Milan Mladenović od Lužice

Za druge upotrebe, pogledajte Milan Mladenović (višeznačna odrednica).

Milan Mladenović od Lužice (Titovo Užice, FNRJ, 21. novembar 1949) srpski je pesnik i filozof, klasični filolog i prevodilac, izdavač i šahista.

Milan Mladenović od Lužice
Milan od Lužice uoči svoje književne večeri u Centralnom domu pisaca u Moskvi, 10. marta 2006. godine
Lični podaci
Datum rođenja	(1949-11-21)21. novembar 1949.
Mesto rođenja	Titovo Užice, FNRJ

U raznim periodima svog višedecenijskog angažmana, Milan Mladenović je na javnoj sceni bio učesnik i pokretač društvenih i političkih procesa, ali i žrtva političkog progona (proveo u zatvoru trinaest meseci, štrajkovao glađu 40 dana, sudski mu zaplenjeni i uništeni rukopisi „Pariskih dnevnika”, itd.) koji će bitno obeležiti ceo njegov životni put. Sudski je rehabilitovan 2009. godine.

U gimnaziji stvorio nov književni, umetnički i filozofski pravac opsesionizam (1966—67) i razvijao ga tokom studija filozofije u Beogradu. Kao maturant aktivno učestvovao u studentskim demonstracijama 1968, a u vreme studija bio lider buntovnih studenata Beogradskog univerziteta (politički učitelj potonjem premijeru Srbije Zoranu Đinđiću). Osujetio je dodeljivanje počasnog doktorata Beogradskog univerziteta Josipu Brozu Titu zbog čega je više puta privođen i u dužem periodu osujećivan u objavljivanju pesničkih knjiga i u zapošljavanju na Univerzitetu. Po izlasku iz zatvora osnovao i vodio izdavačku kuću „Sfairos“ (1987), obnovio Narodnu radikalnu (1989—90) i osnovao Konzervativnu stranku (1991). Dvaput kandidovan za predsednika Srbije (1990. i 1997) i imenovan za člana Krunskog političkog saveta princa Aleksandra Karađorđevića (1992). Govorio u američkom Kongresu (1990) i primljen u Stejt departmentu i kod predsednika Vlade Kanade (1992).

Član je Srpskog filozofskog društva (od 1975) i Udruženja književnika Srbije (od 1983). Objavio oko dvadeset knjiga iz oblasti poezije, filozofije, esejistike, politike i prevodilaštva. Pristalica je srpske autohtonističke škole i dugogodišnji poznavalac Olge Luković Pjanović.

Školovanje i književni početak

Predsednici Konzervativnih stranaka Kanade i Srbije Brajan Malruni i dr Milan Mladenović od Lužice u kabinetu premijera Kanade u Otavi, oktobra 1992. godine

Promocija knjige Milana od Lužice „Sledeći rat Draže Mihailovića” u manastiru Nova Gračanica kod Čikaga u septembru 1990. godine. Po primerak knjige drže autor i dr Jovan Rašković, lider Srba u Krajini a između njih je vladika novogračanički Irinej Kovačević, izdavač knjige i domaćin promocije. U drugom redu s leve strane stoji Slobodan Pavlović, graditelj mosta preko Drine „Pavlovića ćuprija”, nadomak Bijeljine.

Odrastao na Novom Beogradu, gde se sa roditeljima iz Jagodine doselio 1956, Milan Mladenović je rano počeo sa pisanjem i objavljivanjem u dečjem listu „Zmaj“. Već u osmom razredu uređivao je i objavljivao školski književni list. Posle osnivanja opsesionističke literarne i slikarske družine, izbačen iz Devete beogradske gimnazije na kraju trećeg razreda (1967), zbog ideološkog sukoba sa školskim vlastima. Srednje školovanje dovršio i maturirao u Prvoj beogradskoj gimnaziji („Uticaj Bergsonove filozofije na Vinaverovo shvatanje jezika“, 1968, kod profesora Predraga Vukadinovića). Filozofiju je diplomirao 1975. godine u Beogradu („Sartrovo shvatanje istorije“). U periodu 1980-1984. živi u Parizu, godinu dana kao stipendista francuske vlade, potom radeći uredničke poslove kod uglednih srpskih političkih emigranata. Posle doktorata trećeg stepena 1982. godine na Sorboni, kod profesora Pjera Obenka („Plotinova estetika“), hapšenjem u Beogradu (1984), suđenjem i boravkom u zatvoru osujećen u dovršavanju državnog doktorata.

