Logor Đakovo
Sabirni logor Đakovo bio je sabirni logor u Đakovu u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj, osnovan 1941. godine. Osnovan je u napušten mlinu „Cereale” koji je bio u vlasništvu Đakovačke nadbiskupije Katoličke crkve. Logor je osnovan 1. decembra 1941. godine, prvenstveno za jevrejske žene i djecu, uključujući i srpske djevojke. Logor je bio operativan do gašenja 7. jula 1942. godine. Oko 3.000 žena i djece bilo je pritvoreno i izloženo prebijanju, silovanju, smrtnim bolestima i na njih su puštani psi. Najmanje 650 žena i djece je umrlo u logoru. Tokom gašenja logora, preostali logoraši su prebačeni u druge logore i većina logoraša je bilo ubijeno.
| Sabirni logor Đakovo | |
|---|---|
| Koncentracioni logor | |
 Mir u raju, Đakovo | |
  | |
| Koordinate | 45° 11′ 01″ S; 18° 14′ 37″ I / 45.1836° S; 18.2436° I |
| Mesto | Đakovo, Nezavisna Država Hrvatska |
| Pod kontrolom |  Nezavisna Država Hrvatska |
| Postojao | 1. decembar 1941 — 7. jul 1942 |
| Broj zatvorenika | 3.000 |
| Broj žrtava | najmanje 516 ili 650 |
Osnivanje uredi
Đakovačka nadbiskupija (biskup Akšamović, kanonik dr Rogić, ustaša Asandić koji je bio upravnik nekretnina nadbiskupije) nije dala saglasnoct za osnivanje logora u svom mlinu tvrdeći da im mlin treba.[1] Biskup Anton Akšamović je davao direktive i konkretne zadatke pojedinim sveštenicima misionarima za pojedina mjesta u kojima se vršilo pokatoličavanje i denacionalizacija Srba.[2] Uprkos njihovom protivljenju, ustaše su osnovale sabirni logor početkom decembra 1941. godine[3] — prvenstveno za jevrejske žene i djecu.[4]
Zatvorenici uredi
U prva dva transporta zatvorenima dovedeno je 1.830 jevrejskih žena i djece i 50 srpskih djevojaka u logor Đakovo, dok je u sljedećem transportu dovedeno oko 1.200 žena i djece iz Stare Gradiške 24. februara 1942. godine.[5]
Jedna petina zatvorenika registrovana je kao žrtve logora, a većina njih je umrla kada su ustaše preuzele potpunu kontrolu nad logorom 29. marta 1942. godine.[6][7] Oni su vršili stravičan teror nad logorašima koji su bili premlaćivani, umirali su od bolesti i gladi. Ustaše su bacale mrvice hljeba gladnoj djeci i zatim su puštali na njih stražarske pse,[8] dok su djevojke bile silovane i ubijane.[9][10] Više od 516 ili 650[11] ljudi koji su umrli u sabirnom logoru Đakovo je sahranjeno na đakovačkom groblju.[12]
Ustaše su transportovale više stotina ljudi zaraženih tifusom iz Stare Gradiške u logor Đakovo kako bi raširili bolest.[13]
Gašenje uredi
Logoro je zatvoren u periodu od 15. juna do 7. jula 1942. godine.[14] Gašenje je organizovao ustaški poručnik Jozo Matković. Preostali zatvorenici, između 2.000 i 3.000 jevrejski žena i djece, premješteni su u druge logore i zatim ubijeni.[15]
Reference uredi
- ^ Milan Bulajić: Jasenovac: the Jewish Serbian holocaust (the role of the Vatican) in Nazi-Ustasha Croatia (1941-1945), Fund for Genocide Research, 2002 pp. 150
- ^ Milan Basta: Rat je završen 7 dana kasnije, Privredni pregled, 1986 pp. 225
- ^ Colić 1973, str. 384, "Logor u Djakovu osnovan je početkom decembra 1941".
- ^ Jelić-Butić 1977, str. 186, "U prosincu 1941. osnovan je logor u Đakovu, namijenjen prvenstveno židovskim ženama i djeci, kojih je bilo oko 3.000.".
