Matija Čop
Matija Čop (rođen 26. januara 1797. u Žirovnici – preminuo 6. jula 1835. u Savi kod Tomačeva) je slovenački lingvista, književni istoričar i kritičar.[1]
| Matija Čop | |
|---|---|
 Matija Čop | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 26. januar 1797. |
| Mesto rođenja | Žirovnica, Habzburška monarhija, danas Slovenija |
| Datum smrti | 6. jul 1835. (38 god.) |
| Mesto smrti | Tomačevo, Austrijsko carstvo, danas Slovenija |
Biografija uredi
Rođen je u Žirovnici u seljačkoj porodici. Osnovnu i srednju školu završio je u Ljubljani i studije filozofije nastavio u Beču. [1]Godine 1817. se vratio u Ljubljanu i do 1920. godine radio kao bogoslov. Kao gimnazijski profesor radio je u Rijeci (1820-1822), a držao je i predavanja iz klasične filologije na univerzitetu u Lavovu (1822-1827). Tečno je govorio 19 jezika.[2]
Po povratku u Ljubljanu je opet imao mjesto gimnazijskog profesora a 1828. godine je dobio i mjesto gimnazijskoga bibliotekara. U tom periodu biblioteka je bila u neredu. Nije imao osnovne kataloge, hrpe knjiga su čekale na obradu. Čop se s velikom marljivošću latio posla. Podneo je plan temeljne reorganizacije biblioteke.[2]
Godine 1835. tokom plivanja se udavio u Savi. [1]France Prešeren mu je posvetio ep alegoriju Krst pri Savici.[2]
Djelovanje uredi
Matija Čop je za svoje vreme bio vrlo obrazovan čovjek, znao je više jezika i bio je vrlo ugledan. Njegovo područje su bili klasična, srednjovekovna, renesansna i barokna književnost. Po gledištu je bio romantičar i zalagao se za romantičnu klasiku.
Kao takav imao je velik uticaj na ostale pisce, a naročito na svog kolegu Franceta Prešerna, čiji tutor je Matija Čop i bio.[1][3]
To je bilo i vreme najlepših Prešernovih pesama pa i slovenačke himne (Zdravljica).
Bio je cenzor za vreme nastajanja slovenačkog prosvetnog lista Kranjske čbelice i borio se za slovenački jezik protiv ostalih germanofila. Zalagao se za to da slovenački jezik postane jezik intelektualaca i višeg sloja i protivio se mišljenju da je slovenački jezik primjeran samo za niži sloj stanovništva.
Napisao je prvi Pregled slovenačke književnosti (izdao ga je Šafarik 1864. godine)
Zaostavština uredi
Čop se smatra jednim od najznačajnijih slovenačkih intelektualaca 19. veka. Njegovo ime nosi nekoliko ulica, škola i drugih ustanova širom Slovenije, među kojima je i moderna Čopova ulica u Ljubljani. Matija Čop se smatrao i prvim slovenačkim bibliotekarom, pa je po njemu i nazvana najviša nagrada u oblasti bibliotekarstva – Čopova diploma.[2]
Reference uredi
Literatura uredi
- Mala enciklopedija Prosveta - Opšta Enciklopedija (M-Š). Izdavačko preduzeće „Prosveta“, Beograd 1959.
