Zagrađe (Gornji Milanovac)
Zagrađe je naselje u Srbiji u opštini Gornji Milanovac u Moravičkom okrugu. Prema popisu iz 2011. bilo je 385 stanovnika. Udaljeno je 15 km od Gornjeg Milanovca – Ibarskom magistralom u pravcu Beograda. Nalazi se na severnim padinama planine Rudnik, na nadmorskoj visini od 330 do 550 m i na površini od 1.761 ha.[1]
Zagrađe | |
|---|---|
 Crkva Sv. arhangela Gavrila | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Srbija |
| Upravni okrug | Moravički |
| Opština | Gornji Milanovac |
| Stanovništvo | |
| — 2011. |  385 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 44° 10′ 00″ S; 20° 27′ 00″ I / 44.166666° S; 20.45° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 572 m |
.svg)  Zagrađe Zagrađe na karti Srbije | |
| Ostali podaci | |
| Pozivni broj | 032 |
| Registarska oznaka | GM |
Ovde se nalaze Stari nadgrobni spomenici u Zagrađu (opština Gornji Milanovac), Krajputaš Milutinu Vitoroviću u Zagrađu i crkva posvećena svetom arhangelu Gavrilu.
Istorija uredi
Zagrađe je zajedno sa srednjovekovnim gradom Ostrovicom činilo jednu celinu, pa se u to vreme o njemu govorilo „za gradom”. Smatra se da je od toga „za gradom” nastalo Zagrađe. Grad i utvrđenje Ostrovicu obnovio je 1430. godine despot Đurađ Branković – Smederevac. U Ostrovici bilo je i sedište lokalne vlasti. Iz vremena kada je do ovog sela dopiralo Panonsko more održalo se retko drvo božikovina, koje narod zove zelenika.[1]
Zagrađe je još jedno selo iz kojeg se narod (osim šest familija) iselio pred najezdom Turaka. U 18. veku tu su se nastanili doseljenici iz Starog Vlaha, Srema i okoline Užica.[1]
Zagrađe se prvi put pominje u turskom popisu 1476. godine i tada je imalo 12 domova.[1]
Selo je imalo opštinu, a osnovna škola u selu radi od 1873. godine. Selo je izgradilo crkvu 1870. godine, a na njenim temeljima je 1966. godine izgrađena crkva Svetog arhangela Gavrila. Seoska slava je Beli četvrtak.[1]
U ratovima u periodu od 1912. do 1918. godine selo je dalo 183 ratnika. Poginulo ih je 84 a 99 je preživelo.[1]
Demografija uredi
U popisima selo je 1910. godine imalo 1077 stanovnika, 1921. godine 951, a 2002. godine taj broj je spao na 500.[1]
U naselju Zagrađe živi 427 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 47,1 godina (45,8 kod muškaraca i 48,4 kod žena). U naselju ima 162 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,04.
Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||
| m | ž |
|||
| ? | 4 | 4 | ||
| 80+ | 11 | 18 | ||
| 75—79 | 13 | 11 | ||
| 70—74 | 22 | 24 | ||
| 65—69 | 26 | 20 | ||
| 60—64 | 14 | 22 | ||
| 55—59 | 12 | 16 | ||
| 50—54 | 7 | 8 | ||
| 45—49 | 26 | 19 | ||
| 40—44 | 18 | 18 | ||
| 35—39 | 13 | 11 | ||
| 30—34 | 12 | 10 | ||
| 25—29 | 15 | 6 | ||
| 20—24 | 23 | 16 | ||
| 15—19 | 8 | 6 | ||
| 10—14 | 10 | 13 | ||
| 5—9 | 13 | 7 | ||
| 0—4 | 6 | 11 | ||
| Prosek : | 45,8 | 48,4 | ||
| ||||||||||||||||||||||||
|
| Pol | Ukupno | Neoženjen/Neudata | Oženjen/Udata | Udovac/Udovica | Razveden/Razvedena | Nepoznato |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 224 | 61 | 135 | 22 | 5 | 1 |
| Ženski | 209 | 17 | 129 | 57 | 3 | 3 |
| UKUPNO | 433 | 78 | 264 | 79 | 8 | 4 |
| Pol | Ukupno | Poljoprivreda, lov i šumarstvo | Ribarstvo | Vađenje rude i kamena | Prerađivačka industrija |
|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 90 | 9 | 0 | 24 | 25 |
| Ženski | 30 | 4 | 0 | 1 | 13 |
| UKUPNO | 120 | 13 | 0 | 25 | 38 |
| Pol | Proizvodnja i snabdevanje | Građevinarstvo | Trgovina | Hoteli i restorani | Saobraćaj, skladištenje i veze |
| Muški | 2 | 12 | 8 | 2 | 3 |
| Ženski | 0 | 1 | 4 | 3 | 0 |
| UKUPNO | 2 | 13 | 12 | 5 | 3 |
| Pol | Finansijsko posredovanje | Nekretnine | Državna uprava i odbrana | Obrazovanje | Zdravstveni i socijalni rad |
| Muški | 0 | 1 | 1 | 1 | 1 |
| Ženski | 0 | 1 | 1 | 0 | 1 |
| UKUPNO | 0 | 2 | 2 | 1 | 2 |
| Pol | Ostale uslužne aktivnosti | Privatna domaćinstva | Eksteritorijalne organizacije i tela | Nepoznato | |
| Muški | 1 | 0 | 0 | 0 | |
| Ženski | 0 | 0 | 0 | 1 | |
| UKUPNO | 1 | 0 | 0 | 1 | |
Reference uredi
- ^ a b v g d đ e Đuković, Isidor (2005). Rudničani i Takovci u oslobodilačkim ratovima Srbije 1912-1918. godine. Gornji Milanovac: Muzej Rudničko-takovskog kraja. str. 230.
- ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
- ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
- ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.
