Ivan Džavahišvili
Ivan Džavahišvili (gruz. ივანე ჯავახიშვილი, 11. april 1876. - 18. novembar 1940) bio je gruzijski istoričar i lingvista čija su obimna dela snažno uticala na moderno obrazovanje u oblasti istorije i kulture Gruzije. Takođe je bio jedan od osnivača Državnog univerziteta u Tbilisiju (1918) i njegov rektor od 1919. do 1926.
| Ivan Džavahišvili | |
|---|---|
 | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 11.4.1876 |
| Mesto rođenja | Tbilisi, Ruska Imperija |
| Datum smrti | 18.11.1940 |
| Mesto smrti | Tbilisi, Gruzija |
| Obrazovanje | fakultet za orijentalne studije |
| Univerzitet | Univerzitet u Sankt Peterburgu |
| Zanimanje | istoričar, lingvista, književnik |
| Porodica | |
| Roditelji | Aleksandar Džavahišvili |
| Književni rad | |
| Najvažnija dela | „Istorija gruzijskog naroda“ |
Biografija uredi
Ivan Džavahišvili rođen je u Tbilisiju u Gruziji (tada deo carske Rusije) u aristokratskoj porodici princa Aleksandra Džavahišvilija, koji je radio kao predavač u tbiliskoj gimnaziji. Nakon što je 1899. diplomirao na Fakultetu za orijentalne studije Univerziteta u Sankt Peterburgu, postao je privat-docent (ovlašćen za fakultativne kurseve) katedre jermenske i gruzijske filologije na svom univerzitetu. Od 1901. do 1902. godine bio je gostujući predavač Univerziteta u Berlinu. 1902. godine pratio je svog mentora, akademika Nikolasa Mara, na planinu Sinaj, gde su proučavali srednjovekovne gruzijske rukopise. Nakon što su se prvi tomovi ove monumentalne, ali još uvek nedovršene, Istorije gruzijskog naroda ("Kartveli eris istoria" ) pojavili između 1908. i 1914. godine, mladi naučnik brzo se dokazao kao istaknuti autoritet gruzijske i kavkaske istorije, gruzijskog prava, paleografije, diplomatije, muzike, drame i drugih predmeta, stvarajući vrhunske studije u ovim oblastima.[1]
Početkom 1918. godine on je imao ključnu ulogu u osnivanju prvog redovnog univerziteta u Gruziji u Tbilisiju, čime je ostvario dugogodišnji san koji su gajile generacije gruzijskih intelektualaca, ali koje su carske ruske vlasti konstantno sprečavale.[2] Univerzitet u Tbilisiju (današnji I. Džavahišvili Državni univerzitet u Tbilisiju, TSU, koji sada nosi njegovo ime), čiji je Džavahišvili postao profesor i šef katedre za istoriju Gruzije, brzo je preuzeo dominantnu poziciju u obrazovnom životu Gruzije. 1919. godine, Džavahišvilija je nasledio poznati hemičar, Petre Melikišvili kao drugi rektor univerziteta: radio je do juna 1926. godine, kada je, neposredno nakon anti-sovjetskog ustanka avgusta 1924, tolerancija ne- marksističkih intelektualaca počela da se smanjuje. Iako mu je bilo dozvoljeno da objavljuje i predaje, ovo blokiranje mu je verovatno spasilo život, jer je njegov naslednik na univerzitetu bio među žrtvama staljinističke velike čistke 1936–1937.[3] Bio je prisiljen da napusti TSU 1938. godine, ali je ubrzo postavljen za direktora Odeljenja za istoriju Državnog muzeja Gruzije, kojim je rukovodio do smrti, u Tbilisiju 1940. Sahranjen je u dvorištu TSU-a.
Nasleđe i dela uredi
-
Džavahišvili na sovjetskoj poštanskoj marki 1976. godine -
Džavahišvili na poštanskoj marki Gruzije 2016. godine. Umetnik; G. Kartvelišvili -
Džavahišvili na gruzijskoj novčanici od 5 lari
Džavahišvili je autor više od 170 radova koji se bave različitim aspektima političke, kulturne, socijalne i ekonomske istorije Gruzije. Od objavljivanja prvog izdanja 1908. godine, njegovo glavno delo, „Istorija gruzijskog naroda“ (u celosti objavljeno između 1908. i 1949), ostalo je jedno od najopsežnijih i najelokventnijih obrada predmoderne gruzijske istorije. Nažalost, nije prevedeno ni na jedan drugi jezik. Nekoliko najuticajnijih članaka i knjiga Džavahišvilija, uključujući "Istoriju gruzijske nacije", preštampano je u njegovim sabranim delima u dvanaest tomova 1977. i 1998.[4]
Reference uredi
- ^ Mikaberidze, Alexander (ed., 2007), Javakhishvili, Ivane Arhivirano 27 septembar 2007 na sajtu Wayback Machine. Dictionary of Georgian National Biography. Retrieved 3 July 2007.
- ^ Lang 1962, str. 211
- ^ Lang 1962, str. 245
- ^ Rapp, Stephen H. (2003). Studies in Medieval Georgian Historiography: Early Texts And Eurasian Contexts. Peeters Bvba. str. 15. ISBN 90-429-1318-5.
Literatura uredi
- Lang, David Marshall (1962). A Modern History of Georgia. London: Weidenfeld and Nicolson.
Dodatna literatura uredi
- Akaki Surguladze (1976), "Ivane Javakhishvili (1876–1940)"
- Sergo Jorbenadze (1986), Život i dela Ivana Džavahišvilija, Izdavačka kuća Državnog univerziteta Tbilisi, 611 str. (Na gruzijskom)