Википедија

Lujo Vojnović

Lujo Vojnović (Split, 15. april 1864 – Zagreb, 18. april 1951) bio je srpski[1][2] pravnik, advokat, istoričar, diplomata, senator i pisac iz stare srpske plemićke[3][4] porodice Vojnovića.

Lujo Vojnović
Lujo Vojnović
Lični podaci
Puno imeLujo Vojnović
Datum rođenja(1864-04-15)15. april 1864.
Mesto rođenjaSplit, Austrijsko carstvo
Datum smrti18. april 1951.(1951-04-18) (87 god.)
Mesto smrtiZagreb, FNRJ
Književni rad
Najvažnija delaIstorija Dubrovačke republike

Biografija uredi

Poreklo i porodica uredi

Lujo Vojnović poreklom je iz srpske pravoslavne porodice venecijanskih knezova (conte veneto) Vojnovića, koja se oko 1690. iz Popovog Polja preselila u Herceg Novi. Mletačka republika 1771. i Habzburška monarhija 1815, potvrdile su pravo korišćenja porodičnog grba srednjovekovnih Vojinovića i korišćenje titule užičkih knezova, jer je Užice bilo sedište srednjovekovnih Vojinovića.[5]

Pradeda Luja Vojnovića bio je ruski oficir major knez Đorđe Vasiljević Vojnović (1760-1821), koji se nakon osvajanja Ankone 1799. oženio Italijankom iz Ankone Kasandrom Angeli Radovani (1748—1837). Njihov sin konte užički Jovan Vojnović (1811-1837), umro je mlad u 26. godini života i ostavio je dva maloletna sina, Konstantina i Đorđa i udovicu Katarinu Vojnović, rođ. Gojković, čija majka je bila iz porodice mitropolita karlovačkog Stevana Stratimirovića. Udovica Katarina Vojnović udala se u katoličku italijansku porodicu Pelegrini, a sinovi od 5 i 4 godine, Konstantin i Đorđe, otišli su da žive kod bake po ocu, Kasandre Vojnović, rođ. Angeli Radovani, koja ih je ubrzo upisala u dubrovačku katoličku školu pod upravom jednog katoličkog kaluđerskog reda, gde su deca tokom školovanja pokatoličena.[6] Dok je Kostantin, otac Lujov ostao katolik, njegov mlađi brat Đorđe vratio se u pravoslavnu veru.[7] Đorđe će kasnije biti predsednik opštine Herceg Novi i jedan od vođa Srpske stranke, poslanik, a zatim i predsednik Dalmatinskog sabora. Konstantin će takođe biti poslanik u Dalmatinskom saboru, kao i profesor prava na zagrebačkom univerzitetu.

Bio je drugi sin kneza užičkog Konstantina J. Vojnovića (1832—1903), pravnika, univerzitetskog profesora i Marije Seralji (Maria Serragli) (1836-1922) iz Dubrovnika, kćerke Luja Luiđija de Seraljija (Luigi de Serragli) (1808-1902), trgovca čiji je otac iz Imole u Italiji došao u Dubrovnik.[8] Rođen je u Splitu,[8] ali se držao pravim oduševljenim Dubrovčaninom. Lujo je imao brata Iva,[8] poznatog književnika i tri sestre, Katicu, Eugeniju i Kristinu.

Iz braka sa suprugom Tinkom imao dve kćerke, Mariju i Kseniju. Preminuo je u Zagrebu 1951. u 88. godini.[9]

 
Princ Aleksandar Karađorđević sa svojim vaspitačem Lujom Vojnovićem

Društveni angažman uredi

Doktorirao je prava u Gracu,[8] a potom se bavio advokaturom u Trstu. Bio je dubrovački advokat i čovek "sa dva srpska dvora". U to vreme (1896) se oženio i posvetio istraživanju dubrovačke istorije. Godine 1896. dr Lujo Vojnović "Srbin katoličke vere iz Dubrovnika" postaje sekretar crnogorskog kneza Nikole a zatim ministar pravde Knjaževine Crne Gore,[8] opunomoćeni poslanik Crne Gore u Vatikanu (1901-1903).[8] U Crnoj Gori je ostao do početka Prvog svetskog rata a napušta je zbog sukoba sa kraljem Nikolom.[8] Za sjajno napisanu knjigu o Dubrovniku i turskom carstvu, 1900. godine je izabran za člana francuskog, elitnog "Društva za istoriju diplomatije".[10][8] Od 1904. do 1906. godine bio je on guverner (učitelj i vaspitač)[11][8] kraljevića Aleksandra Karađorđevića u Beogradu, na dvoru Petra I Karađorđevića. Između 1907. i 1911. godine u Bugarskoj je pripremao teren za srpsko-bugarski sporazum. U Crnu Goru se vraća 1912, kao šef kabineta kralja Nikole. Od 1913. do 1914. godine delegat je Crne Gore na Londonskoj konferenciji gde potpisuje mir sa Turskom, 28. maja 1913. godine. Od 1915. do 1920. bio je u diplomatkoj službi Kraljevine Srbije U Rimu I Parizu.[8]

