Pešćera Mare
Pešćera Mare je arheološki lokalitet koji se nalazi u istoimenoj pećini na pola puta od Boljetina do Donjeg Milanovca, 240 m.n.v.
Ulaz u pećinu, okrenut ka severoistoku, dostiže visinu od 10m, sama dubina pećine je oko 65m, unutrašnjost je suva i sužava se prema kraju u obliku levka. Pećina, u kojoj su otkriveni tragovi stalnog naselja, bila je naseljena tokom poznog bakarnog doba (Kostolac-Kocofeni) i starijeg gvozdenog doba (Basarabi). Pokojnici su sahranjivani u opruženom položaju, paralelno sa tokom reke.
Nađena su i dva skulptovana oblutka, ukrašena geometrijskim motivima. Na gornjim, stepenasto raspoređenim terasama, postojalo je manje naselje u kasnom bronzanom i ranom gvozdenom dobu. Njemu pripadaju skromni ostaci sačuvane arhitekture - četvorougaone kuće sa ovalnim i potkovičastim pećima. Potvrđen je samo jedan horizont stanovanja. Najveći deo keramičkog materijala pripada kasnom bronzanom dobu (grupa Žuto brdo) i ranom gvozdenom dobu (rana kultura Basarabi). Sudeći po keramici prikupljenoj tokom rekognosciranja donjih terasa lokaliteta, pretpostavlja se da je u kasnom eneolitu postojalo manje naselje grupe Kocofeni koje se pružalo duž same obale Dunava. Kontinuitet između eneolita i kasnog bronzanog doba na ovom mestu nije potvrđen, mada je moguć, s obzirom na postojanje naselja iz drugih praistorijskih perioda na obližnjim lokalitetima.
Na Hajdučkoj vodenici utvrđene su tri faze života iz antičkog perioda: prva pripada drugoj polovini 1. i 2. veka i odnosi se na naselje sa izraženom autohtonom, dačkom komponentom, sledi prvo utvrđenje iz druge polovine 4. veka, koje je uništeno u najezdi Huna 441/443. godine i treća faza koja počinje obnovom fortifikacije za vladavine Justijana I u 6. veku i završava se krajem istog veka.
Izvori uredi
Literatura uredi
- Više autora (2015). Leksikoni nacionalnih parkova Srbije - Đerdap. Beograd: JP Službeni glasnik - Geografski institut "Jovan Cvijić" SANU. str. 223. ISBN 978-86-519-1799-1.
