Izbori za poslanike Privremenog narodnog predstavništva iz Južne Srbije
Izbori za 24 predstavnika Privremenog narodnog predstavništva Kraljevstva Srba, Hrvata i Slovenaca iz Južne Srbije su organizovani 30. marta 1919.
Izbori su organizovani na osnovu jednog akta Vlade od 8. marta koji je imao karakter izborne uredbe. Po ovoj uredbi, da bi neko bio izabran za predstavnika u Privremenom predstavništvu morao je biti građanski ispravan, određenih godina starosti, rođen i nastanjen u ovim krajevima najmanje poslednjih 10 godina. Izbori nisu bili opšti i neposredni, već se biralo preko poverenika u čijem izboru je veliku ulogu imala policijaska vlast, zbog čega su izabrani poslanici bili nezadovoljni. Umesto postojećih zakona koji su vladali u Srbiji, izbori u novim krajevima su izvedeni putem uredbe, raspisa i naređenja tako da je ovo stanovništvo ponovo došlo u izuzetan, neravnopravan položaj. Na takav način je bio onemogućen bilo kakav oblik političke delatnosti, a time i organizovanje i delovanje političkih stranaka i udruženja.
Za ove prve izbore u novim krajevima na jugu bio je određen izborni ključ prema izbornim okruzima – 12 izbornih okruga je biralo po dva poslanika, bez obzira što nisu bili teritorijalno iste veličine.[1]
Izabrani po okruzima uredi
Zvanično, za ove izbore Verifikacioni odbor je primio 20 punomoćja i šest žalbi. Odmah je kao nesporno potvrđeno 14 mandata, nešto kasnije još pet, tako da je Verifikacioni odbor proglasio nespornim ukupno 19 mandata.
- Bitoljski okrug: Krsta Đorđević prota iz Bitolja
- Bregalnički okrug: Gligorije Drekalović, učitelj iz Berova i Jordan Babamović, učitelj iz Štipa
- Zvečanski okrug: Milan Topalović predsednik Opštinskog suda iz Vučitrna i Anđelko Nešić prota iz Mitrovice
- Kosovski okrug: Toma Popović, predsednik opštine u Bitolju i Serafim Popović inženjer Građevinskog odseka u Prištini
- Kumanovski okrug: Milan Protić krojač iz Bujanovca
- Ohridski okrug: Serafim Krstić, prota iz Ohrida i Temko Popović, penzioner iz Ohrida
- Prizrenski okrug: Antonije Todorović školski nadzornik iz Prizrena
- Prijepoljski okrug: Aleksa Stanišić, inspektor Ministarstva prosvete u Skoplju i Nikola Minić, direktor Gimnazije u Pljevljima
- Raški okrug: Sali beg Rasovac iz Novog Pazara i dr Aleksandar Pavićević, sreski lekar iz Sjenice
- Skopski okrug: Mladen Popović trgovac iz Skoplja
- Tetovski okrug: Vasa Bogojević trgovac iz Tetova
- Tikveški okrug: Gligorije Anastasijević, advokat u Kavadaru i Rista Trajković advokat iz Kavadara
Verifikacioni odbor je odlučio da se izbor Jovana Ćirkovića za poslanika okruga Bitoljskog poništi jer je Ćirković razrešen dužnosti policijskog inspektora 1. marta, dok su izbori poverenika vršeni 2. marta, čime su sloboda izbora i rezultat dovedeni u sumnju.
Pri oceni izbora Nikole Drmončića za poslanika okruga Tetovskog, Šerifa Bajrama iz Džinovca, poslanika za okrug Prizrenski, dr Mihajla Šuškalovića poslanika za okrug Skopski i Đorđa Denkovića poslanika za okrug Kumanovski, Odbor je našao da se njihova imena nalaze u aktima njihovih okruga, a da su protiv izbora Nikole Drmončića, Šerifa Bajramai Mihajla Šuškalovića podnete žalbe, ali njihova punomoćja nisu podneta Odboru na verifikaciju, zbog čega je Odbor predložio da se odluka o urednosti ovih izbora odloži dok punomoćja ne budu doneta.[1]
Reference uredi
- ^ a b PRAVNI POLOŽAJ KRAJEVA PRISAJEDINjENIH SRBIJI POSLE BALKANSKIH RATOVA 1912- 1913, Vladimir D. Vučković
Literatura uredi
- Dimić, Ljubodrag (2001). Istorija srpske državnosti. 3. Novi Sad: Ogranak SANU.
