Manastir Bradača
Manastir Bradača je srpski pravoslavni manastir koji se nalazi nedaleko od sela Kule ispod planine Kožuh na brdu Veliki Bubanj, nedaleko od regionalnog puta Požarevac-Petrovac na Mlavi. Pripada Braničevskoj eparhiji i manastirska crkva iz 13. veka predstavlja najstariji sakralni objekat u eparhiji, dok je sam manastir datiran u 14. vek.
| Manastir Bradača | |
|---|---|
 | |
| Osnovni podaci | |
| Jurisdikcija | Eparhija braničevska SPC |
| Osnivanje | 13. vek |
| Mesto | Kula, opština Malo Crniće |
| Država |  Srbija |
Manastir je smešten u šumovitom proplanku u blizini sela Kula i Crljenac, ispod planine Kožuh na Velikom Bubnju. Manastirski hram posvećen je Svetom Vavedenju Presvete Bogorodice. Slava manastira su Blagovesti.
Ovaj manastir, koji poseduje osam ari dvorišta i 5,8 hektara šuma, danas je aktivan i o njemu brinu monasi. U ovom delu Srbije veliki značaj pridaje se svetim i lekovitim vodama i izvorima, na koje se najviše dolazi na crkvene praznike. Jedan od izvora za koji se veruje da je lekovit nalazi se i u manastiru Bradača, poznat kao „Manastirski kladenac“, u narodu nazvan još i „Svetinjica“.[1]
Istorija uredi
Najstariji pomen manastira u srpskim pisanim izvorima potiče iz polovine 15. veka uz napomenu da je u to vreme Bradača bio veoma živ i aktivan manastir. Na osnovu sistematskih arheoloških istraživanja sprovedenih 1985. i 1986. godine ustanovljeno je da je objekat podignut krajem 14. veka. U Braničevskom tefteru iz 1467. godine pominje se manastir Ravan u blizini sela Kule za koji se misli da bi mogao da bude Bradača, jer rekognosciranjem nisu ustanovljeni ostaci bilo kakvog drugog objekta u ataru ovog sela. Devet godina kasnije, u Smederevskom tefteru zapisano je ime manastira Bradače.
U 16. veku pominje se iguman Pankratije, kao starešina manastira Bradača po čijem je nalogu pisan jedan prolog. Krajem 17. veka pored manastira prolazi pećki patrijarh Arsenije na putu za Braničevo. On ga opisuje kao zapusteo. Od tada pa do početka 19. veka nema zapisa o manastiru. Obnova je započeta 1990. godine, pa se može reći da je manastir bio u ruševinama više od dva i po veka.
Prema predanju Turci su jedne godine o Preobraženju posekli sve zatečene posetioce a manastir porušili i zapalili. U narodu je ostala da živi priča kako se na ovaj veliki praznik svake godine kod manastira održavao molitveni sabor. Dolazili su ljudi iz Stiga, Peka, Mlave i Pomoravlja. Predanje kaže da su jedne godine na taj dan Turci udarili na manastir. Silan narod su pogazili konjima i posekli sabljama, a svetinju porušili i zapalili.
Legenda o postanku manastira uredi
Narodna legenda vezuje postanak manastira za narodnu pesmu „Bog nikom dužan ne ostaje“ i stradanje sestre Jelice koje je opisano u njemu. Prema pesmi, konji su rastrgli sestru Jelicu koju je nevino optužila njena jetrva i tamo gde su pale njene oči, ruke, brada i ona sama, nastali su manastiri:
- Sestroljin
- Rukumija
- Bradača
- Zaova