- ^ Bulatović 1990, str. 73, "U prva dva transporta stiglo je u logor Đakovo 1830 jevrejskih žena i djece i 50 srpskih djevojaka.". sfn greška: više ciljeva (2×): CITEREFBulatović1990 (help)
- ^ Centar 1984, str. 217, "Broj evidentiranih logorskih žrtava sahranjenih na Jevrejskom groblju u Đakovu iznosio je peti dio od ukupnog broja zatočenih. Uzme li se u obzir da je najveći dio logorašica stradao neposredno nakon što su ustaše preuzele upravu logora, ...".
- ^ Švob 2004, str. 318, "Mjesec dana nakon dolaska transporta iz Stare Gradiške, 29.3.1942. ustaše preuzimaju logor.".
- ^ Council 1998, str. 69, "Often the children were subjected to whatever cruelty the whim of the Ustashi dictated. In the Djakovo camp, the Ustashi amused themselves by throwing bread crumbs among the starving children and then setting guard dogs on them.".
- ^ Švob 2004, str. 318, "Nastao je strašan teror, premlaćivanje, umiranje od bolesti, izgladnjivanje, napadanje djece psima, prisiljavanje .....".
- ^ Bulajić 2002, str. 174, "The second phase of the Djakovo camp, where after a short while the number of prisoners reached around three thousand, which was far beyond available space, was launched on 24 February 1942, when the Ustasha took full control of the camp. The treatment of prisoners was real hell.".
- ^ ABSEES 1973, str. 267, "JEWS Some 65O women and children, buried in the Djakovo Jewish cemetery, died in the local ustasi concentration camp between December 19^1 and June 19^2, deported there mainly from other towns of Bosnia and Herzegovina.".
- ^ Bulatović 1990, str. 74. sfn greška: više ciljeva (2×): CITEREFBulatović1990 (help)
- ^ Arsdale 2006, str. 72, "hundreds of typhus infected inmates from the Stara Gradiska camp were forcibly transported to another camp near Djakovo so as to spread the infection.".
- ^ Goldstein 2001, str. 324, "U razdoblju od 15. juna do 7. jula 1942. likvidiran je koncentracioni logor u Đakovu".
- ^ Basta 1986, str. 176, "Posebno ističem da je u početku ljeta izvršena u Jasenovcu likvidacija logorg Đakovo. Tom je likvidacijom rukovodio Joso Matković, ustaški poručnik. Kod te likvidacije logora Đakovo računam da je pobijeno oko 2-3 hiljade Židovki i njihove ...".
Literatura uredi
- Bulatović, Radomir (1990). Koncentracioni logor Jasenovac s posebnim osvrtom na Donju Gradinu: istorijsko-sociološka i antropološka studija. Svjetlost.
- Colić, Mladen (1973). Takozvana Nezavisna Država Hrvatska 1941. Delta-pres.
- Jelić-Butić, Fikreta (1977). Ustaše i Nezavisna Država Hrvatska: 1941-1945. Sveučiliǎna naklada Liber ; Školska knjiga.
- Švob, Melita (2004). Jews in Croatia: Jewish communities. Izvori. ISBN 978-953-203-181-2.
- Goldstein, Ivo; Goldstein, Slavko (2001). Holokaust u Zagrebu. Novi liber.
- Arsdale, Van Peter W. (2006). Forced to Flee: Human Rights and Human Wrongs in Refugee Homelands. Lexington Books. ISBN 978-0-7391-5506-6.
- ABSEES (1973). ABSEES - Soviet and East European Abstracts Series. ABSEES.
- Bulatović, Radomir (1990). Koncentracioni logor Jasenovac s posebnim osvrtom na Donju Gradinu: istorijsko-sociološka i antropološka studija. Svjetlost.
- Centar (1984). Zbornik Centra za drustvena istrazivanja Slavonije i Baranje. Centar za drustvena istrazivanja Slavonije i Baranje.
- Basta, Milan (1986). Rat je završen 7 dana kasnije (5 izd.). Beograd: Privredni pregled.
- Bulajić, Milan (2002). Jasenovac: the Jewish Serbian holocaust (the role of the Vatican) in Nazi-Ustasha Croatia (1941-1945). Fund for Genocide Research.
- Council (1998). Krajina: the tragedy of a people. Canadian Serbian Council. ISBN 978-0-9683870-0-9.
- Steckel, Charles W. (1973). Destruction and Survival. Delmar Publishing Company.