Manđelos
Manđelos je naselje u opštini Sremska Mitrovica, u Sremskom okrugu, u Srbiji. Prema popisu iz 2011. bilo je 1319 stanovnika.
Manđelos | |
|---|---|
 Manđelos — središte sela | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Srbija |
| Autonomna pokrajina | Vojvodina |
| Upravni okrug | Sremski |
| Opština | Sremska Mitrovica |
| Stanovništvo | |
| — 2011. |  1.319 |
| — gustina | 33/km2 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 45° 05′ 03″ S; 19° 35′ 45″ I / 45.084082° S; 19.595911° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 130 m |
| Površina | 39,8 km2 |
.svg)  Manđelos Manđelos na karti Srbije | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 22208 |
| Pozivni broj | 022 |
| Registarska oznaka | SM |
Istorija
uredi
Originalno ime sela je bilo Nađolas (veliko italijansko selo) pa su ga kasnije prekrstili u Manđelos. Najčešće voće sa Fruške gore je sa manđeloških plantažnih voćnjaka Vranjaša i Mutalj, kao i kvalitetne rakije. Sa izvora Vranjaš u rimsko doba vodom se snabdevao Sirmijum. Izvor je i danas živ. Severno od Sremske Mitrovice, na obroncima Fruške gore, nalazi se selo Manđelos.
Na početku XIX veka (1802) završena je menđeloska crkva Sv. Georgija. Ta godina zapisana je u gornjem delu zvonika. Građevina je jednobrodna, sa oltarskom apsidom na istočnoj i zvonikom prizidanim uz pročelje na zapadnoj strani. Naos je presveden poluobličastim lucima i svodovima, i podeljen na traveje. Fasade su horizontalno raščlanjene soklom, frizom i profilisanim kordonskim vencem. Vertikalno raščlanjavanje postignuto je pilastrima sa kapitelima, a pravougaoni, lučno završeni prozori ukrašeni su profilisanim okvirima. Zapadni portal, flankiran pilastrima, nalazi se u prizemlju zvonika, dok se još jedan ulaz nalazi na južnoj strani hrama. Prozori na zvoniku su istovetno ukrašeni, a kordonski venac između spratova ukrašen je nizom mutula. Visoki ikonostas sa klasicističkim formama rezbario je Marko Konstantinović posle 1816. On je oblikovao i pevnice i vladičanski presto. Za oslikavanje i pozlatu ikonostasa i pevnica Crkvena opština pozvala je 1825. Georgija Bakalovića. Zidne slike su rad nepoznatog umetnika iz XIX veka. U oltaru su kompozicije: Hristos na prestolu i Milosrdni Hristos; u svodu nad solejom naslikan je Gospod Savaot sa jevanđelistima, a na zapadnom zidu je patron hrama – sv. Georgije. U crkvi se nalazi i više ikona Grigorija Davidovića Opšića. Arhitektonsko-konzervatorski radovi izvođeni su 1980.
Mesto je 1885. godine bilo u Erdevičkom izbornom srezu sa svojom 941 dušom.[1]
U Manđelosu je 2014. osnovan i Manastir Svetog Vasilija Ostroškog.[2]
Demografija
urediU naselju Manđelos živi 1189 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 38,0 godina (36,8 kod muškaraca i 39,1 kod žena). U naselju ima 474 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,23.
Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine).
|
| ||||||||||||||||||||||||||||
| m | ž |
|||
| ? | 3 | 4 | ||
| 80+ | 8 | 11 | ||
| 75—79 | 14 | 19 | ||
| 70—74 | 33 | 48 | ||
| 65—69 | 38 | 48 | ||
| 60—64 | 38 | 53 | ||
| 55—59 | 34 | 40 | ||
| 50—54 | 40 | 51 | ||
| 45—49 | 46 | 48 | ||
| 40—44 | 67 | 57 | ||
| 35—39 | 63 | 55 | ||
| 30—34 | 53 | 62 | ||
| 25—29 | 51 | 55 | ||
| 20—24 | 56 | 52 | ||
| 15—19 | 48 | 58 | ||
| 10—14 | 65 | 38 | ||
| 5—9 | 53 | 56 | ||
| 0—4 | 29 | 39 | ||
| Prosek : | 36,8 | 39,1 | ||
| ||||||||||||||||||||||||
|
| Pol | Ukupno | Neoženjen/Neudata | Oženjen/Udata | Udovac/Udovica | Razveden/Razvedena | Nepoznato |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 592 | 169 | 388 | 24 | 11 | 0 |
| Ženski | 661 | 131 | 400 | 117 | 12 | 1 |
| UKUPNO | 1.253 | 300 | 788 | 141 | 23 | 1 |
| Pol | Ukupno | Poljoprivreda, lov i šumarstvo | Ribarstvo | Vađenje rude i kamena | Prerađivačka industrija |
|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 302 | 125 | 0 | 0 | 63 |
| Ženski | 137 | 64 | 0 | 0 | 21 |
| UKUPNO | 439 | 189 | 0 | 0 | 84 |
| Pol | Proizvodnja i snabdevanje | Građevinarstvo | Trgovina | Hoteli i restorani | Saobraćaj, skladištenje i veze |
| Muški | 4 | 16 | 20 | 0 | 18 |
| Ženski | 0 | 2 | 14 | 0 | 1 |
| UKUPNO | 4 | 18 | 34 | 0 | 19 |
| Pol | Finansijsko posredovanje | Nekretnine | Državna uprava i odbrana | Obrazovanje | Zdravstveni i socijalni rad |
| Muški | 0 | 0 | 26 | 4 | 5 |
| Ženski | 1 | 0 | 5 | 8 | 17 |
| UKUPNO | 1 | 0 | 31 | 12 | 22 |
| Pol | Ostale uslužne aktivnosti | Privatna domaćinstva | Eksteritorijalne organizacije i tela | Nepoznato | |
| Muški | 6 | 0 | 0 | 15 | |
| Ženski | 0 | 0 | 0 | 4 | |
| UKUPNO | 6 | 0 | 0 | 19 | |
Znamenitosti
uredi- Pravoslavna crkva Svetog Georgija — nepokretno kulturno dobro od velikog značaja
- Manastir Svetog Vasilija Ostroškog
Poznati stanovnici
uredi- Boško Palkovljević Pinki, učesnik Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije
- Svetozar Džanić, fudbaler
- Miroslav Bogosavac, fudbaler
Reference
uredi- ^ "Zastava", Novi Sad 1885. godine
- ^ „Osvećen manastir Ostroškog Čudotvorca u Sremu (SPC, 13. maj 2014)”. Arhivirano iz originala 16. 05. 2014. g. Pristupljeno 15. 05. 2014.
- ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
- ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
- ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.
