Manastir Dragaljevac

Manastir Dragaljevac je ženski manastir Srpske pravoslavne crkve, nalazi se u selu Gornji Dragaljevac, opština Bijeljina, Republika Srpska (BiH). Pripada Zvorničko-tuzlanskoj eparhiji Srpske pravoslavne crkve.

Manastir Dragaljevac
Osnovni podaci
Jurisdikcija	Srpska pravoslavna crkva
Eparhija	Eparhija zvorničko-tuzlanska
Osnivanje	1310
Upravnik	igumanija Teodora Tomić
Lokacija
Mesto	Dragaljevac Gornji
Država	Bosna i Hercegovina, Republika Srpska
Koordinate	44° 45′ 02.3″ N 19° 01′ 29.6″ E
Manastir Dragaljevac Manastir Dragaljevac na karti Bosne i Hercegovine

Starešina manastira od 2008. godine je igumanija Teodora Tomić, sa sestrinstvom.

Položaj manastira

U mjestu Gornji Dragaljevac, približno na pola puta između Brčkog i Bijeljine postojala je crkva još od davnina. Današnji manastir se nalazi na 9 km od magistralnog puta Bijeljina—Brčko—Banja Luka i udaljen je 27 km od Brčkog, 23 km od Bijeljine i 9 km od Ugljevika. Smatra se da je sadašnja manastirska crkva četvrta po redu, a da su prve tri bile tzv. brvnare po ugledu na tadašnje crkve, koje su se mogle sresti u Srbiji.

Prvobitne tri su bile na gotovo identičnim lokacijama, tj. jugoistočno od današnje crkve na mjestima gdje su vješto skrivane od drumova i turskih pogleda.

Narodno predanje

Prema narodnom predanju, kada je treća po redu crkva-brvnara vremenom dotrajala i trebalo je graditi novu, na mjestu današnje crkve, gotovo svakodnevno pronalažena je jedna daska. Smatralo se da je ta daska bila dio prijašnjih crkava, a mjesto na kome je nađena upravo lokacija na kome je volja Božija odredila gdje treba graditi novu crkvu. S obzirom da su prvobitne tri rađene u tzv. „ćerpove“ i bile od drveta sam vijek trajanja i služenja u njima bio je ograničen. Stoga, četvrta crkva je zidana i datira iz perioda 1908—1909. godine.

Prošlost manastira

O datiranju prvobitnih crkava nema zvaničnih pisanih tragova, ali se smatra da datiraju još iz daleke 1310. godine. Naime u samoj crkvenoj porti manastirske crkve nalazi se oltarski kamen na kome piše da je od prvobitne crkve iz 1310. godine. Ovaj oltarski kamen pronašla je hadži igumanija Ekatarina sa sestrama, februara 1992. godine.

Manastirska crkva

Sadašnja manastirska crkva, dakle, datira iz 1909. godine, a samo prikupljanje priloga počelo je 1895. godine za vrijeme službovanja sveštenika oca Đoke Zaharića.

Projekat nove crkve uradio je projektant Miloš Miladinović iz Sarajeva 1908. godine. Početak gradnje i osvećenje temelja takođe su obilježile tu godinu, a za vrijeme službovanja sveštenika Jove Popovića. Crkvu je gradio kao glavni majstor Ivan Ton.

Tokom cijele gradnje crkve treba napomenuti da je postojala uspješna saradnja između sveštenika, crkvenog odbora i tadašnjeg kotarskog ureda u Bijeljini, koji su u više navrata pomogli ovaj hram. Tako je ovaj isti ured 31. decembra 1909. godine izdao saglasnost da se za ovu crkvu prikupe prilozi i iz okolnih gradova: Zvornika, Bijeljine, Brčkog i Tuzle.

Kompletno manastirsko područje, moglo bi se reći da je predstavljalo groblje još od rimskog doba, pa se stoga ovde nalaze i brojni stećci. Tu je i grob prvog učitelja ovog kraja Danila Blagojevića iz 1853. godine.

Manastirski hram je osvećen 21. septembra na Malu Gospojinu 1909. godine, a osvećenje je izvršilo Njegovo visokopreosveštenstvo mitropolit Evgenije Letica uz sasluženje brojnog sveštenstva. Crkva je posvećena Svetim apostolima Petru i Pavlu, a manastir Svetom arhangelu Gavrilu.

Na taj dan, 26. jula (Sabor Svetog arhangela Gavrila), uglavnom dolazi Njegovo preosveštenstvo vladika zvorničko-tuzlanski gospodin Vasilije i služi svetu arhijerejsku liturgiju.

Prvi kum bio je Miloš Jovičić, trgovac iz Bijeljine koji je tom prilikom priložio 150 kruna.

