Nikola Nešković
Nikola Nešković (Požarevac, 1740 — Vršac, 1785) bio je srpski slikar, ikonopisac i portretista.
| Nikola Nešković | |
|---|---|
 Autoportret iz 1775. (Narodni muzej, Beograd) | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 1740 |
| Mesto rođenja | Požarevac, Osmansko carstvo |
| Datum smrti | 1789 |
| Mesto smrti | Vršac, Habzburška monarhija |
Život i delo uredi
Nikola je rođen u Srbiji, tada turskoj carevini, u požarevačkoj trgovačkoj porodici. Nešković je deda po majci Jovana Sterije Popovića. Još kao dečak je protiv volje roditelja pohađao je radionicu jednog zografa iz susedstva, kod kojeg je učio zanat slikara. Namere roditelja su bile da on postane trgovac, kada stasa za to. Za vreme rata Austrije protiv Turaka otac ga je sklonio u Austriju sa kumom Đukom, kojem je dao pride 1000 f. da ih čuva za Nikolu. Ali kada je otac umro a kum propao, mladi Nešković je izgubivši tako sav novac, postao učenik jednog vršačkog živopisca i odavao se svome omiljenom zanatu.
Jedno vreme je bio i u Požunu koji je bio u to vreme u neku ruku prestonica u Ugarskoj kao pomoćnik nekog slikara Nemca. Nikola je u Požunu upoznao Jovana Georgijevića, budućeg vršaškog episkopa. Kada je Georgijević izabran za vladiku, pozvao je ikonopisca da dođe u Vršac, u znak zahvalnosti što mu je ovaj pre pomagao. U Vršcu se Nešković skrasio, razvio umetničku aktivnost i nakon ženidbe postao jedan od otmenijih građana Vršca, poznat u narodu kao'Nikola moler.[1] Nikolina kćerka Julijana[2] bila je majka književnika i komediografa Jovana Sterije Popovića. I otac (1776) i kći su kao obrazovani pisali stihove.[3] Unuk Jovan je sastavio dedin životopis, koji je objavljen 1847. godine, u "Glasniku Društva srpske slovesnosti" u Beogradu.
Kao slikar baroka[4] Nešković je bio solidan majstor, i ima svoje mesto u plejadi odličnih srpskih slikara i umetnika Jakova i Zaharija Orfelina, Kračuna, Češljara i drugih školovanih slikara toga vremena. U Vršcu je nastalo njegovo prvo poznato delo: kopija stare ikone iz manastira Šemljuga koja je prestavljala despota Stefana Brankovića, despoticu Angelinu i njihove sinove. Ta ikona je jedini njegov potpisan rad. Isti motiv se javlja kao celivajuća ikona na proskomidiji crkve u manastiru Krušedolu, koju je naslikao "Nikola Neškov" iz Vršca 1753. godine.[5] Sledeći poznat njegov rad 1762. godine to je iluminiranje jednog rukopisa pod nazivom „Paraklis Stefanu Dečanskom“. Godine 1764. boravio je u Temišvaru gde je bio zaposlen u Crkvi Svetog Đorđa u kvartu Fabrika. Najznačajnija slikarska celina Nikole Neškovića sačuvana je u Vršcu, na ikonostasu tamnošnje pridvorne kapele u Vladičanskom dvoru. Ovo delo dovršeno je 1763. godine.
Galerija uredi
-
Hristovo raspeće, Neškovićev rad iz 1780, deo kolekcije Narodnog muzeja -
Četiri rada Nikole Neškovića, deo kolekcije Narodnog muzeja
Reference uredi
Literatura uredi
- Olga Mikić, Majstori prelaznog perioda 18 veka
- Miroslav Timotijević, Srpsko barokno slikarstvo, Matica srpska, 1996.
- Miroslav Timotijević, Crkva Svetog Georgija u Temišvaru, Matica srpska, 1996.
- Narodna enciklopedija srpsko—hrvatsko—slovenačka, dr. St Stanojević, Zagreb 1925—1929.
