Lerin

Lerin
Φλώρινα
Lerin; Φλώρινα
	Pogled na Lerin
Administrativni podaci
Država	Grčka
Periferija	Zapadna Makedonija
Okrug	Lerin
Opština	Lerin
Stanovništvo
Stanovništvo	‍
— 2021.	17.188
Geografske karakteristike
Koordinate	40° 47′ S; 21° 24′ I / 40.78° S; 21.4° I
Vremenska zona	UTC+2 (EET), leti UTC+3 (EEST)
Aps. visina	663 m
	Lerin Lerin na karti Grčke
Poštanski broj	531 00
Pozivni broj	23850
Registarska oznaka	ΡΑ
Veb-sajt
	www.cityoflorina.gr

Lerin (grč. Φλώρινα [Flórina] — Florina) je grad i sedište istoimene opštine i okruga, na severu periferije Zapadna Makedonija, u Grčkoj. Prema popisu iz 2021. godine bilo je 17.188 stanovnika.^[1]

Ime

Današnje ime grada „Florina“ - „Lerin“ vezano je za ime ovog naselja iz vizantijskog vremena, kada se ovo mesto zvalo Χλέρινον (Chlérinon - Hlerin), u prevodu „mesto puno zelenila“. Postepeno se ovo ime promenilo u oblik „Florina“, dok je kod mesnih Srba zadržan drugi slovenski oblik „Lerin“, bliži prvobitnom.

Prirodni uslovi

Lerin se nalazi na krajnjem zapadnom delu istorijske pokrajine Makedonija, na znatnoj nadmorskoj visini (663 m). Grad se nalazi na južnom obodu ravnice Pelagonije, na mestu gde iz ove ravnice odvaja put ka Prespanskom jezeru. U Pelagoniji se severnije nalaze i Bitolj i Prilep, danas gradovi u Severnoj Makedoniji. Južno od grada uzdiže se planina Baba (Varnundas) i Neredska planina (Verno). Kroz Lerin protiče Jelaška reka (Sakulevas, Sakuleva).

Klima u Lerinu je zbog nadmorske visine grada i zatvorneosti ovog područja kontinetnalna, za koju su osobene izuzetno žarna leta i hladnije i kišovite zime sa čestim snegom.

Istorija

Iako je okolina Lerina bila naseljena tokom praistorije i antike, prvi pomen grada Lerina vezuje se za srednjovekovnu Srbiju, koja je ovim prostorima vladala nekoliko decenija (1331-1385). Car Dušan se 1334. godine obratio mesnom Grku, nadzorniku tvrđave Hlerenon.

Lerinčanka u narodnoj nošnji početkom 20. veka

Područje Lerina je palo pod otomansku vlast 1385. godine i ostalo sledećih pet vekova. Tokom ovog perioda u gradu su živeli Turci i Sloveni, a manje je bilo Cincara, Roma i Arnauta, a u okolnim selima najviše je bilo Slovena.

U mestu je 1868. godine započela rad srpska narodna škola.^[2]

Vekovnu vladavinu Turske nad Lerinom okončala je srpska vojska 1912, koja je prva ušla u grad prilikom gonjenja razbijene turske vojske prema jugu (nakon Bitoljske bitke).^[3] Tada je u grad ušla srpska konjica generala Petra Bojovića. Međutim, gred je pripao savremenoj Grčkoj. Posle Prvog svetskog rata i Grčko-turskog rata iseljeno je tursko stanovništvo. Tokom Drugog svetskog rata u logorima nestalo je jevrejsko, da bi tokom Grčkog građanskog rata, u kome je grad bio jako komunističko uporište, bilo iseljeno i dosta Slovena. Poslednjih decenija grad je osavremenjen, ali je i pored toga ostao mesto van glavnih tokova života u Grčkoj, što je uslovilo iseljavanje stanovništva, naročito iz okolnih sela.

Stanovništvo

Prema bugarskom geografu i istoričaru, Vasilu Kančovu, u Lerinu je 1900. godine živelo 5.000 Turaka, 2.820 Slovena hrišćana, 1.600 Roma, 200 Albanaca muslimana, 100 Albanaca hrišćana, 84 Aromuna i 20 Jevreja.^[4] Srpski istoričar Spiridon Gopčević, 1890. godine beleži da je većina turskog stanovništva slovenskog porekla.^[5] Tokom Prvog svetskog rata iz Bitolja i okolnih sela (Magarevo, Nižepole, Trnovo i druga) u Lerin su izbegle pretežno aromunske porodice, kojih je posle rata ostalo 300. Godine 1924. tursko i drugo muslimansko stanovništvo je prinudno iseljeno u Tursku a na njihovo mesto je naseljeno 3.612 izbeglica, 730 iz Kraljevine SHS (okolina Bitolja), 484 iz Albanije a ostalo su grčke izbeglice iz Turske. Na popisu iz 1928. godine Lerin je imao 10.585 stanovnika. Makedonski istoričar Todor Simovski, 1998. godine navodi da je Lerin većinski naseljen slovenskim stanovništvom, a da ostalo stanovništvo čine grčki doseljenici iz Turske i Albanci hrišćani iz obližnjih albanskih sela (Bel Kamen, Lehovo i druga).^[6]

Prema popisu iz 2021. godine u gradu živi 17.188 stanovnika. Kretanje stanovništva po godinama bilo je sledeće:

Godina	1951	1961	1971	1981	1991	2001	2011
Stanovništvo	12.270	11.933	11.164	12.562	12.355	14 279	17.686

Privreda

Privreda Lerina se najviše oslanja na prirodna bogatstva okoline (stočarstvo, voćarstvo, šumarstvo), pa su razvijeni drvoprerada, planinski turizam, prehrambena industrija. Savremena privreda je novijeg datuma. Pre toga područje je bilo jako nerazvijeno, a tokom 50-ih i 60-ih godina mnogo mesnog stanovništva se iselilo u veće gradove Grčke ili inostranstvo.