Idi Falko

Idit Idi Falko (engl. Edith "Edie" Falco; Njujork, 5. jul 1963) je američka filmska, televizijska i pozorišna glumica. Najpoznatija je po ulogama Dajane Vitlsi iz serije Oz, kao i po ulogama Karmele Soprano u seriji Porodica Soprano i Džeki Pejton u Sestri Džeki.

Idi Falko
Lični podaci
Puno ime	Idi Falko
Datum rođenja	(1963-07-05)5. jul 1963.
Mesto rođenja	Njujork, SAD
Zanimanje	glumica
Veza do IMDb-a

Porodica

Rođena je u Bruklinu, delu Njujorka i ćerka je glumice Džudit Anderson i džez bubnjara Frenka Falka. Otac joj je italijanskog, a majka švedskog porekla. Ima braću Džozefa i Pola, kao i sestru Rut. Stric joj je Edvard Falko, pisac, dramaturg i pesnik, profesor engleskog jezika na univerzitetu Virdžinija tek u Bleksburgu. Odrasla je u Nortropu i Vest Ajslipu, na Long Ajlendu. Majka je dvoje usvojene dece, sina Andersona i ćerke Mejsi.

Obrazovanje

Idi Falko je maturirala u nortropskoj gimnaziji 1981. godine sa ulogom Elize Dulitl u diplomskoj predstavi Moja lepa gospođice. Studirala je glumu na odeljenju Njujorškog državnog univerziteta u Perčasu, u klasi sa glumcima Stenlijem Tučijem i Vingom Rejmsom. Sa njima je i danas u prijateljskim odnosima.

Karijera

Falkova je na početku karijere igrala epizodne uloge u serijama Red i zakon i Odeljenje za ubistva. Izvršni producent serije Odeljenje za ubistva Tom Fontana angažovao je Falkovu za ulogu Eve Torman, žene ranjenog policajca, pošto ju je zapazio u filmu Zakoni gravitacije Nika Gomeza, snimljenom 1992. godine. Fontana je za nju rekao da je nebrušeni dijamant i da glumi toliko jednostavno i iskreno da to ostavlja čoveka bez daha. Kako je u to vreme bila siromašna glumica na početku karijere, Falkova je novcem od ovih honorara platila kiriju. Fontana ju je angažovao da igra zatvorsku čuvarku Dajane Vitlsi u seriji Oz koju je snimao za Televiziju HBO. Lik Dajane Vitlsi bio je zasnovan na epizodnoj ulozi koju je odigrala u seriji Odeljenje za ubistva.

Njeno prvo ozbiljnije pojavljivanje na filmu je mala uloga u ostvarenju Vudija Alena Meci iznad Brodveja. Ulogu je dobila zahvaljujući prijateljstvu sa Edijem Mendelsonom, kolegom sa studija, koji je bio asistent kostimografa u tom filmu. Falko je takođe igrala u Mendelsonovom rediteljskom prvencu, filmu Džudi Berlin, koji mu je doneo nagradu za najboljeg reditelja na Filmskom festivalu Sandens. Glumica iz serije Dosije Iks Džilijan Anderson, glumica Amerika Ferera iz serije Ružna Beti, Tina Fej iz serije 30 Rock i ona jedine su glumice koje su iste godine nagrađene Zlatnim globusom, Emijem i nagradom Udruženja filmskih i televizijskih glumaca. Falko je ove nagrade dobila 2003. godine za ulogu Karmele Soprano u četvrtoj sezoni serije Porodica Soprano.

Ukupno je osvojila četiri Emija, dva Zlatna globusa i pet Nagrada Udruženja filmskih i televizijskih glumaca.

Igrala je u filmovima Poverenje, Zemlja policajaca, Intimni delovi (uloga bez teksta), Slučajna ljubav, Zemlja slobode, kao i u filmu Džona Sejlsa Država sunca, kada je dobila nagradu za najbolju sporednu ulogu koju su joj dodelili filmski kritičari Los Anđelesa. Na Brodveju je igrala u drami Sporedni čovek (koja je osvojila nagradu Toni), rimejku predstave Frenki i Džoni na mesečini (zajedno sa Stenlijem Tučijem), kao i u predstavi Laku noć, majko, gde je glumila pored Brende Bletin.

Igra glavnu ulogu u Šoutajmovoj seriji Sestra Džeki koja se prikazuje od 2009. godine.

