji |
| 1993 | Key West | sestra Grejs | epizoda: "Gimme Shelter" | |
| 1994 | The Cosby Mysteries | Jolanda | 2 epizode | |
| 1996 | In Cold Blood | Sedi Trut | 2 epizode | |
| 1997 | Touched by an Angel | Lorejn Makali | epizoda: "Missing in Action" | |
| 1997–1999 | Voker, teksaški rendžer | Walker, Texas Ranger | Mejsi Vitman | 2 epizode |
| 1998 | Promised Land | Karen Hačer | epizoda: "Undercover Granny" | |
Nagrade i nominacije uredi
| Godina | Nagrada | Kategorija | Ostvarenje | Rezultat | Napomene |
|---|---|---|---|---|---|
| 1953 | Theatre World Award | Kan kan | Osvojeno | ||
| 1954 | Toni | Najbolja sporedna glumica u mjuziklu | Osvojeno | ||
| 1956 | Najbolja glumica u mjuziklu | Prokleti Jenkiji | Osvojeno | ||
| 1958 | Nova devojka u gradu | Osvojeno | |||
| 1959 | Crvenokosa | Osvojeno | |||
| BAFTA | Najperspektivniji debitant u glavnoj filmskoj ulozi | Prokleti Jenkiji | Nominacija | ||
| Gremi | Najbolji muzički album brodvejske predstave | Crvenokosa | Osvojeno | ||
| 1966 | Toni | Najbolja glumica u mjuziklu | Slatka Čeriti | Nominacija | |
| Outer Critics Circle | Najbolji nastup | Osvojeno | |||
| 1976 | Toni | Najbolja glumica u mjuziklku | Čikago | Nominacija | |
| 1988 | Emi | Najbolje gostovanje glumice u dramskoj seriji | Magnum, P.I. | Nominacija | |
| 1993 | Najbolje gostovanje glumice u komediografskoj seriji | Dream On | Nominacija | ||
| Najbolje gostovanje glumice u dramskoj seriji | Odeljenje za ubistva | Nominacija | |||
| 1997 | Nagrada Udruženja filmskih glumaca | Najbolja glumica u sporednoj ulozi | Marvinova soba | Nominacija | |
| Najbolja filmska postava | Nominacija | ||||
Reference uredi
- ^ a b v Greenfield 2009, str. 673.
- ^ Naden, Corinne J. Golden Age of American Musical Theatre: 1943-1965 (1. 2. 2011). The. Scarecrow Press. str. 167. ISBN 978-0-8108-7734-4.
- ^ Gwen Verdon obituary Arhivirano na sajtu Wayback Machine (15. decembar 2013), ew.com; accessed 9. 5. 2019.
- ^ Gwen Verdon profile, filmreference.com; accessed 9. 5. 2019.
- ^ Birthdata, californiabirthindex.org; accessed 9. 5. 2019.
- ^ Miller, Julie. " 'Fosse/Verdon' Reveals the Sad Secret of Gwen Verdon’s First Marriage" Vanity Fair, April 24, 2019
- ^ Bloom, Ken (15. 4. 2013). Broadway: An Encyclopedia. Routledge. str. 438. ISBN 978-1-135-95020-0.
- ^ Grubb, Kevin Boyd (1989). Razzle Dazzle: The Life and Work of Bob Fosse. New York: St. Martin's Press. str. 193-203. ISBN 978-0-312-03414-6.
- ^ "26 Elected to the Theater Hall of Fame." The New York Times, March 3, 1981.
- ^ Lifetime Honors - National Medal of Arts Arhivirano 2011-07-21 na sajtu Wayback Machine, nea.gov; accessed June 24, 2015.
- ^ Kuchwara, Michael, The Associated Press, "Gwen Verdon, Broadway's Lola, Sweet Charity and Roxie Hart, dies at 75", October 19, 2000
- ^ Simonson, Robert and Jones, Kenneth. "Broadway Musical Legend Gwen Verdon Is Dead at 75" Playbill, October 18, 2000
- ^ a b Berkvist, Robert. "Gwen Verdon, Redhead Who High-Kicked Her Way to Stardom, Dies at 75" The New York Times, October 19, 2000
Literatura uredi
- Naden, Corinne J. Golden Age of American Musical Theatre: 1943-1965 (1. 2. 2011). The. Scarecrow Press. str. 167. ISBN 978-0-8108-7734-4.
- Greenfield, Thomas A. (2009). Broadway: An Encyclopedia of Theater and American Culture. ABC-CLIO. ISBN 978-0-313-34265-3.
Spoljašnje veze uredi
- Gven Verdon na sajtu Internet Broadway Database (jezik: engleski)
- Gven Verdon na sajtu IMDb (jezik: engleski)
