Muzej grada Perasta
Muzej grada Perasta je osnovan 1937. godine u Perastu. Smešten je u palati Bujović i pripada Opštinskoj javnoj ustanovi "Muzeji Kotor" koja predstavlja kompleksnu ustanovu kulture grada Kotora. Muzej sadrži bogat fond sa preko 2000 predmeta, podeljen u pomorsku, etnografsku i istorijsko-umetničku zbirku i predstavlja neprocenjivo bogatstvo u prezentovanju kulture grada Perasta, njegovih plemićkih porodica i istorije pomorstva, kao i verodostojnu sliku života u gradu u periodu od XV do XX veka. Pod njegovim okriljem su i fond memorijalnog muzeja porodice Visković koji obuhvata njihov arhiv i biblioteku, arhiv peraške opštine, arhiv osnovne škole, kao i biblioteku Muzeja grada Perasta.
| Muzej grada Perasta | |
|---|---|
| Muzej grada Perasta | |
 Palata Bujović u kojoj je smešten muzej | |
| Osnivanje | 1937. |
| Lokacija | Perast Crna Gora |
| Vrsta | muzej |
| Kolekcija | Porteti, oružje, navigacione sprave, rukopisi |
| Broj predmeta | ~2000 |
| Direktor | Andro Radulović |
| Adresa | Perast, Crna Gora |
| Veb-sajt | https://muzejikotor.me/naslovna/muzej-grada-perasta/ |
Položaj uredi
Muzej grada Perasta je smešten u samom gradu Perastu, u palati Bujović. Palata se nalazi na ulazu u grad Perast iz smera Risna i smatra se jednom od najlepših baroknih palata u Boki kotorskoj. Podignuta je u znak zahvalnosti gradskom kapetanu Vicku Bujoviću (1660 − 1709) od strane mletačkih vlasti zbog iskazanog junaštva u borbama protiv Osmanlija u periodu 1684-1699. godine. Prvobitno mesto muzeja je bilo zdanje peraške opštine, na trgu ispred Crkve Svetog Nikole, ali je tokom 50-tih godina od strane tadašnjih vlasti SFRJ, odnosno odlukom Ministarstva prosvete NR Crne Gore, premešten u palatu Bujović.[1][2]
Istorija uredi
Perast uredi
Grad Perast poseduje dugu istoriju tokom koje je bio izrazito okrenut pomorstvu. U vreme srpske dinastije Nemanjića doživljava prvi procvat osnivanjem brodogradilišta 1336. godine,[3] koje će raditi bez stajanja do 1813. godine. Padom srednjevekovnih srpskih država ovo područje zauzima Mletačka republika na kraju XIV i početkom XV veka. Pod Mlečanima, Perast dobija status opštine 1580. godine koji je zadržao sve do 1950. godine. Svoj najveći procvat doživljava u XVII i XVIII veku zahvaljujući velikom razvoju pomorstva i uspešnim ratovima Mlečana protiv Osmanlija, zbog čega je dosta peraških porodica dobilo statsu plemstva. Jedan od pokretača razvoja pomorstva je bila poznata pomorska škola u Perastu. U njoj je, na preporuke Mletačkih vlasti, ruski car Petar Veliki poslao sinove poznatih ruskih plemićkih porodica da se školuju i obučavaju kod kapetana Marka Martinovića (1663-1716), poznatog peraškog pomorca i matematičara. Nestankom Mletačke republike, 1792. godine ovo područje zauzima Austrougarska monarhija pod čijom upravom dolazi do stagnacije, a nakon Prvog svetskog rata područje Boka kotorske ulazi u sastav novoosnovane Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, kasnije Kraljevine Jugoslavije.[1]
Muzej uredi
Odluka o usvajanju statuta Muzeja grada Perasta od strane opštinskog veća, a na poziv predsednika Tripe Nikovića, donesena je jednoglasno 28. februara 1937. godine u 8 časova. Time je osnovan Muzej grada Perasta, a sedište mu je bilo zdanje peraške opštine na trgu ispred Crkve Svetog Nikole.[1]