Opsesionizam

Prvo jezgro opsesionističke družine, okupljeno u Devetoj beogradskoj gimnaziji, dejstvovalo je na Novom Beogradu kroz list „Grafički podmladak“, književni klub „Fontana“ i slikarski „Atelje 13“. Uz Mladenovića, sačinjavali su ga Branko Aleksić, Nada Prodanović, Jasmina Lukić, Slobodan Žunjić, Zoran Zec, Pavle Nikitović Nik, Jovica Stevanović i Tafil Musović. Širenju opsesionizma kao književno-umetničkog, filozofskog i političkog pokreta tokom svih godina Mladenovićevih studija dalo je snažan doprinos pristupanje „gimnazijskom jezgru“ nekolicine istaknutih pripadnika književne generacije na Beogradskom univerzitetu (Draginja Urošević, Milan Lalić, Aleksandar Goldman, Duško Novaković, Janko Vujinović, Bratislav Milanović, Velimir Ćurgus Kazimir i drugi). On sam izlagao je filozofiju opsesionizma u seriji predavanja u Studentskom kulturnom centru (1972) pod nazivom „Kozmoplanktos“ („Onaj koji luta svemirom“) i u programskim tekstovima u beogradskim listovima „Student“, „Književna reč”, „Znak“ i u sarajevskim „Našim danima“, dok su ključne pesme i ciklusi opsesionizma izlazili i u „Književnim novinama“, „Književnosti”, „Vidicima”, „Pesničkim novinama”, novosadskim „Poljima” i u drugim listovima i časopisima.

Profesura u Sremskim Karlovcima

U Sremskim Karlovcima u kojima je 1977—78. godine predavao filozofiju, Mladenović je doživeo svoje „nacionalno buđenje“ koje se u njegovom „Opsenarijumu” odvija kroz „samoukidanje opsesionizma“. Ono se u jednakoj meri ispoljilo i na pedagoškom, i na pesničko-filozofskom, i na planu društvenog i političkog delovanja. Sa svojim đacima i profesorom književnosti Ivankom Stanković osnovao je književni časopis „Branko“.

Vila Dragoslava na Banovom brdu u Beogradu, dom dr Velimira i Petra Simića, stecište antikomunističke opozicije sedamdesetih i osamdesetih godina 20. veka

Badnje veče 1984. godine u Vili Dragoslavi. Pored Milana od Lužice šahovski velemajstor Viktor Korčnoj i novinar Miroslav Radojčić, naspram njega Dana i Vuk Drašković

U Karlovcima je sa kolegama i prijateljima osnovao i ilegalnu „Stranku pravoga slova“ (1978).

Politički proces i zatvor

Zbog antikomunističkih tekstova koje je pod pseudonimima pisao u pariskom emigrantskom časopisu „Savremenik“ („Komunisti se srde na Boga”, „Mefistofelovski zagrljaj Zapada“, „Sledeći rat Draže Mihailovića“, itd.), Milan Mladenović je bio osuđen na četrnaest, a odležao trinaest meseci zatvora, od 5. oktobra 1984. do 5. novembra 1985. Hapšenje Mladenovića i zlostavljanje mnogobrojnih njegovih prijatelja i saradnika osujetilo je objavljivanje časopisa „Slovest“ koji je pokrenuo sa Haritom Balabanović Vibranc i mnoštvom istaknutih srpskih i francuskih stvaralaca i intelektualaca u Parizu, kao i njegovo imenovanje za glavnog urednika časopisa Udruženja književnika Srbije na stranim jezicima. A ugušiće i umetnički pokret „grengolizam“ koji je sa rumunskim kompozitorom Juliusom Brudaskom i grčkim matematičarem i pesnikom Lazarosom Tošunidisom — „Balkanska trojka“ — najpre zapodenuo u nemačkom Štaufenu, a potom proširio po pariskim pesničkim i umetničkim krugovima (1979—84, Štaufen — Pariz).

