Nika (mitologija)
Nika (grč. Νίκη) u grčkoj mitologiji je boginja pobede. Ona je kći Titana Palanta i personificirane boginje Stiks. Njen pandan u rimskoj mitologiji je Viktorija.
| Nika | |
|---|---|
 Nika sa Krilima | |
| Lični podaci | |
| Prebivalište | Olimp |
| Porodica | |
| Roditelji | Palant i Stiks |
| Porodica | Kratos, Bija, Zelos |
| Ekvivalenti | |
| Rimski ekvivalent | Viktorija |
Karakteristike
uredi
Kao boginja ratne pobede, prikazivana je uz Zevsa, Atinu i Aresa, a kao boginja pobede u takmičenju, prikazana je kako ovenčava pobednika muzičkog ili atletskog takmičenja. Bila je na Zevsovoj strani u Titanomahiji, zajedno sa svojim ocem Palantom i dedom Okeanom, a takođe je podržavala Zevsa kad je svrgnuo svoga oca Hrona. Kad je Zevs zatim postao najviši bog, primio je Niku na Olimp i uzvisio je na položaj svoje nerazdvojne pratilje. Nika nije pružala pomoć samo Zevsu nego i drugim bogovima, a uz njih i ljudima, donosila im pobedu u borbi oružjem, u umetničkim i sportskim takmičenjima.
I ona je sama mogla vrlo brzo trčati i leteti, zato je prikazivana s krilima. Prikazivana je kao predivna djevojka, a glavu joj je često ukrašavao pobednički venac ili palmino lišće. Spartanci su je prikazivali u lancima tako da ih ne bi nikad, kao personifikacija pobede, napustila.
Kult
uredi
Nika je obično poštovana uz boginju Atinu s kojom je povezivana nakon grčke pobede nad Persijancima u Maratonskoj bici. Ponekad je i sama Atina prikazivana s Nikinim atributima. Prema Pausaniji, kip boginje Atine Nike koji prikazuje Niku bez krila (Nika Apteros) bio je takav da boginja nikad ne napusti grad Atinu. Poznat je i kip boginje koja popravlja sandalu (Nika Slancio).
Nika sa Samotrake
uredi
Ranom helenizmu pripada i figura Nike sa Samotrake koja se čuva u Luvru. Iako joj nedostaju ruke i glava, figura je zadržala svoj očaravajući doživljaj. Otkrivena je 1863. godine, a autor nije poznat. Možda je bio učenik Praksitelove ili Lisipove škole, moguće da je to bio Eutihid.
Nikin hram
urediHram Atine Nike na atinskoj Akropolji potiče iz 427—424 godine p. n. e. Sagrađen je pod rukovodstvom arhitekta Kalikrata, od pantelskog mermera, u jonskom stilu. Godine 1686. srušili su ga Turci, da bi na tom mestu postavili bastion za topove. U godinama 1835. do 1837. hram je ponovo sagrađen od originalnih kamenih blokova koji (na sreću) nisu bili uklonjeni s tog mesta. Uprkos svojim skromnim dimenzijama hram se ubraja među najatraktivnije građevine klasične Grčke.[1][2][3][4][5][6]
Reference
uredi- ^ „Nika sa Samotrake”. casopiskus.rs. Pristupljeno 25. 1. 2021.
- ^ „KO JE KRILATA BOGINJA NIKA. KO JE BOGINJA NIKE U MITOLOGIJI”. yarmarkt.ru/bs. Pristupljeno 25. 1. 2021.
- ^ „Myths, Symbols and Facts about Nike – the Greek Goddess of Victory”. worldhistoryedu.com. Pristupljeno 25. 1. 2021.
- ^ „Nike”. greekgodsandgoddesses.net. Pristupljeno 25. 1. 2021.
- ^ „NIKE”. theoi.com. Pristupljeno 25. 1. 2021.
- ^ „Nike”. britannica.com. Pristupljeno 25. 1. 2021.
Literatura
uredi- Vojtech Zamarovský: Junaci antičkih mitova, Leksikon grčke i rimske mitologije. Školska knjiga — Zagreb 1985.
Spoljašnje veze
uredi
- Nika u klasičnoj literaturi i umjetnosti (jezik: engleski)
- Nika u grčkoj mitologiji (jezik: engleski)