Deo muzejske zbirke vezane za kapetana Marka Martinovića je bio izložen u kući na kraju Perasta, povodom 250 godina od podučavanja ruskih plemića pomorstvu i pomorskim veštinama, čime je 1948. godine muzejski prostor proširen. U vreme SFRJ, od strane Ministarstva prosvete NR Crne Gore, osnovan je Zavičajni muzej u Perastu i donesena je odluka da se eksponati premeste u palatu Bujović. Rekonstrukcija palate u te svrhe je urađena 1957. godine. Odlukama vlasti, 1967. godine se muzeju vraća ime Muzej grada Perasta, a tokom 1970. godine mu je pripojen Memorijalni muzej porodice Visković koji je u potresu 1979. godine bio srušen.[1]
Muzej postaje segment Opštinske javne ustanove Muzeji Kotor 1992. godine, zajedno uz Lapidarijum i Galeriju Solidarnosti. Dugogodišnja sanacija palate Bujović je trajala do 1998. godine, a nadogradnjom aneksa, Muzej grada Perasta je ponovo otvoren povodom 300 godina pomorskog školstva i pedagoškog rada kapetana Marka Martinovića.[1]
Muzejski fond uredi
Zbirku muzejskog fonda čini oko 2000 eksponata. Fond je klasifikovan u pomorsku, etnografsku i istorijsko-umetničku zbirku, sa svojim podzbirkama. U njemu je uključen i fond memorijalnog muzeja porodice Visković, sa njihovom arhivom i bibliotekom, kao i arhiv peraške opštine, arhiv osnovne škole i biblioteka Muzeja grada Perasta.[1]
Zbirka tokom druge polovine XIX i početkom XX veka je sastavljena i skupljena donacijom građana, mahom naslednika peraških porodica. Najveći broj eksponata je vezan za period XVII i XVIII veka, u kome je Perast bio na vrhuncu moći kada je, iako pod Mlečanima, imao određenu autonomiju.
Kao deo pomorske zbirke, izloženi su različiti predmeti, kao i modeli brodova, navigacione sprave, kartografije i oružne. Salon na prvom spratu sadrži eksponate koji se tiču najznačajnijih Peraštana u vidu njihovih likovno-umetničkih prikaza poput portreta, grbova, zastava i prikaza brodova i bitaka na moru. Tu se ističu portreti čuvenih peraških kapetana poput Matije Zmajevića, Vicka Bujovića, Marka Martinovića i drugih, kao i jedinog prikaza poznatog peraškog baroknog slikara Tripe Kokolje.[1]
Na drugom spratu su eksponati koji se tiču etnografske zbirke, poput nakita, porcelana, ordnjea, kao i ukrasnih muških i ženskih predmeta, te i najznačajniji deo fonda memorijalnog muzeja porodice Visković. Fond porodice Visković poseduje građu koja datira od 1447. do 1927. godine. Kako su članovi te porodice zauzimali vrlo važne funkcije u gradu, njihovi spisi se odnose na privatnu i službenu komunikaciju sa vlastima.[1]
Arhivski fond poseduje različite akte vezane za porodicu Visković, ali i druge plemićke peraške porodice poput Burovića, Zmajevića, Balovića, Mazarovića, Smekja i Martinovića. Arhiv poseduje i rukopisne knjige članova plemićkih porodica, među kojima se nalazi i rukopis Draga Martinovića, sina kapetana Marka Martinovića, kao i naučna i književna dela Balovića, Antuna Kojovića i drugih.[1]
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ a b v g d đ e ž z Radulović, Andro (2018). Muzej grada Perasta - vodič (PDF). Kotor: Muzej grada Perasta, OJU Muzeji Kotor.
- ^ „Muzej grada Perasta”. Muzeji Kotor. Pristupljeno 28. 4. 2023.
- ^ M. Blagojević, Mirjana (2014). Pomorsko pravo u Kotoru i Dubrovniku po odredbama njihovih statuta. Beograd: Univerzitet u Beogradu, Pravni fakultet. str. 172—176,216.