Nakon Prvog svetskog rata Vojnović je jugoslovenski orijentisan ugledni diplomata i političar. Godine 1920. ulazi u politiku kao "književnik iz Zagreba". Učestvovao je na Mirovnoj konferenciju u Paru kao jugoslovenski delegat. Bio je ministar pre Šestojanuarske diktature. Godine 1927. izbila je u javnost afera oko navodnog Vojnovićevog izdajstva. Morao je da se brani sudskom tužbom u Zagrebu, od klevete dr Hinka Hinkovića, da je tokom rata bio austrijski plaćenik u Švajcarskoj.[12]

Godine 1929. dr Lujo Vojnović je bio jugoslovenski delegat za Međunarodnu intelektualnu saradnju u Ženevi.[13] Često se bavi u Parizu, spada u red naših frankofila, gde uživa ugled i drži predavanja na Sorboni. Izabran je te godine za člana "Istorijskog društva u Novom Sadu", kao "ministar na raspoloženju" iz Beograda. Odlikovao ga je 1934. godine predsednik Francuske, komanderskim redom Legije časti.[14] Bio je imenovan za senatora u januaru 1938. godine.[8][15]

Podržavao je politiku namesnika kneza Pavla i zalagao za rešavanje srpskog-hrvatskog pitanja i protivio federaliciji.[9]

Tokom Drugog svjetskog rata bio je povučen i provodio je vrijeme pišući o Dubrovačkoj republici.[9]

Književni i naučni rad uredi

Lujo Vojnović se bavio pisanjem - istoriografijom i književnim radom. U delu "Dubrovačke elegije"[16] opisao je ("oplakao") stari dični Dubrovnik. Zagrebački izdavač Mirko Brajer objavio je 1912. godine zbirku 10 kraćih radova Vojnovićevih, nastalih u periodu 1890-1909. godine. Knjiga je imala naslov "Književni časovi".[17] Njegova dva značajna istorijska dela su: "Dubrovnik i Osmansko carstvo" (Beograd, 1898) i "Pad Dubrovnika (1797-1815)" (u dva toma, Zagreb, 1908). Njegovu istorijsku raspravu "Odnosi Dubrovnika sa Francuskom", objavili su Francuski poštovaoci na francuskom jeziku.[18] Ostalo su manji istoriografski radovi - monografije na neku užu temu. Zanimljiva je njegova knjiga "Vođa kroz Dubrovnik i okolna mjesta"[19] gde osvetljava srpske etničke korene svog zavičaja.

Značajna dela uredi

Kritika uredi

Lazar Tomanović je zamerao Vojnoviću što je pišući svoje uspomene o kralju Petru, rekao jednu (po njemu) neistinu o knjazu Nikoli Petroviću. Lujo je bio knjažev miljenik i kratko ministar pravde Crne Gore, a tom klevetom je ukaljao obraz i Lazara Tomanovića, kao predsednika Velikog suda.[20] Lujo je napisao da je Nikola menjao presude Velikog suda. Tomanović ga je pozvao da iznese bar jedan takav slučaj, a ako to ne uradi da ostaje klevetnik najniže vrste.[21] Tomanović je kritikovao i ostale Vojnoviće, Đuru i Ivu...

Vidi još uredi

Reference uredi

  1. ^ www.rastko.rs, Admirali i generali Vojnovići u ruskoj vojsci
  2. ^ Z. Grijak, S. Ćosić, Figure politike: Lujo Vojnović i Robert William Seton–Watson, Zagreb, 2012.
  3. ^ Srpsko nasleđe, komunikacija.org.rs Arhivirano na sajtu Wayback Machine (2. jul 2015) Dušan J. Martinović, Admirali i generali Vojnovići u ruskoj vojsci
  4. ^ Prota Sava Nakićenović, O hercegnovskim Vojnovićima, Dubrovnik 1910
  5. ^ Dragomir Acović, Heraldika i Srbi, Beograd 2008. pp. 335. (grbovi Vojnovića)
  6. ^ Glasnik etnografskog insituta[mrtva veza] Marija Crnić Pejović, Smješani brakovi, Glasnik etnografskog insituta SANU, LIII, Beograd 2005. pp. 129.
  7. ^ "Vreme", Beograd 8. novembar 1929.
  8. ^ a b v g d đ e ž z i j Gulić 2018, str. 64.
  9. ^ a b v Gulić 2018, str. 65.
  10. ^ "Zora", Mostar 1900.
  11. ^ "Srpsko kolo", Zagreb 1904.
  12. ^ "Pravda", Beograd 8. decembar 1927.
  13. ^ "Vreme", Beograd 1929.
  14. ^ "Vreme", Beograd 1934.
  15. ^ "Politika", 10. jan. 1938
  16. ^ "Srpska zora", Beograd 1906.
  17. ^ "Delo", Beograd 1912.
  18. ^ "Nova iskra", Beograd 1905.
  19. ^ "Srđ", Dubrovnik 1905.
  20. ^ Tomanović 2018, str. 531.
  21. ^ Tomanović 2018, str. 532.

Literatura uredi

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Лујо_Војновић&oldid=27708938”