Zgrada stare telefonske centrale u Beogradu
Zgrada stare telefonske centrale se nalazi u Beogradu, u Kosovskoj ulici 47. Izgrađena je po projektu Branka Tanazevića namenski za telefonsku centralu[1] i prvi je takav objekat u Srbiji. Završena je 1908. godine. Treći sprat je dozidan posle Prvog svetskog rata. Zgrada je pod zaštitom države od 1981. kao kulturno dobro od velikog značaja. Konzervatorski radovi su izvedeni 1988.[2]
| Zgrada stare telefonske centrale | |
|---|---|
 Zgrada stare telefonske centrale | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Beograd |
| Opština | Stari grad |
| Država |  Srbija |
| Vreme nastanka | 1908. |
| Tip kulturnog dobra | Spomenik kulture od velikog značaja |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda |
| beogradskonasledje | |
Izgled uredi
U prostorno-strukturalnom pogledu oslanja se na tradicije akademizma, dok je oblikovanje izvedeno u srpsko-vizantijskom stilu.[3][4] Funkcionalne osnove, u celini jednostavne arhitektonske kompozicije, akcenat je stavljen na obradu ugaonog dela zgrade sa karakterističnom kupolom. Fasada je rešena asimetrično, sa plitkim rizalitom veće širine na jednom kraju građevine i širokim prozorskim otvorima koji zauzimaju veći deo fasadnog platna. Bogato primenjena plitka plastična dekoracija, svedena gotovo na ravan fasade, sačinjena je od stilizovanih motiva preuzetih iz nasleđa moravske škole (rozete, prepleti, geometrijski motivi, šahovska polja) koja su vešto uklopljena sa elementima secesije.[5] Osim što predstavlja uspešno ostvarenje srpsko-vizantijskog stila u beogradskoj arhitekturi i značajno autorsko delo jednog od glavnih zagovornika tog stila, ova zgrada ima i istorijski značaj kao reprezentativni objekat specifične namene koji dokumentuje razvoj telefonske službe u Srbiji na početku 20. veka.[6]
Zgrada se nalazila na novčanici od 50.000.000 dinara iz 1993. godine. Konzervatorski radovi su izvedeni 1988. godine.
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ Industrijska arhitektura Beograda i Srbije: problemi istraživanja i tumečenja. Beograd: Godišnjak grada Beograda LIX. 2012. str. 11—36.
- ^ „Zgrada stare telefonske centrale — Spomenici kulture u Srbiji”. SANU.
- ^ Jevremović, Ž. (1935). Istorijske znamenitosti Beograda i Zemuna. Beograd.
- ^ Kadijević, A. (1997). Jedan vek traženja nacionalnog stila u srpkoj arhitekturi (sredina XIX – sredina XX veka). Beograd.
- ^ Politika, Secesija na beogradskim fasadama:27.05.2008.
- ^ Vujović, Branko (2003). Beograd u prošlosti i sadašnjosti. Beograd: Izdavačka kuća Draganić. str. 224.
Spoljašnje veze uredi
- Alfirević, Đorđe. Ekspresionizam u srpskoj arhitekturi. Beograd: Orionart, 2016.
- Republički zavod za zaštitu spomenika kulture - Beograd
- Lista spomenika
- Republički zavod za zaštitu spomenika kulture-Beograd/Baza nepokretnih kulturnih dobara
Napomena: Sadržaj ovog članka je jednim delom ili u celosti preuzet sa http://www.sanu.ac.rs. Nosilac autorskih prava nad materijalom je dao dozvolu da se isti objavi pod slobodnom licencom. Dokaz o tome se nalazi na OTRS sistemu, a broj tiketa sa konkretnom dozvolom je 2009072410055859.
