Oslobođenje Čačka

Oslobođenje Čačka je bila zajednička partizansko-četnička akcija. Nemci su se rano ujutro 1. oktobra 1941. povukli iz Čačka, a u grad su bez borbe ušle partizansko-četničke snage. Potom je formirana zajednička komanda mesta. Partizanski predstavnik je bio Milenko Nikšić (komandant Ljubićkog NOP odreda) a četnički — kapetan Bogdan Marjanović.^[1]

Prvi proglas o oslobođenju Čačka štampao je Jelički četnički odred. Istog dana obratio se jednim proglasom Čačanima i pukovnik Dragoljub Mihailović. Četnici su u oslobođenom Čačaku organizovali paradu, a devojke su kitile četnike cvećem.

Kontroverze oko borbe za Čačak uredi

Prema pisanju brojnih učesnika događaja, borba za Čačak je u velikoj meri izmišljena. General Beme, komandant Srbije, naredio je 28. septembra napuštanje Čačka, koje je obezbeđeno intervencijom motorizovane kolone iz Kraljeva. Takođe su sporni podaci o poginulim četnicima i zarobljenim Nemcima.

... sa sigurnošću zna da u borbama za oslobođenje Čačka nije poginuo, niti je ranjen ni jedan pripadnik partizana ni četnika. Tog 1. oktobra u Čačku je poginulo od bombardovanja nemačke avijacije devet građana. Pre toga, 24. septembra, na planini Jelici, gde je bio logor četničkih jedinica Nemci su izvršili artiljerijski napad poginula su četiri četnika, a jedan je drugog dana kao ranjenik umro u gučkoj bolnici. Bili su to: Antonije Biorčević iz Dragojevca, Radisav Đoković, Mirko Radulović i Momir Poledica iz Trešnjevice. Od bombardovanja nemačkih aviona na Zdravljaku na Jelici 29. septemra poginuo je i Gvozden Rosić, iz Rtiju.

Imena navodno poginulih četnika u ovoj borbi ne nalaze se ni u trećem tomu zbornika Gorana Davidovića i Miloša Timotijevića, gde je u obuhvatnom spisku žrtava čačanskog kraja navedena imena 88 četnika koji su tokom 1941. poginuli u borbama sa Nemcima.^[2] Borbe za Čačak su počele odmah nakon izvršenja mobilizacije 22. septembra 1941. pa sve do 1. oktobra. U tom periodu poginulo je više četnika Jeličkog četničkog odreda, što je dokumentovano u Ambulantom dnevniku Gučke bolnice.^[3]^{[nepouzdan izvor?]}

Netačne su i tvrdnje da je pri oslobođenju Čačka zarobljeno 50 nemačkih vojnika... Savremenici znaju da je po oslobođenju Čačka u gradu ostao samo jedan nemački vojnik, koji se bio prikrio u zgradi gimnazije, u prostorijama gde je lagerovan ugalj...

^[4] U knjizi Zatamnjena prošlost nije navedeno da je prilikom oslobođenja Čačka zarobljeno 50 nemačkih vojnika. Istorijska činjenica je da je u Čačku tokom oktobra u kasarni bivšeg 19. artiljerijskog puka bio smešten logor za zarobljene nemačke vojnike na ustaničkoj teritoriji, naročito zarobljene kod Gornjeg Milanovca.^[5]^{[nepouzdan izvor?]}

Nakon oslobođenja, u Čačku je uspostavljena zajednička partizansko-četnička komanda grada.

Vidi još uredi

Reference uredi

^ ZBORNIK DOKUMENATA VOJNOISTORIJSKOG INSTITUTA: TOM XIV, KNJIGA 1
^ Goran Davidović, Miloš Timotijević: ZATAMNjENA PROŠLOST, Čačak 2003.
^ IAČ, Ambulantni dnevnik Gučke bolnice; Goran Davidović, Miloš Timotijević, Zatamnjena prošlost. Istorija ravnogoraca čačanskog kraja, knj. 1, Čačak-Kraljevo-G. Milanovac, 2002)
^ Radisav S. Nedović, Pantelija M. Vasović: ZATAMNjENA ISTINA, Čačak 2006. http://www.znaci.org/00001/38_9.htm
^ Goran Davidović, Miloš Timotijević, Osvetljavanje istine. Dokumenta za vojnu i političku istoriju Čačka 1938—1941, Čačak, 2006

Literatura uredi

Živanović, Sergije. Treći srpski ustanak. Kragujevac: Pogledi.
Nedović, Radoslav S.; Vasović, Pantelija. Zatamnjena istina - Oslobođenje Gornjeg Milanovca i Čačka.
Goran Davidović, Miloš Timotijević, Zatamnjena prošlost. Istorija ravnogoraca čačanskog kraja, knj. 1-3, Čačak-Kraljevo-Gornji Milanovac, 2002-2004, izdavači: Istorijski arhiv Čačak, Narodni muzej u Čačku i Kraljevu, Muzej rudničko-takovskog kraja Gornji Milanovac
Goran Davidović, Miloš Timotijević, Osvetljavanje istine. Dokumenta za vojnu i političku istoriju Čačka 1938—1941, Čačak-Kraljevo, 2006, izdavači: Istorijski arhiv Čačak, Narodni muzej u Čačku i Kraljevu./

Spoljašnje veze uredi

Istorija Čačka

[1] ZBORNIK DOKUMENATA VOJNOISTORIJSKOG INSTITUTA: TOM XIV, KNJIGA 1

[2] Goran Davidović, Miloš Timotijević: ZATAMNjENA PROŠLOST, Čačak 2003.

[3] IAČ, Ambulantni dnevnik Gučke bolnice; Goran Davidović, Miloš Timotijević, Zatamnjena prošlost. Istorija ravnogoraca čačanskog kraja, knj. 1, Čačak-Kraljevo-G. Milanovac, 2002)

[4] Radisav S. Nedović, Pantelija M. Vasović: ZATAMNjENA ISTINA, Čačak 2006. http://www.znaci.org/00001/38_9.htm

[5] Goran Davidović, Miloš Timotijević, Osvetljavanje istine. Dokumenta za vojnu i političku istoriju Čačka 1938—1941, Čačak, 2006

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]