Zahtev za njegovo oslobađanje i korektno suđenje uputili su, između ostalih, francuski i belgijski predsednik, kolegijum Sorbone, Srpska akademija nauka i umetnosti i mnogobrojna velika imena svetske književne, filozofske i umetničke scene.

Tokom suđenja je štrajkovao glađu 40 dana i za to vreme napisao odbranu pod nazivom Završna reč – Uvod u doba slovesnosti koju je kritika uporedila sa Platonovom Odbranom Sokratovom i Ničeovim Zaratustrom i svrstala među „najlepše i najuzbudljivije stranice filozofske literature ikada napisane“ (prof. dr Milan Petrović Cerski u predgovoru za treće izdanje). Po izlasku iz zatvora, Mladenović je osnovao izdavačku kuću „Sfairos“ (1987, Zemun).

Duše gradova i Knjiga o Praznom

”Duša gradova”, sa ilustracijama pesnikovog kuma Milića od Mačve, objavljeno je 1988. ”Postavljajući sebi antički zadatak (putujem, znači živim, učim), Mladenović je sačinio čudesnu duhovnu mapu sveta u čijem su krvotoku žile kucavice - gradovi...”, zabeležio je kritičar Mihailo Blečić. Promocija knjige i jednovečernja izložba Milićevih ilustracija bila je održana u kući Đure Jakšića u Skadarliji.

Usledila je (1990) ”Knjiga o Praznom”, pesničko ostvarenje nevelikog obima ali velikog značaja za ukupnu pesnikovu sudbinu - njeno odbijanje na konkursu Književne omladine Srbije za prvu knjigu 15 godina ranije navelo ga je da sprovede u delo opsesionistički nauk, ”ukine” svoj ”prvi” i upusti se u ”drugi život”, obeležen bezavičajnim ”lutajućim putovanjem”. Objavljena istovremeno sa prvim izdanjem ”Završne reči”, promocija ”Knjige o Praznom” u sali Kolarčeve zadužbine ostala je u senci Mladenovićeve ”radikalske” kampanje za predsednika Srbije, ali su ostale reči koje je izgovorio pesnik Miodrag Pavlović: „Milan Mladenović od Lužice je pravi Tajanstvenik (mistik) slovenskoga kova: ono najređe što se nalazi. (...) Mladenović to ostvaruje korak po korak, i taj njegov pesnički korak, čini nam se, hodi unedogled“.

Političko delovanje

U političkim istupanjima u prelomnim godinama rušenja svetskog komunizma i raspada Jugoslavije, Mladenović je dosledno zastupao program restitucije Monarhije, odnosno obnovu Kraljevine Srbije, i rehabilitaciju Ravnogorskog pokreta i generala Draže Mihailovića, sudarajući se sa režimom Slobodana Miloševića. U dva svoja govora na Skupštinama Udruženja književnika Srbije (3. marta i 21. decembra 1989) šokirao je javnost saopštenjima koja su u potpunosti odudarala od opšte aklamativne podrške Miloševiću. Postoji dosta svedočanstava o političkom i ličnom progonu koji je usledio.

Skidanje Titove slike u Domu inženjera i tehničara u Beogradu 15. marta 1990. godine, tokom prvog okupljanja do tada osnovanih političkih stranaka i njihovih pristalica. Od četvorice aktera jedino se vidi lice predstavnika Narodne radikalne stranke Milana Mladenovića od Lužice. S leve strane je Vojislav Šešelj, a u sredini Vuk Drašković.

