Konstantin Dragaš Dejanović

Konstantin Dragaš Dejanović (oko 1350Rovine, 17. maj 1395) je bio srpski srednjovekovni velmoža i pripadnik velikaške porodice Dejanovića (Dragaša),[1][2] koja je u vreme raspada Srpskog carstva ovladala prostranom oblašću na istoku srpske države.[3][4]

Konstantin Dragaš Dejanović
Četvorojevanđelje cara Jovana Aleksandra - Konstantin Dragaš
Lični podaci
Datum rođenjaoko 1350.
Datum smrti17. maj 1395.(1395-05-17) (39/40 god.)
Porodica
PotomstvoJelena Dragaš
RoditeljiDejan
Teodora Nemanjić
DinastijaDejanovići
PrethodnikJovan Dragaš

Bio je mlađi sin sevastokratora, odnosno despota Dejana i Teodore Nemanjić, a vlast je delio sa bratom despotom Jovanom, do njegove smrti 1378. ili 1379. godine. Posle Maričke bitke (1371), Dejanovići su postali osmanski vazali, a sam Konstantin je poginuo 1395. godine, predvodeći pomoćne odrede u bici na Rovinama.[5]

Konstantin se ženio dva puta, a njegova ćerka Jelena se 1392. godine udala za vizantijskog cara Manojla II (1391—1425) i bila je majka poslednjih vizantijskih careva Jovana VIII (1425—1448) i Konstantina XI (1449—1453).[6]

Zajedno sa majkom i bratom pomogao je svetogorske manastire,[7] a grad Ćustendil u današnjoj Bugarskoj, nazvan je po njemu (Kostadinova Banja).

Poreklo i porodica

uredi

Konstantin je rođen u braku velmože Dejana (rodonačelnika Dejanovića) i Teodore Nemanjić, ćerke kralja Stefana Dečanskog (1322—1331) iz njegovog drugog braka sa Marijom Paleolog, iz bočne linije vizantijske dinastije Paleologa (bila je praunuka vizantijskog cara Mihajla VIII (1261—1282) i unuka njegovog trećeg sina Konstantina). Njen brat je bio gospodar Tesalije i Epira Simeon Siniša (1359—1370), a polubrat Dušan Silni (kralj 1331—1346, car 1346—1355). Konstantin je imao i starijeg brata Jovana Dragaša, sa kojim je delio vlast.

Oženio se nepoznatom plemkinjom sa kojom je najverovatnije imao dvoje dece:

  • Jelenu, koja se udala za vizantijskog cara Manojla II
  • Jakova, koji je primio islam i kao Jakub jedno vreme upravljao njegovim posedima

Drugi put se oženio Evdokijom iz porodice Velikih Komnina, sa kojom nije imao dece. Ona je bila ćerka trapezuntskog cara Aleksija III (1349—1380) i Teodore Kantakuzin, iz bočne linije Kantakuzina.

Život i vladavina

uredi
 
Država Konstantina Dragaša i okolne države

Nakon smrti sevastokratora Dejana, sredinom XIV veka, vladavinu njegovim posedima preuzeli su njegovi sinovi Jovan i Konstantin. Oni su, zajedno sa svojom majkom Teodorom (Evdokijom), bogato obdarivali svetogorske manastire, pogotovo Hilandar, Pantelejmon i Vatoped.

Posle Maričke bitke 1371. godine, u kojoj su poginuli njihovi susedi Vukašin (1365—1371) i Uglješa Mrnjavčević, braća Dragaš su, kao i njihov naslednik Marko Mrnjavčević (1371—1395), postali vazali sultana Murata I (1359—1389). Jovan Dragaš je umro 1378. ili 1379. godine, nakon čega je Konstantin nastavio da samostalno vlada njihovom državom. Na čelu svojih snaga, učestvovao je, kao osmanski vazal, u bici na Rovinama 17.03. 1395. godine. Pored njega, kao osmanski vazali, protiv vlaškog vojvode Mirče (1386—1418) borili su se i knez Stefan Lazarević (knez 1389—1402, despot 14021427) i kralj Marko Mrnjavčević, koji je pred bitku, prema narodnom predanju, rekao:„Molim Gospoda da bude hrišćanima pomoćnik, a ja neka budem prvi među mrtvima u ovom ratu“. Vlaške snage su odnele pobedu u bici, tokom koje su poginuli i Marko i Konstantin. Nakon bitke, njegov sin Jakov (Jakub) je nasledio njegovu državu, ali su Osmanlije, tokom narednih godina, preuzele sve njegove posede.

U istorijskim izvorima na srpskom jeziku, Konstantin se pominje sa titulom gospodin, dok se u onima na grčkom jeziku pominje kao kir i autentes, dok neki autori smatraju da je nosio titulu despot Srbije. Grad Velbužd, kod koga su srpske snage predvođene njegovim dedom (Stefanom Dečanskim) i ujakom (Dušanom Silnim) potukle u bici Bugare 1330. godine, nalazio se u sastavu njegove države. Osmanlije su grad po njemu nazivali Konstantinova Banja odnosno Köstendil, a taj naziv se, u nešto iskvarenom obliku, održao do danas, kao Ćustendil.

Porodično stablo

uredi
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2. Dejan
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1. Konstantin Dragaš Dejanović
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
24. Stefan Uroš I
 
 
 
 
 
 
 
12. Stefan Uroš II Milutin
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
25. Jelena Anžujska
 
 
 
 
 
 
 
6. Stefan Uroš III Dečanski
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
13. Jelena ili Ana Terter
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
3. Teodora Nemanjić
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
28. Konstantin Paleolog
 
 
 
 
 
 
 
14. Jovan Paleolog
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
7. Marija Paleolog
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Vidi još

uredi

Reference

uredi

Literatura

uredi