Filmografija

Uloge Idi Falko
Godina	Srpski naziv	Izvorni naziv	Uloga	Napomena
1987.		Sweet Lorraine	Karen
1989.		The Unbelievable Truth	Jane – The Waitress
1989.		Sidewalk Stories	Woman in Carriage
1990.	Poverenje	Trust	Peg Coughlin
1991.		I Was on Mars	Female Cab Driver
1992.	Zakoni gravitacije	Laws of Gravity	Denise
1992.		Time Expired	Ginny
1993.		Rift	Režiser
1994.	Meci iznad Brodveja	Bullets over Broadway	Lorna
1995.		The Addiction	Jean
1995.		Backfire!	Mom
1996.		Layin' Low	Angie
1996.		The Funeral	Union Speaker
1996.		Breathing Room	Marcy
1996.		Childhood's End	Patty
1997.		Hurricane	Joanne
1997.		Private Parts	Alison's Friend
1997.	Zemlja policajaca	Cop Land	Berta (Bomb Squad Agent)
1997.		Trouble on the Corner	Vivian Stewart
1997.		Cost of Living	Billie
1998.		Blind Light	Diana DiBianco
1998.		A Price Above Rubies	Feiga
1999.	Džudi Berlin	Judy Berlin	Judy Berlin
1999.		Stringer	TV Producer
1999.	Probuđena srca	Random Hearts	Janice
2000.		Death of a Dog	Mom
2000.		Overnight Sensation	Festival Coordinator
2002.	Država sunca	Sunshine State	Marly Temple
2004.		Family of the Year
2005.		The Girl from Monday	Judge
2005.	Sutra je novi dan	The Great New Wonderful	Safarah Polsky
2005.	Tišina	The Quiet	Olivia Deer
2006.	Zemlja slobode	Freedomland	Karen Colluci
2010.		3 Backyards	Peggy
2013.		Gods Behaving Badly	Artemida
2016.		Megan Leavey	Jackie Leavey
2017.		The Comedian	Miller
2017.		Landline	Pat Jacobs
2022.	Avatar: Put vode	Avatar: The Way of Water	general Ardmor
2023.	Raj za ludake	Fool's Paradise	agent
2025.	Avatar 3	Avatar 3	general Ardmor

Politički angažman

Tokom američkih predsedničkih izbora 2004. pojavila se u poluminutnoj TV reklami udruženja građana M.O.B. (Mothers Opposing Bush- Majke protiv Buša), u kojoj poručuje Majkama su njihova deca uvek na prvom mestu. Jesu li i vama, gospodine Buš?. Akcija je bila usmerena protiv Džordža Buša, tadašnjeg predsednika SAD koji je bio u trci za drugi mandat.

Donirala je 1000 dolara za predsedničku kampanju Džona Kerija 2004, 300 dolara Nacionalnom komitetu Demokratske stranke iste godine, 1000 dolara i ponovo 300 dolara za Hilari Klinton 2005. godine. U seriji 30 Rock je imala epizodnu ulogu demokratske kongresmenke.

Postala je portparol organizacije Zdravstveno osiguranje za sve u Americi (engl. Health Care for America Now) koja zastupa reformu zdravstvenog sistema zemlje na osnovu platforme Baraka Obame, i tim povodom je gostovala na TV Si-En-En 25. juna 2009.

Privatni život

Priznala je kako je bila alkoholičar i da je rešila da se leči posle jedne noći teškog pijanstva. U jednom intervjuu je izjavila kako joj je posebno teško bilo da provodi vreme sa ekipom serije Porodica Soprano, pošto su ovi skloni čestim opijanjima. Rekla je kako se ekipa često zabavlja i da ona nije deo te priče; uvek je pozvana, ali se zadrži svega dva minuta jer ne može više da živi takvim životom. Zagovornik je programa od 12 koraka za odvikavanje od alkoholizma koji su osmislili Anonimni alkoholičari.

Godine 2003. dijagnostikovan joj je rak dojke, ali se izlečila. Vest o bolesti objavila je tek posle godinu dana od postavljanja dijagnoze. Što se tiče dece koju je usvojila, kaže da joj nikada nije bilo posebno bitno da ima biološku decu, već da je više preovladala želja za podizanjem dece.

Spoljašnje veze

• Idi Falko na sajtu IMDb (jezik: engleski)