Isak Poljokan
Isak Poljokan (Banja Luka, 1897 — Drvar, 25. maj 1944), poznatiji pod nadimkom Braco, bio je advokat i jevrejski nacionalni radnik i borac za jačanje sefardskog pokreta.
Isak Poljokan | |
|---|---|
| Datum rođenja | 1897. |
| Mjesto rođenja | Banja Luka, Austrougarska |
| Datum smrti | 25. maj 1944. (46/47 god.) |
| Mjesto smrti | Drvar, Nezavisna država Hrvatska |
| Roditelji | Rafo Poljokan |
Biografija uredi
Dr Isak Braco Poljokan svršio je Realnu gimnaziju u Banjoj Luci i već 17. juna 1917. podnosi molbu Gradskom kotarskom uredu u Banjoj Luci za nastavak studija prava u Beču, Lionu i Parizu. Studirao je prava u Gracu, Beču i Parizu, a doktorirao na Sorboni, odbranivši tezu "Le Crime de Guerre". Najveće interesovanje je pokazao za društvene pojave i umjetnost. Poznavanje engleskog, francuskog, italijanskog, španskog i njemačkog jezika omogućavalo mu je da na izvornoj literaturi prati stvaralaštvo tih naroda. Istorija, filozofija, književnost, sociologija i pravo su glavne oblasti njegovog interesovanja. Često je govorio da se bez pomenutih nauka ne može shvatiti suština i smisao jurisprudentiae. Nakon povratka sa studija, u Sarajevu je otvorio advokatsku kancelariju. Ovo slobodno i nezavisno zvanje jedino je odgovaralo njegovoj prirodi i budućem radu javnog radnika. Odmah se uključuje u javni društveno-politički život sarajevskih Jevreja. On je unio, u sredinu u kojoj je živio i aktivno radio, nove poglede i nova saznanja. Pripadao je drugom kolu sefardskih akademičara iz Bosne. Političar velike invencije i inicijative, ubrzo postaje omiljeni javni radnik.[1]
Rad Brace Poljokana ispoljava se na mnogim sektorima društvenog, političkog, kulturnog, humanog i karitativnog djelovanja, ne samo među Jevrejima nego i nejevrejima. Svoje jevrejstvo dovodio je u harmoničan sklad sa sredinom u kojoj je živio i razvijao se. Ponosan i uspravan Jevrejin, uvijek je bio spreman da svoje jevrejstvo brani. Trudio se da postavi sigurne i zdrave temelje povjerenja i prirodne odnose saradnje između Jevreja i nejevreja. Govorio je da se u demokratskoj sredini samo političkim metodama i povjerenjem mogu postići realni rezultati. Njegovim ulaskom u jevrejsku opštinu, dolazi do mnogih korisnih reformi: uvodi se savremenija administracija, poklanja veća pažnja školstvu, gradi veliki sefardski hram, sređuje arhiva opštine, pokreće pisanje dokumentovane istorije sefardske opštine u Sarajevu. Za vrijeme njegova djelovanja opština postaje matica, organizator i arbitar rada svih jevrejskih društava. Braco je mnogo pažnje poklanjao omladini. Putem predavanja radio je na njenom angažovanju i usmjeravanju.[2]
Zajedno sa dr Vitom Kajonom, dr Kalmijem Baruhom i drugima pokreće izdavanje "Jevrejskog života", kasnije "Jevrejskog glasa". "Jevrejski život" je izlazio od 28. marta 1923. godine do 1. decembra 1927. godine, a "Jevrejski glas" od 1. januara 1928. godine do 15. aprila 1941. godine. To je ujedno bio i posljednji broj "Jevrejskog glasa". Braco je bio ne samo glavni i odgovorni urednik ovih novina nego i jedini finansijer. Bio je pisac sadržajnih uvodnika i feljtona, prefinjeni, stilista, majstor literarnih opservacija punih poetskog izraza. Napisao je veliki broj prigodnih i jubilarnih napisa o velikim ličnostima u svijetu. U pisanju putopisa oživljavao je svojim slikovitim načinom pisanja ljude, krajeve i zemlje kroz koje je prolazio. Putopisi »Palestina, Holandija i Španija« pokazuju širinu i bogatstvo njegova zapažanja. Napisao je kraće monografije o Majmonidesu i Baruhu Spinozi. U političkoj borbi nije imao one smirenosti kojom je pisao svoje feljtone, putopise i monografije. U političku borbu ulazio je sa puno strasti i žuči. Beskompromisno se razračunavao sa svojim političkim protivnicima. "Jevrejski život" i "Jevrejski glas" spadali su u grupu onih publikacija koje su bitno uticale na stvaranje određene povoljne društveno-kulturne atmosfere. Svojom tematikom doprinosili su da su novine bile aktuelne i da su se sve više čitale. Nijedna politička, društvena, naučna ili umjetnička manifestacija od vrijednosti u Sarajevu, Bosni i Jugoslaviji nije ostala nezapažena i nezabeležena u ovim novinama. Kritičkim osvrtima na društveni rad i socijalnu strukturu sredine ukazivano je na probleme zajednice i tražena su rješenja. Glavni suradnici bili su: dr Vita Kajon, dr Kalmi Baruh, dr Avram Baruh, dr Samuel Pinto, Aron Alkalaj, dr Hajim Kamhi, Paulina Albala, dr Isak Izrael, dr Isak Samokovlija, dr Samuel Kamhi, Avram Pinto, Eliezer Levi, Moni Finci, dr Samuel Romano, Avram Romano, Jakica Atijas, dr Ješua Kajon i Benjamin Pinto.[3]
Braco je, uz ostale mlađe sefardske intelektualce, prišao sefardskom pokretu. Bio je jedan od njegovih najrječitijih zagovornika i propovjednika. Radio je na promociji sefardskog pokreta u Banjoj Luci gdje je 1925. osnovao ispostavu bečke "Esperanse".[4]
U politici Kraljevine Jugoslavije, za vrijeme izbora 1938. godine, dr Braco Poljokan aktivno i živo učestvuje u političkoj borbi. Opredjelio se za stranu opozicije. U svojoj političkoj orijentaciji pripadao je građanskim liberalima. Vjerovao je da svakom poštenom čovjeku tada jedino mjesto može biti u opoziciji. Njegovo opredjeljenje za opoziciju dovelo je ovoj političkoj grupaciji i veliki broj Jevreja.[5]
Po dolasku ustaša na vlast prebjegao je u Split, gde se 1942. priključio NOP. Septembra 1943. stupio je u Narodnooslobodilačku vojsku. U prvoj polovini 1944. pozvan je od Vrhovnog štaba u Drvar. Bilo je predviđeno da ostane na radu pri Vrhovnom štabu. Poginuo je 25. maja 1944. u Drvaru prilikom neprijateljskog desanta.[6]
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ Pinto, Avram (1967). „Isak Braco Poljokan”. Jevrejski almanah 1965-1967: 145.
- ^ Pinto, Avram (1967). „Isak Braco Poljokan”. Jevrejski almanah 1965-1967: 146.
- ^ Pinto, Avram (1967). „Isak Braco Poljokan”. Jevrejski almanah 1965-1967: 147.
- ^ Danon, Jakov; Stošić, Verica (2010). Memoari na Holokaust Jevreja Krajine. Banja Luka. str. 49.
- ^ Pinto, Avram (1967). „Isak Braco Poljokan”. Jevrejski almanah 1965-1967: 148.
- ^ Romano, Jaša (1980). Jevreji Jugoslavije 1941-1945, zrtve genocida i učesnici NOR. Beograd: Savez jevrejskih opstina Jugoslavije. str. 465.