Pored crkve nalazi se i stara kuća koja prema podacima u ljetopisu datira iz turskog doba. Služila je kao konak i okrepljenje za vjernike koji su dolazili iz daljine, te se u to vrijeme u narodu zvala „mehana“. To sve potvrđuje da su još od davnina ovaj manastir posjećivali vjerni iz raznih krajeva ali svjedoči i iskrenu želju ondašnjih mještana da vremenom ova duhovna svetinja preraste u manastir, te stoga i izgradiše ovu kuću koja je bila u funkciji konaka.

Interesantno je da su rijetko u prošlosti pored ove crkve živjeli sveštenici, uglavnom su dolazili i opsluživali iz okolnih mjesta do 1969. godine. U doba Turaka ovdje su živjeli monasi koji su jedino ovdje mogli da pronađu molitveni mir i zaštitu od turskih napada. Značajno je pomenuti da su poslije oktobarske revolucije u ove krajeve došli protjerani ruski sveštenici Vasilije jurčenko i Vasilije Strilček. Obojica su jedno vrijeme službovali u Dragaljevcu, mada se tačna godina i interval službovanja sa sigurnošću ne mogu navesti.

Rad na novoizgrađenom (sadašnjem) parohijskom domu počeo je 1975. godine i od useljenja pa do danas u njemu boravi dragaljevački sveštenik.

Željezno-betonska ograda oko hrama i parohijskog doma postavljena je 1980. godine. Te iste godine 21. septembra (Mala Gospojina), prema podacima u manastirskom ljetopisu, Njegovo Preosveštenstvo episkop zvorničko-tuzlanski gospodin Vasilije, služio je svetu arhijerejsku Liturgiju uz sasluženje brojnih sveštenika i pjevanje Prvog beogradskog pjevačkog društva. Kako se navodi, ljepše i veličanstvenije slavlje nije zabilježeno od kada postoji evidencija u manastirskom ljetopisu.

Tokom 1982. godine pribavljena su sredstva a zatim i bakar za prekrivanje hrama. Prekrivanje je povjereno majstorima iz Koceljeve, koji su u rekordnom roku izveli radove, tako da je već 26. jula na dan manastirske slave, Sabora Svetog arhangela Gavrila i zvanično proslavljeno prekrivanje hrama bakrom.

I tom prilikom na veliki sabor ovog kraja i pravoslavnih vjernika gostovao je „Hor mladih“ iz Beograda. Od 1985. godine crkva u Dragaljevcu je zvanično proglašena manastirom. Danas u manastiru žive monahinje: Igumanija Teodora, Marina, Varvara, Angelina i Paraskeva.

Arhitektura

Kao što je već navedeno, projekat crkve uradio je projektant Miloš Miladinović iz Sarajeva 1908. godine. Ukupna visina crkve je 22,5 m, dužina 19,85 m (4,25 m oltar), a širina 14,20 m (ljetopis igumanije Ekatarine). Patos crkve, prema navodima oca Lazara, predstavlja imitaciju patosa crkve Svete Sofije u Carigradu, što govori da se od samog početka gradnje ovog svetog hrama vodilo računa da to bude što kvalitetnije i po uzoru na poznate i znamenite hramove. Manastirska crkva tj. njena lađa je krstolikog oblika, a kompletan hram rađenje u duhu srpsko-vizantijskog stila graditeljstva. Pojedini dijelovi unutrašnjosti kao npr. galerija i plafon podsjećaju na odlike baroka.

Umjetnost

Ikonostas datira iz 1908. godine, i djelo je radionice Nikole Ivkovića iz Novog Sada. Ikonostas ee sastoji od 54 ikone, a kompletno je urađen u duhu realizma. Veoma interesantno zidno slikarstvo, kao rijetko u seoskim crkvama tadašnjeg vremena, oslikao je Karlo Macek (Čeh) 1954. godine. Zvona na sadašnjoj crkvi su izrađena u tvornici u Temišvaru i prema riječima oca Lazara nadaleko su najčuvenija zvona u okolini. Interesantan je podatak mještana koji navode da zvona svojom snagom i akustikom uspješno „razbijaju“ vremenske neprilike kada se nadviju nad ove krajeve, te gotovo nikad grad ne napravi štetu u selu, dok u okolnim mjestima usjevi skoro redovno stradaju.

Galerija

• 
• 

Vidi još

• Manastiri u Republici Srpskoj
• Spisak manastira Srpske pravoslavne crkve

Spoljašnje veze

• Manastir na internet prezentaciji TORS,
• Manastir na internet prezentaciji Turističke organizacije Bijeljina.