Manastir Svete Petke Izvorske

Manastir Svete Petke Izvorske
Manastir Svete Petke Izvorske
Opšte informacije
Mesto	Izvor
Opština	Opština Paraćin
Država	Srbija
Vrsta spomenika	manastir
Vreme nastanka	14. vek
Tip kulturnog dobra	Spomenik kulture od velikog značaja
Vlasnik	Eparhija braničevska upravnik igumanija Marija Čeperković
Nadležna ustanova za zaštitu	Zavod za zaštitu spomenika kulture Kragujevac
	www.svetapetkaizvor.com

Manastir Svete Petke Izvorske u Izvoru kod Paraćina je nastao u drugoj polovini 14. veka, najverovatnije kao zadužbina nekog od tzv. monaha Sinaita^[1]. Prvobitna crkva, trolisne osnove, bila je najveća u tom kraju posle onih u Ravanici i Sisojevcu,^[1] ali je svoj današnji izgled, u većoj meri, dobila tokom prve polovine 18. vek. Delimični konzervatorski radovi na crkvi su obavljeni krajem osme decenije 20. veka i obuhvatili su krov, fasadu, kupole i kapelicu manastirske crkve. Tokom Drugog svetskog rata, u manastiru Svete Petke su bile smeštene srpske izbeglice koje su napustile prostore tadašnje NDHa. Manastir je danas aktivan ženski manastir i pripada eparhiji braničevskoj Srpske pravoslavne crkve. U njegovom sklopu, danas funkcioniše i bolnica, za smeštaj osoba ometenih u razvoju. Starešina manastira je igumanija Marija Čeperković.

Manastir Svete Petke se nalazi pod zaštitom Republike Srbije, kao spomenik kulture od velikog značaja,^[1] u sklopu zaštićene spomeničke celine Petruška oblast.

Istorija uredi

Manastir u Izvoru se prvi put pominje u otomanskom defteru iz 1516. godine. Tokom prve polovine 18. veka, manastirska crkva je doživela veliku obnovu. Zid koji odvaja narteks od naosa je probijen, svodovi u unutrašnjosti crkve su ponovo napravljeni, obnovljena je osmostrana kupola nad naosom i napravljena još jedna nad narteksom^[1]. Poslednju obnovu, crkva je doživela u 19. veku i tom prilikom joj je dozidan paraklis sa kupolom, na južnoj strani.

Jedna od specifičnosti crkve je postojanje tri prozora na oltarskoj apsidi, što je retka pojava.^[1] Detaljna istraživanja same građevine nisu u celini obavljena, tako da nije moguće sa sigurnošću reći do koje mere je očuvana srednjovekovna crkva, ali se pretpostavlja da su zidovi, do nivoa lukova i svodova, bili deo prvobitne crkve. Od dekorativne plastike, očuvani su samo mali delovi, poput fragmenata dvostrukog prepleta, ali je najznačajniji nalaz, u ovoj grupi, kamena rozeta sa ljudskom glavom.^[1]

U okviru manastira se nalazi izvor vode.^[2]

Galerija uredi

Vidi još uredi

Reference uredi

^ ^a ^b ^v ^g ^d ^đ Grupa autora (2007). „Petrus, tvrđava”. Spomeničko nasleđe Srbije: nepokretna kulturna dobra od izuzetnog i od velikog značaja (II izmenjeno i dopunjeno izd.). Beograd: SANU. ISBN 978-86-80879-60-4.
^ Gligorijević, Z. (19. 5. 2023). „MANASTIRU PARCELU NEĆE ODUZIMATI: Opština Paraćin i Eparhija braničevska našli kompromis oko izvorišta Sveta Petka”. Večernje novosti. Pristupljeno 20. 5. 2023.

Literatura uredi

Grupa autora (2007). „Petrus, tvrđava”. Spomeničko nasleđe Srbije: nepokretna kulturna dobra od izuzetnog i od velikog značaja (II izmenjeno i dopunjeno izd.). Beograd: SANU. ISBN 978-86-80879-60-4.

Spoljašnje veze uredi

O manastiru na sajtu Manastiri-crkve
Stodić, D (26. 12. 2007). „Cela porodica u manastiru”. Glas Javnosti.
Ilić, I (9. 11. 2007). „Kad je monahinja draža od majke”. Blic. Arhivirano iz originala 26. 09. 2012. g. Pristupljeno 22. 12. 2009.
Gligorijević, Z (1. 7. 2009). „O zaboravljenima od svih brinu monahinje”. Politika.
Zbog smena u opštini ispaštale štićenice manastira („Politika”, 28. oktobar 2019)

[СК-1] v ^g ^d ^đ Grupa autora (2007). „Petrus, tvrđava”. Spomeničko nasleđe Srbije: nepokretna kulturna dobra od izuzetnog i od velikog značaja (II izmenjeno i dopunjeno izd.). Beograd: SANU. ISBN 978-86-80879-60-4.

[2] Gligorijević, Z. (19. 5. 2023). „MANASTIRU PARCELU NEĆE ODUZIMATI: Opština Paraćin i Eparhija braničevska našli kompromis oko izvorišta Sveta Petka”. Večernje novosti. Pristupljeno 20. 5. 2023.

[1]

[2]