Oseti u Turskoj

Oseti u Turskoj (oset. Турчы ирæттæ, tur. Türkiye Osetleri) predstavljaju nacionalnu manjinu, koju uglavnom čine potomci ljudi iz Sjeverne Osetije, koji su došli u Tursku u drugoj polovini 19. vijeka. Uprkos činjenici da su Oseti uglavnom hrišćani,tokom migracija u Tursku učestvovali su uglavnom sjeverni Oseti, koji su muslimani.

Uzroci migracije

Glavnim razlozima za doseljavanje Oseta u Tursku smatra se nekoliko faktora:

• Kavkaski rat (1785—1864);
• orijentacija osetskih muslimana ka Turskoj;
• agitiranje Turske ka muhadžirstvu;
• nedostatak zemljišta.

Istorijat

Tokom 19. vijeka hiljade osetskih muslimana iz Sjeverne Osetije preselilo se u Tursku, uspostavljajući naselja u novoj državi. Među migrantima su bili ljudi obje etnodialektne grupe sjevernooseta - ironski i digorski narodi. Ironci su predstavljali uglavnom migrante iz Tagaurije, i u manjoj mjeri Kurtata, Alagira i Tursovskog u kojima je dominiralo stanovništvo ravničarskih muslimanskih sela - Zilgi, Šanajeva (sada Brutus) Zamankul, Tulatovo (sada Beslanu) Humalag Vladimir (sada Staro Batakoiurt), i drugi, a iz planinskih sela Ironaca najznačajniji broj muhadžira dali su Dargavs, Saniba, Čoban. Digorci iz Sjeverne Osetije, su uglavnom bili doseljenici, seljaci iz Magometanovskoga (sada Čikola) i Tuganovskoga (sada Dur-Dur) Karaddžaevskoga (sada Haznidon) i drugih krajeva. U vjerskim terminima gotovo svi ovi ovi doseljenici, bez sumnje, su sunitski muslimani.

Turska je uložila velike napore kako bi ljude iz planinskih krajeva, uključujući i Osete preselila na svoju teritoriju, pokušavajući time da kolonizuje slabo naseljene pokrajine, vojno i strateški značajna područja u slučaju mogućeg rat sa Rusijom, to jeste Rusko-turskog rata 1877-1878. Oseti su počeli da migriraju u Tursku krajem 50-tih godina 19. vijeka. Organizator prvog preseljenja 1859. bio je digorski feudalac Abisalov. Zajedno s njim, ostali feudalci su se složili s velikim brojem seljana. Treba napomenuti da je odnos familijarnosti bio faktor koji stimuliše preseljavanje (odnosno, jedan od njih je otišao - drugi rođak je putovao iza njega). Tokom 1860. godine, digorski i kurtatinski feudalci Aldars Tuganovs i Ahmet Calikov organizovali su preseljenje ukupno dvije hiljade Oseta. Međutim, mnogi su se vratili, pošto nisu vidjeli „raj na zemlji” koji je obećala Turska. Mnogi su poginuli tokom ovog preseljenja na putu do Otomanskog carstva. Ukidanjem osuđeničkih kazni tokom 1861. indirektno je stimulisalo preseljenje. Srednja klasa se razvija u Digoriji i Tagauriji. Za razliku od Digorijaca i Tagauriaca, u Kurtatiji i Alagiru, istrajna je i plemenska demokratija i hrišćanstvo.

Godine 1865, treća migracija se odvijala pod rukovodstvom generala Musa Kunduhova. Broj Oseta koji su otišli ​​sa Kunduhovom varira od sto do nekoliko stotina. Oseti, koji su se vratili 1860. godine u Osetiju, pokušavali su da odvrate svoje zemljake od odlaska u Tursku. Zbog toga, bio je poslat Gutsir Hašana, da na licu mjesta nadgleda život imigranata kako bi im na novoj zemlji bilo dobro kao što je to obećao Kunduhov. U svom pismu iz Turske Šanaev je upozorio Osete na preseljenje, pozivajući ih da ne vjeruju lažnim obećanjima. Šanaev je uspio da smanji broj ljudi koji su se više puta vraćali zajedno sa Kunduhovim. Još jedan kritičar preseljenje Osete postao poznat osetski pisac Rinat Kanukov, takođe migrant, koji se vraća u ranoj mladosti sa svojim roditeljima u Osetiju. U svom eseju "Planinari-migranti" napisao je:

Ali da li znaju gdje žele? Ne, ne. Oni samo znaju da postoji negdje u svijetu zemlja koju zovu Istanbul ... pa oni imaju tendenciju da nesvjesno odu, jer zavedeni lažnim glasinama da će biti dobro, pa čak i bolje nego u staroj domovini. Ali, zauvijek! Kakvo razočaranje zadesi ove zaista nesreće naseljenike, i koliko puta sam čuo riječi kletve na glavama onih koji su otišli daleko kada su poteškoće na putu i ​​realnost njima lično otvorili oči, a onda, zaboravljajući nedavne ružičaste snove, oni su shvatili da su prevareni, da su postali žrtve njihove lakovjernost, podlegli lažnim riječima onih budala koje su jih uvjeravale da će biti bolje. I sada oni, prema milosti ovih glupih fanatika, sada umiru.

Broj stanovnika

Oseti i Abhazi u Turskoj

Prema različitim procjenama, osetsko stanovništvo u Turskoj čini populaciju od 20 hiljada do 36 hiljada. Danas većina Oseta živi u velikim gradovima: Ankari, Istanbulu i Izmiru. Oseti u Turskoj i dalje zadržavaju svoj osetski identitet. Tako su u ime turskih oseta čestitke poslate predsedniku Eduardu Kokoitiju i ljudima u Osetiji priznajući nezavisnost Južne Osetije. Tokom 1989. godine osnovana je kulturna i humanitarna fondacija „Alan”. Trenutno je vodi Remzi Kanukati. U Ankari i Istanbulu, fondacija je otvorila kurseve za učenje osetskog jezika za djecu.

Osetska naselja

• Sarikamiš, Kars
• Bozat, Kars
• Pojirazli, Jozgat

Jezik

U uslovima izolacije od glavnog govornog područja osetskog jezika, osetski jezik u Turskoj je dobio nekoliko zanimljivih karakteristika. Tako je korišćeno sintetičko buduće vrijeme sa sufiksom -dži, kao turski aorist 2, a kao buduće vrijeme se koriste složene konstrukcije oblika „feninag dæn”, što znači „vidim” umjesto „fendzыnæn”. U imenskim slučajevima se pojavljuju imenice kao na turskom jeziku: „fondz bon” umjesto „fondz bonы”, kao u kavkaskom osetskom.

Prezimena

Prema dostupnim informacijama, broj osetskih prezimena u Turskoj je veći od 100. Dakle, Oseti u Turskoj komuniciraju jedni sa drugima po njihovim prezimenima u osetskom izgovoru, međutim, u službenim dokumentima koriste „prikrivena” prezimena. Turske varijante prezimena su: Kodzыrtæ (Kozыrevы) = Oktar, Zoloйtæ (Zoloevы) = Aйdovan, Dzasohtæ (Dzasohovы) = Kыlыdž, Rubaйtæ (Rubaevы) = Ezbaй, Cъæhiltæ = Alpaй i druga.

Predstavnici

• Kunduhov, Musa Alhasovič - Ruski general-major, turski divizioni general.
• Kunduh, Bekir-Sami - Prvi ministar inostranih poslova Turske Republike (3. maj 1920. - 8. maj 1921. godine).

Vidi još

• Oseti

Spoljašnje veze

• Kulturno humanitarna organizacija „Alan”