Milan od Lužice pokazuje na izlog knjižare Sfairosa u Resavskoj 27. u čijem središtu visi glogov kolac, istesan u Čačku 1991. godine, u svrhu „probadanja vampira“ Josipa Broza Tita. S leve strane vidi se tekst njegove pesme „Glog dobavljaj Beli Grade“, koja je nadahnula i tesanje koca i njegovu namenu. Čitanje te pesme u Udruženju književnika Srbije bilo je jedna od tačaka optužnice u sudskom procesu protiv pesnika

Umetnički rad

I pored velike književne aktivnosti i neprekidnog prisustva u periodici i na javnoj književnoj sceni, prvu pesničku zbirku („Pesme Ivice Ponora“, Beograd, „Zapis“) objavio je tek 1979. godine. I pre i posle njenog objavljivanja Mladenović je mnogo putovao. Zabeleške sa tih putovanja prerašće ubrzo u „Duše gradova“.

Dve godine kasnije pojavio se u Sremskim Karlovcima” izbor iz poezije ”Moram da vidim ostrva”, čija je promocija u Skadarliji, zajedno sa drugim izdanjem ”Završne reči” i ”Evropijom”, ovoga puta pod vedrim nebom, još jednom zakrčila prostor oko Đurine kuće.[1]

Posle ”Zemaljskog šara” (Banja Luka, 1998), čijeg je pisca u svom predgovoru pod nazivom ”Mag jezičkog beskraja” urednik Predrag Bjelošević smestio na sam vrh pesničkog Olimpa , na sledeću zbirku ”Resnik - Stihomahova poetika” čekalo se celu deceniju. Kako je deo javnosti dočekao njeno pojavljivanje osvedočava naslov ”Čudesna knjiga” koji je svome prikazu u ”Književnim novinama” dao filozof i pesnik Luka Prošić, kao i njegov zaključak: ”I srpska poezija je dobila zbirku koju ne poseduje ni jedna druga”

Sudska rehabilitacija

U januaru 2009. godine dobio je sudsku rehabilitaciju kojom se kao politički motivisane proglašavaju ništavnim obe presude iz 1985. godine. Dokumenti sa tih suđenja, propraćeni instruktivnim tumačenjem filozofa Rastka Jovanova, pojavljuju se 2011. u beogradskom časopisu „HERETICUS“ (urednik prof. dr Jovica Trkulja), predočivši javnosti prvi put posle više od četvrt veka prave razloge pesnikovog stradanja.

Galerija knjiga

• 
  Sa bratom dr Nenadom Mladenovićem, matematičarem
• 
  Sa istoričarem i teologom dr Miloradom Lazićem, Zemun 1997.
• 
  Sa pesnikom iz Banje Luke Rankom Risojevićem, na Sajmu knjiga u Beogradu 2001.
• 
  Imenovanje u Krunski politički savet

