Manastir Sveti Roman

Manastir Sveti Roman je manastir Srpske pravoslavne crkve iz 9. veka, u eparhiji niškoj, blizu Ražnja. Na osnovu određenih istraživanja smatra se da manastir Sveti Roman spada u najstarije manastire na prostorima Srbije, budući da je podignut pre Nemanjića. Predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture od velikog značaja.

Manastir Sveti Roman
Manastirska crkva
Opšte informacije
Opština	Ražanj
Država	Srbija
Koordinate	43° 37′ 26″ N 21° 31′ 35″ E
Manastir Sveti Roman Manastir Sveti Roman na karti Srbije
Vrsta spomenika	manastir
Vreme nastanka	9. vek
Tip kulturnog dobra	Spomenik kulture od velikog značaja
Nadležna ustanova za zaštitu	Zavod za zaštitu spomenika

Položaj manastira

Manastir se nalazi u opštini Ražanj, na desnoj obali Južne Morave. Pored manastira prolazi put koji spaja Ražanj i Kruševac. Najbliže veće naselje je selo Praskovče.

Istorijat

Manastir pripada malobrojnoj grupi manastira koji su podignuti pre Nemanjića. Sveti Roman je došao 888. godine na ovim prostorima. U hrisovulji (vrsta dekreta) cara Vasilija II 1011. godine manastir se pominje prvi put. Prvo zvanično pominjanje je iz 1498. godine.

Manastir je poznat po tome što je tu kao monah živeo Roman Sinait, koji je kasnije proglašen za svetitelja, pa je manastir po njemu i dobio ime. Grob Svetog Romana Sinaita sa moštima i danas se nalazi u manastiru. On se poštuje kao čudotvorac i iscelitelj. Monasi sinaiti su sledbenici solunskog čudotvorca Grigorija Palame koji su prihvatili njegovo učenje i u Srbiju su došli za vreme kneza Lazara.

Današnju manastirsku crkvu podigao je upravnik ergele kneza Lazara na starim temeljima. Obnovio ga je Đorđe Pile 1795. godine u znak zahvalnosti za sopstveno izlečenje u njemu, a nakon što je od sultana za 300 groša izmolio ferman za obnovu. Živopis je iz 1795. godine i sačuvan je u pevnicama i potkupolama. Smatra se da ispod sloja kreča ima još starijih freski. Novi živopis je urađen 1831. godine.

Ovde se nalazila bolnica manastira Sveti Roman.

Pukovnik Rajevski

Spomenik pukovniku Rajevskom

U krugu manastira nalazi se obeležje i prvobitni grob Nikolaja Rajevskog koji je poginuo 1876, kao dobrovoljac u Srpsko-turskom ratu. Njegovo telo sahranjeno je u porti manastira, a odatle je posle nekoliko dana preneto u Beograd, a kasnije u Rusiju gde je sahranjen uz sve vojne počasti.

Pukovnik Rajevski je bio inspiracija Tolstoju za lik Grofa Vronskog u romanu Ana Karenjina.

Zanimljivost vezana za manastir tokom srpsko-turskog rata 1876-1878 je da je jedna turska granata ispaljena sa Đuniskog visa pogodila južni zid manastriske crkve, gde su smeštene mošti Svetog Romana, a da nije eksplodirala, i da je to mesto sa istom granatom ispražnjenom od eksploziva i danas vidljivo.

Manastir danas

Manastir je u dobrom stanju i živeći. Od 1960. godine je ženski manastir i o njemu brinu monahinje. U okviru manastira nalazi se proizvodni program gde se izrađuju proizvodi za opremanje sveštenstva i pravoslavnih hramova.

Od 4. avgusta 2012. godine opet je muški manastir po blagoslovu vladike niškog gospodina Jovana.

Galerija

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

Vidi još

• Manastiri Eparhije niške
• Praskovče
• Manastir Đunis
• Spisak manastira Srpske pravoslavne crkve
• Spisak spomenika kulture u Nišavskom okrugu
• Spomenik kulture od velikog značaja

Reference

1. ^ Vronski poginuo u Gornjem Adrovcu („Večernje novosti“, 3. avgust 2013)
2. ^ Rajevski izdahnuo na rukama Nišlije („Južne vesti“, 17. februar 2014)
3. ^ Srce Vronskog ostalo u Srbiji

Spoljašnje veze

• Republički zavod za zaštitu spomenika kulture - Beograd
• Lista spomenika
• Zvanična prezentacija eparhije niške
• Eparhija niška (proizvodni program i projekti) Arhivirano na sajtu Wayback Machine (10. novembar 2012)
• Zvanična stranica opštine Ražanj
• Čudesni manastir Svetog Romana
• Eparhija niška
• Manastir Sv. Roman