Komunistička partija Sjedinjenih Američkih Država
Komunistička partija Sjedinjenih Američkih Država (engl. Communist Party of the United States of America, CPUSA) je marksističko-lenjinistička politička partija, koja deluje u SAD-u od 1919. godine.
Komunistička partija Sjedinjenih Američkih Država Communist party of the United States of America | |
|---|---|
 Logo Komunističke partije Sjedinjenih Američkih Država | |
| Vođa | Džon Bačtel |
| Osnivač | Čarls Emil Rutenberg |
| Osnovana | 1919. |
| Sedište | Njujork Sjedinjene Američke Države |
| Mladi ogranak | Omladinski komunistički savez SAD |
| Broj članova (2016) |  5,000[1] |
| Ideologija | komunizam, marksizam-lenjinizam |
| Politička pozicija | radikalna levica |
| Međunarodno članstvo | Međunarodna skupština komunističkih i radničkih partija |
| Boje | crvena |
| Senat SAD | 0 / 100 (2016)
|
| Predstavnički dom SAD | 0 / 435 (2016) |
| Veb-sajt | |
| www | |
Delovanje uredi
KP SAD je nastala od Levog krila, odnosno leve frakcije tadašnje Socijalističke partije Amerike. Kao i drugim komunističkim partijama u tadašnjem svijetu, poticaj za stvaranje je dao uspeh Oktobarske revolucije. Po tom su uzoru prvi američki komunisti nastojali da kopiraju njen model i da od SAD stvore socijalističku državu pod diktaturom proletarijata. Reakcija federalnih i državnih vlasti, odnosno Palmerove racije, mnoge su članove KP SAD naterale da od početka 1920-ih deluju u ilegali, odnosno partija je bila podeljena na izolovane i često frakcijskim borbama zavađene ćelije. Nakon nekoliko godina, uglavnom zahvaljujući pokroviteljstvu Kominterne, zavađene ćelije su se nakon nekoliko godina ujedinile i počele da deluju legalno. Krajem 1920-ih je, međutim, došlo do novih raskola, te su se iz KP SAD izdvojile trockistička i lavstounitska frakcija.
KP SAD je počela da jača zahvaljujući Velikoj depresiji, koja je kod velikog broja američkih intelektualaca dovela do razočaranja u kapitalizam. Njene redove su pojačali i dosledno protivljenje fašizmu koji se širio u Evropom, kao i institucionalnom i vaninstitucionalnom rasizmu koji je bio deo američkog establišmenta, uključujući i radnički pokret. S druge strane, KP SAD je karakterisala potpuna oslonjenost na SSSR i Staljina. Članstvo KP SAD je iz Moskve primalo finansijsku, propagandnu i drugu pomoć, a zauzvrat se od članova KP SAD očekivalo da deluju kao sovjetski obaveštajni resurs. Savezništvo Sovjetskog Saveza i SAD u Drugom svetskom ratu je značajno pomoglo daljem porastu članstva koje je tada doživelo vrhunac. Međutim, odmah nakon završetka Drugog svetskog rata i početka Hladnog rata federalne vlasti, ali i veliki deo javnosti počeli su da gledaju na KP SAD kao na subverzivnu ili, u najboljem slučaju, ekstremističku i potencijalno opasnu organizaciju. Takvo raspoloženje je bitno doprinelo makartističkim čistkama krajem 1940-ih i 1950-ih koje su bitno smanjile članstvo i relevantnost KP SAD.
KP SAD je 1950-ih dodatno oslabljena procesom destaljinizacije u Sovjetskom Savezu, odnosno ustankom u Mađarskoj, a što je mnoge dotada pravoverne pro-sovjetske komuniste dovelo u nedoumicu po pitanju dotadašnje marksističko-lenjinističke dogme[2]. KP SAD se tim procesima nije prilagodila, isto kao ni burnim društvenim previranjima 1960-ih, iako je zabeležila svojevrsnu mini-renesansu zahvaljujući doslednom protivljenju Vijetnamskom ratu. Tih je godina, međutim, došlo do naglog starenja partijskog članstva, s obzirom da su se mlađe generacije radikalnih levičara okrenule maoizmu i drugim pokretima Nove levice. Zalaganje KP SAD za realni socijalizam 1970-ih je nastavilo njenu političku marginalizaciju, a perestrojka Mihaila Gorbačova dovela i do raskola sa dotadašnjim sovjetskim sponzorima. U doba sloma Sovjetskog Saveza je 1991. godine i u samoj KP SAD došlo do velikog raskola na frakciju koja se zalagala za promenu ideološke platforme prema umerenijem demokratskom socijalizmu i frakciju vernu marskizmu-lenjinizmu. Marksisti-lenjinisti su odneli pobedu, te KP SAD dan-danas deluje kao marksističko-lenjinistička partija.
Izvori uredi
- ^ Pecinovsky, Tony (21. 2. 2017). „Trump sparks communist growth surge”. CPUSA.
- ^ Howard Fast, "On Leaving the Communist Party", Saturday Review, November 16, 1957. Reproduced at trussel.com, Pristupljeno 29. 8. 2006.
Spoljašnje veze uredi
- CPUSA website, including a collection of FAQs
- Young Communist League USA youth group
- People's World weekly newspaper
- Political Affairs monthly theoretical publication
- Early American Marxism collection of primary source documents (1919–1946)
- Communism in Washington State History and Memory Project., Pristupljeno 19. 8. 2006.
- Manifesto and program. Constitution. Report to the Communist International.First pamphlet of the CPA.
- Manifesto to the workers of America.