Bibliografija

• PESME IVICE PONORA, Zapis, Beograd, 1979. g.
• DUŠE GRADOVA – (prozno-poetske mape, sa 15 crno-belih ilustracija Milića od Mačve), Književne novine, Beograd 1988. g. (prvo izdanje) - Prosveta, Niš, 1998. g. (drugo izdanje, Milićeve ilustracije u boji)
• KNjIGA O PRAZNOM - izlučena iz duha Ivice Ponora (sa crno-belim ilustracijama Todora Stevanovića), Grafos, Beograd, 1990. g.
• ZAVRŠNA REČ - Uvod u doba slovesnosti, Pariz 1990. g. (prvo izdanje) - Sfairos, Zemun, 1995. g. (drugo izdanje, sa “Hronologijom” Nebojše Kovačevića i crno-belim ilustracijama Rajka Kovačevića) – Izdavačka knjižarnica Zorana Stojanovića Sremski Karlovci–Novi Sad, 2008. g. (treće izdanje, priredila i predgovor napisala dr Mirjana Brković, proslov dr Milan Petrović Cerski, pogovor dr Stanislav Nikić, ilustracije Rajko Kovačević)
• SLEDEĆI RAT DRAŽE MIHAILOVIĆA, Eparhija “Nova Gračanica”, Čikago, 1990. g.
• SRPSKA DUŠA TORONTA - duše gradova Kanade i Amerike (prozno-poetske mape), Bagdala (Kruševac) - Oktoih (Podgorica) - Sfairos (Zemun) - Grad pisaca (Herceg Novi), 1993. i 1994. g. (dva izdanja)
• MORAM DA VIDIM OSTRVA (izbor pesama, priredila Vesna Bašić), Istočnik (Novi Sad) - Plavi zmaj (Sremski Karlovci), 1995. g.
• EVROPIJA - i druge glogoljubive pesme (sa crno-belim ilustracijama Ljubomira Miljkovića), Sfairos, Zemun, 1995. g.
• ZEMALjSKI ŠAR (izbor pesama, priredio Krile Belić-Jastrebić), Glas srpski (Banja Luka) - Apostrof (Beograd), 1998. g.
• OLGIJANSKI PUT - ka srpskom opstanku, Kalekom, Beograd 1999. g.
• KRAJ BROZNOG VREMENA (I, II), Sfairos, Zemun 2001. g.

-MEFISTOFELOVSKI ZAGRLjAJ ZAPADA (I deo)

-RAĐANjE I PAD SLOBROZANIJE (II deo)

• RESNIK – Stihomahova poetika, (pesme, priredila dr Mirjana Brković, predgovor dr Želimir Vukašinović, Izdavačka knjižarnica Zorana Stojanovića, Sremski Karlovci–Novi Sad, 2007. g.
  
• OPSESIONIZAM (filozofski spisi, priredio Krile Belić Jastrebić, predgovor dr Želimir Vukašinović), Centar slobodarskih delatnosti, Kragujevac, 2010. g.

Izvori

• Rastko Jovanov: ”Sudska rehabilitacija pesnika i filozofa Milana Mladenovića”, poglavlje ”filozofska samosvest nacije: Mladenović i Đinđić”, ”HERETICUS”, - časopis za preispitivanje prošlosti (urednik prof. dr. Jovica Trkulja), tom VIII, 2010, br. 2, pp. 201-237, Beograd, Centar za unapređenje pravnih studija, pp. 201-211
• Jovica Trkulja - Rastko Jovanov: ”Dokumenti sa suđenja pesniku” - "HERETICUS" - časopis za preispitivanje prošlosti (urednik prof. dr. Jovica Trkulja), tom VIII, 2010, br. 2, pp. 201-237, Beograd, Centar za unapređenje pravnih studija
• Srđan Cvetković: Između srpa i čekića, 2, Zavod za izdavanje udžbenika - Službeni glasnik, Beograd, 2011. pp. 519-521.
• Želimir Vukašinović: „OPSESIONIZAM MILANA MLADENOVIĆA OD LUŽICE. O večno izostajućoj homologiji ili prohod ka polifoniji mišljenja”, u OPSESIONIZAM, Centar slobodarskih delatnosti, Kragujevac, 2010. godine pp. 11-25.
• Mihailo Blečić: PESNIK LUTALICA (O ”Dušama gradova”), Radio TV revija, Beograd, 15. mart 1989
• Miodrag Pavlović: ”Pesnički korak u nedogled”, recenzija za ”Knjigu o Praznom” (prednja klapna na koricama), Grafos, Beograd, 1990.
• Predrag Bjelošević: ”Mag jezičkog beskraja”, predgovor za ”Zemaljski šar”, Banja Luka 1998
• Draginja Urošević: ”Jezički čarac i obnovitelj tradicije Milan od Lužice” (pogovor za ”Zemaljski šar”)
• Luka Prošić: ”Čudesna knjiga” (O ”Resniku”), Književne novine, Beograd, april 2008
• Dušan Vukotić: ”filozofska poetika Milana Mladenovića” (O ”Opsesionizmu)