Gornji Banjani
Gornji Banjani su naselje u Srbiji u opštini Gornji Milanovac u Moravičkom okrugu. Prema popisu iz 2011. bilo je 183 stanovnika. Udaljeno je 23 km od Gornjeg Milanovca. Nalazi se na nadmorskoj visini od 400 do 600 m i na površini od 758 ha.[1]
Gornji Banjani | |
|---|---|
 | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Srbija |
| Upravni okrug | Moravički |
| Opština | Gornji Milanovac |
| Stanovništvo | |
| — 2011. |  183 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 44° 06′ 03″ S; 20° 15′ 31″ I / 44.100833° S; 20.258666° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 548 m |
.svg)  Gornji Banjani Gornji Banjani na karti Srbije | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 32306 |
| Pozivni broj | 032 |
| Registarska oznaka | GM |
U selu se nalazi glavni sistem za vodosnabdevanje Gornjeg Milanovca.
Geografija uredi
Zaseoci ovog sela leže visoko po povijarcima i kosama oko reke Dičine i oko potoka Đurašinovca, a naročito po velikom povijarcu Majdan – Vidića Brdo.
Naselje je veoma raštrkano, osim varošice u kojoj su kuće raspoređene duž puta, niže raskršća puteva za Valjevo i Kadinu Luku. U varošici su osnovna škola (počela je sa radom 1867. godine)[1], pošta, opština, ambulanta, crkva, kuće i zanatske radnje. U selu ima 69 domaćinstava. Ovde se nalazi Crkva Rođenja Presvete Bogorodice u Gornjim Banjanima, sagrađena 1862. godine.[1]
Seoska preslava je o drugim Trojicama, glavni vašar u selu je na praznik Pokrov, a manji su o Cvetima, Teodorici i Uskrsu.
Galerija uredi
Istorija uredi
Evlija Čelebija, turski putopisac, prvi je zapisao ime sela 1664. godine. Selo je, navodno, dobilo ime po izvoru tople mineralne vode zvane banja, na koji je, po predanju, dolazio i sam Sveti Sava. Stanovništvo se tokom najezde Turaka iselilo. Nanovo je naseljeno u 18. veku od strane ljudi koji su došli iz Starog Vlaha, užičkog kraja i Like.[1]
Gornji Banjani su nekad bili zaselak sela Loznja.
Varošica je nastala negde posle 1862. godine. Te godine je sveštenik Atanasije Simić (1809 – 1890) sagradio crkvu, zatim jednu kuću i dućan. Godine 1943. varošica je teško stradala – Nemci su je spalili.
U ratovima u periodu od 1912. do 1918. godine selo je dalo 62 ratnika. Poginulo ih je 45 a 17 je preživelo.[1]
Ovde se nalaze Stari nadgrobni spomenici u Gornjim Banjanima (opština Gornji Milanovac) i Krajputaši u Gornjim Banjanima.
Demografija uredi
U popisima selo je 1910. godine imalo 336 stanovnika, 1921. godine 270, a 2002. godine taj broj je spao na 232.[1]
U naselju Gornji Banjani živi 194 punoletna stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 46,5 godina (46,0 kod muškaraca i 47,0 kod žena). U naselju ima 65 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,49.
Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||
| m | ž |
|||
| ? | 4 | 1 | ||
| 80+ | 3 | 4 | ||
| 75—79 | 9 | 13 | ||
| 70—74 | 7 | 11 | ||
| 65—69 | 8 | 10 | ||
| 60—64 | 11 | 5 | ||
| 55—59 | 2 | 7 | ||
| 50—54 | 7 | 9 | ||
| 45—49 | 8 | 6 | ||
| 40—44 | 6 | 8 | ||
| 35—39 | 9 | 4 | ||
| 30—34 | 4 | 7 | ||
| 25—29 | 4 | 5 | ||
| 20—24 | 5 | 11 | ||
| 15—19 | 7 | 8 | ||
| 10—14 | 4 | 5 | ||
| 5—9 | 5 | 5 | ||
| 0—4 | 3 | 2 | ||
| Prosek : | 46,0 | 47,0 | ||
| ||||||||||||||||||||||||
|
| Pol | Ukupno | Neoženjen/Neudata | Oženjen/Udata | Udovac/Udovica | Razveden/Razvedena | Nepoznato |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 94 | 23 | 64 | 4 | 2 | 1 |
| Ženski | 109 | 23 | 61 | 25 | 0 | 0 |
| UKUPNO | 203 | 46 | 125 | 29 | 2 | 1 |
| Pol | Ukupno | Poljoprivreda, lov i šumarstvo | Ribarstvo | Vađenje rude i kamena | Prerađivačka industrija |
|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 74 | 63 | 0 | 0 | 2 |
| Ženski | 47 | 39 | 0 | 0 | 1 |
| UKUPNO | 121 | 102 | 0 | 0 | 3 |
| Pol | Proizvodnja i snabdevanje | Građevinarstvo | Trgovina | Hoteli i restorani | Saobraćaj, skladištenje i veze |
| Muški | 2 | 0 | 2 | 1 | 1 |
| Ženski | 1 | 0 | 3 | 0 | 0 |
| UKUPNO | 3 | 0 | 5 | 1 | 1 |
| Pol | Finansijsko posredovanje | Nekretnine | Državna uprava i odbrana | Obrazovanje | Zdravstveni i socijalni rad |
| Muški | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 |
| Ženski | 0 | 0 | 0 | 1 | 1 |
| UKUPNO | 0 | 0 | 0 | 2 | 1 |
| Pol | Ostale uslužne aktivnosti | Privatna domaćinstva | Eksteritorijalne organizacije i tela | Nepoznato | |
| Muški | 1 | 0 | 0 | 1 | |
| Ženski | 0 | 0 | 0 | 1 | |
| UKUPNO | 1 | 0 | 0 | 2 | |
Reference uredi
- ^ a b v g d đ Đuković, Isidor (2005). Rudničani i Takovci u oslobodilačkim ratovima Srbije 1912-1918. godine. Gornji Milanovac: Muzej Rudničko-takovskog kraja. str. 152.
- ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
- ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
- ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.
Literatura uredi
- Milenko S. Filipović: Takovo, Srpski etnografski zbornik, 1960.
