Kopitareva gradina
Kopitareva gradina je trg u Beogradu, kao i kraj grada u neposrednoj okolini trga, u opštini Stari grad.
Kopitareva gradina | |
|---|---|
 | |
| Administrativni podaci | |
| Grad | Beograd |
| Opština | Stari grad |
| Stanovništvo | |
| — 2002. | 22.707 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 44° 48′ 57″ S; 20° 28′ 08″ I / 44.815833° S; 20.468889° I |
  Kopitareva gradina Kopitareva gradina na karti Grada Beograda | |
Položaj uredi
Kopitareva gradina se nalazi u istočnom delu opštine Stari grad,[1] na prostoru ograničenom ulicama deo ulice Džordža Vašingtona, Hilandarskom (levi front), deo ulice Šafarikovom, Đure Daničića, Jalene Ćetković,[2] Bulevarom despota Stefana, i samim trgom Kopitareva gradina. Susedni krajevi grada su Jevremovac (na istoku), Palilula (na jugoistoku), Trg Republike (na zapadu) i Dorćol (na severu).
Istorija uredi
Ovaj kraj grada se u početku zvao Mitropolitova[3] bašta,[4] ali je ime kasnije promenjeno u Kopitareva gradina, po Jerneju Kopitaru, slovenačkom filologu i saradniku Vuka Karadžića, poznatog reformatora srpskog jezika i pisma. Područje je najvećim delom urbanizovano u periodu između 1900. i 1914. godine.
Odlike uredi
Kopitareva gradina[5] je jedinstvena u Beogradu po svojim ambijentalnim i arhitektonskim odlikama. Kraj je urbanizovan u prvim decenijama 20. veka, a svoj izgled je uglavnom zadržao do danas. Odlikuje se nizovima niskih, stambenih objekata sa dvorištima na strani od ulice. Stambeni objekti uokviruju ozelenjen trg i formiraju ujednačenu i mirnu ambijentalnu celinu. U ovom ambijentu zgrade, pored arhitektonskih vrednosti, predstavljaju i memorijalne objekte poznatih naučnika, književnika, umetnika, arhitekata i trgovaca.[6] Podignuti do Prvog svetskog rata su: Kuća Jovana Cvijića, Ljube Stojanovića, Laze Lazarevića, Milana Antonovića, Pante Tadića, Petra Putnika, Cvetka Savčića, Golštajna, Aćima Markovića, Maternog. U periodu između dva svetska rata podignuti su objekti većih visina: Atelje Petra Palavičinija, Kuća Olge Jovanović, Kuća Đorđa Radina, Kuća Andrije Marinkovića i drugih. Posle Drugog svetskog rata nastavljena je izgradnja, ali i dogradnja postojećih objekata. Preovlađujući stilovi su klasicizam (sa akademizmom), predstavljen delima arhitekte Sretena Stojanovića, i secesija, čiji primer predstavljaju dela Milana Antonovića. Sam trg je relativno izolovan od glavnih puteva i nema saobraćajni značaj. U Hilandarskoj ulici se nalazi muzej, spomen kuća Laze Lazarevića, Hilandarska 7, i Muzej Jovana Cvijića u ulili Jelene Ćetković 5.
Kao značajna kulturno-istorijska celina, Kopitareva gradina je proglašena za kulturno dobro zaštićeno zakonom 27. decembra 1968. godine.[7]
Današnja struktura Kopitareve gradine pruža neravnomernu i neujednačenu prostornu sliku kao posledica delovanja nužnih istorijskih protivurečnosti, sama po sebi, struktura ambijenta veoma je karakteristična i tipičan je primer gradske stambene arhitekture u razvoju Beograda u prvoj polovini 20. veka, koji je vremenom postao izuzetak u urbanoj konstituciji savremenog doba.
Reference uredi
- ^ Istorijski arhiv Beograda, fond Beogradske opštine
- ^ D. Radojević. Beograd i njegove ulice. Beograd 1966.
- ^ S. Stanojević, Narodna enciklopedija srpsko-hrvatsko-slovenačka, knj. II, Zagreb, 1929; D.J. Ranković, nekoliko starih i značajnih zgrada, Mitropolotova bašta, BON, 1938, str. 304; Spomenica Saborne crkve 1845-1945, rukopis (Dokumentacija Zavoda za zaštitu spomenika kulture grada Beograda)
- ^ Politika, 20. avgust 2007, strana 9.
- ^ M. Jovanović, Siluete starog Beograda, 300 čuda, Beograd 1959.
- ^ Vujović, Branko (2003). Beograd u prošlosti i sadašnjosti. Beograd: Izdavačka kuća Draganić. str. 309.
- ^ Katalog nepokretnih kulturnih dobara na području Grada Beograda[mrtva veza], Pristupljeno 20. 2. 2017.
