Manastir Savina
Manastir Savina je muški manastir Srpske pravoslavne crkve koji se nalazi pored Herceg Novog. Napravljen je u bujnoj mediteranskoj vegetaciji, na obali. Manastir se sastoji od tri crkve: Mali hram Uspenja presvete Bogorodice, Veliki hram Uspenja presvete Bogorodice i Hram Svetog Save po kome je i manastir dobio ime.[1] Savina je imala važnu ulogu u očuvanju identiteta srpske pravoslavne zajednice u Boki u 18. veku.[2]
| Manastir Savina | |
|---|---|
 | |
| Osnovni podaci | |
| Jurisdikcija | Srpska pravoslavna crkva |
| Mitropolija | Mitropolija crnogorsko-primorska |
| Osnivanje | 11. vijek |
| Osnivač | Jovan Vladimir |
| Upravnik | arhimandrit Makarije Imamović |
| Mesto | Herceg Novi |
| Država | Crna Gora |
Starešina manastira je arhimandrit Makarije (Imamović) sa bratstvom, na čelu od 15. avgusta 2018. godine.[3]
Istorija
urediMali hram Uspenija Presvete Bogorodice je veoma mali, samo deset metara dugačak i šest metara širok. Najverovatnije potiče iz 1030. godine, mada je najstariji zapis u kome se manastir spominje i iz 1648. godine. Njegova obnova započeta je krajem 17. veka, dolaskom izbeglih monaha iz manastira Tvrdoš (Hercegovina), a završena je 1831. godine. U manastiru se nalazi veliki broj relikvija koje potiču iz doba Nemanjića (mošti Jelene Nemanjić Šubić, krst Svetog Save), uključujući i one prenete iz manastira Tvrdoš. Hram Svetog Save nalazi se van manastirskog kompleksa. Veliki hram Uspenja Presvete Bogorodice sagrađen je između 1777. i 1799. godine, a gradio ga je majstor Nikola Foretić sa ostrva Korčule.[4]
Ikonostas Velike crkve uradio je poznati slikar Simeon Lazović u periodu 1795-1797, u stilu baroka. Njegova ikona Bogorodičnog pokrova (koji je bio česta tema slikarstva srpskog baroka) smatra se umetnički vrednom a ikonografski tip za redak u srpskom baroku.[5]
Godine 1797. manastirska crkva je ukrašena i spolja ograđena. Meštanin, apotekar Srbin katolik Nikola Andrović je 1858. godine o svom trošku časovnik na crkvenom tornju opravio.[6]
U manastiru je 1838. godine živeo episkopski Provikar za Boku Kotorsku, iguman Makarije Grušić.[7]
Manastir je oktobra 1937. bio žrtva provalne krađe, procenjene materijalne štete od milion i po dinara.[8][9]
Lazar Tomanović je u svom putopisnom tekstu o Boki napisao da je novi hram manastira Savine građen od korčulanskog kamena, a da su prilozi skupljani u srpskoj Vojvodini i Rusiji.[10] U maloj, staroj crkvi se čuva(la?) ikona Bogorodice koju je narod proglasio čudotvornom, od kad su Mlečani poslali galiju da razori manastir, a grom je uništio galiju, koja je bila ispod manastira.[11] Oko crkvice Svetog Save iznad manastira su sahranjeni Rusi izginuli u ratu protiv Francuza u Boki, početkom 19. veka.[12]
Marina Matiće je napisala naučne monografije o istoriji manastira.[2]
Starešine manastira
uredi| Portret | Ime i prezime | Vreme službe |
|---|---|---|
|
iguman Justin (Tasić) | 1992—2005 |
| iguman Varnava (Gvozdenović) | 2005—2018 | |
| iguman Makarije (Imamović) | 2018— |
Galerija
uredi-
Manastir Savina -
Manastir Savina -
Manastir Savina -
Ikonostas u velikoj crkvi -
Ikonostas u velikoj crkvi, carske dveri -
Ikonostas u velikoj crkvi, Neverovanje Tomino -
Horska galerija u velikoj crkvi -
Zidno slikarstvo u maloj crkvi -
Zidno slikarstvo u maloj crkvi: sv. Đorđe -
Zidno slikarstvo u maloj crkvi: Silazak Svetog Duha na apostole i scene iz ciklusa Hristovih stradanja -
Zidno slikarstvo u maloj crkvi: Sveti Sava, sv. Simeon Mirotočivi i sv. Jovan Krstitelj -
Fotografija manastira Savina iz kalendara Vardar za 1910. godinu. -
Pogled na Savinu sa Luštice, kod crkve Prepodobnog Haritona
Vidi još
urediReference
uredi- ^ [1]
- ^ a b Vulićević, Marina. „Manastir Savina u 18. veku”. Politika Online. Pristupljeno 2023-02-20.
- ^ „Iguman manastira Savina, jeromonah Makarije: Pogledajmo jedni u druge i vidjećemo Hrista! • Radio ~ Svetigora ~”. svetigora.com (na jeziku: srpski). 2019-12-15. Pristupljeno 2023-06-17.
- ^ Manastir u projektu Rastko
- ^ Matić, Marina Lj. (2017). „Ikona Bogorodičinog pokrova iz manastira Savina”. Zbornik Matice srpske za likovne umetnosti. 45.
- ^ "Srbski dnevnik", Novi Sad 1858. godine
- ^ "Srbskij narodnij list", Budim 1839. godine
- ^ Krađa u manastiru Savini. Politika, 18. okt. 1937, str. 7. digitalna.nb.rs
- ^ Lopov koji je pokrao manastir Savinu osuđen na šest godina robije. "Vreme", 19. avg. 1938
- ^ Tomanović 2007, str. 39.
- ^ Tomanović 2007, str. 40.
- ^ Tomanović 2007, str. 41.
Literatura
uredi- Bubalo, Đorđe (2002). „Srednjovekovne povelje u arhivu manastira Savine” (PDF). Istorijski časopis. 49: 93—122.
- Bubalo, Đorđe (2003). „Iz prepiske episkopa bokokotorskog Gerasima Petranovića (o rukopisima i dokumentima manastira Savine)”. Dračevica. 1 (1): 25—37.
- Tomanović, Lazar (2007). Putopisna proza. Gradska biblioteka i čitaonica Herceg Novi.
Spoljašnje veze
uredi
- Manastir u projektu Rastko
- Arheološko iskopavanje crkve Sv. Save na Savini (2002)
- Nikanor, nastojatelj manastira Savine („Pravoslavlje“, br. 930, 15. decembar 2005)
- Goran Komar: Savinski arhimandrit Leontije Avramović, Zbornik Matice srpske za istoriju, broj 75-76, 2007. godine
- Đorđe P. Bubalo: Srednjovekovne povelje u arhivu manastira Savine, Istorijski časopis, broj 49, 2002. godine
- [2]
- [3]
- Manastir Savina u 18. veku, doktorska disertacija (2015)
- Manastir Savina u 18. veku („Politika”, 20. februar 2023)
- Nagrada monografiji o manastiru Savina („Politika”, 1. avgust 2023)
