Pećina Lasko
Pećina Lasko (franc. Grotte de Lascaux) nalazi se na jugozapadu Francuske i čuvena je po svojim polihromnim crtežima iz doba kasnog paleolita. Pećina se nalazi u blizini mesta Montinjak u departmanu Dordonja. Ukupna površina pećine je oko 120 m². Smatra se da su crteži u pećini Lasko stari 17.300 godina.[1][2] Na crtežima su predstavljene velike životinje, od kojih se za većinu može analizom fosila potvrditi da su živele u ovom kraju. To su: konji, bizoni, goveda, jeleni i planinske ovce, a ređe: medvedi, nosorozi i krupne mačke.
| Pećina Lasko | |
|---|---|
 | |
| Svetska baština Uneska | |
| Zvanično ime | Preistorijska nalazišta i dekorisane pećine u dolini reke Vezer |
| Mesto | Montignac-Lascaux, Francuska |
| Koordinate | 45° 02′ 57″ S; 1° 10′ 34″ I / 45.0492° S; 1.1761° I |
| Kriterijum | kulturna: i, iii |
| Referenca | 85 |
| Upis | 1979. (3. sednica) |
| Veb-sajt | http://whc.unesco.org/fr/list/85 |
Godine 1979. pećina Lasko je, zajedno sa drugim preistorijskim nalazištima u dolini reke Vezer, stavljena na UNESKO listu Svetske baštine.[3]
Smatra se da su paleolitski ljudi u pećinama vršili magijske rituale. Poslednjih godina predstavljena je teorija da crteži u pećini Lasko predstavljaju praistorijske slike sazvežđa.[4]
Istorija pećine od ponovnog otkrića u 20. veku uredi
U pozno leto 1940. osamnaestogodišnji Marsel Ravida (franc. Marcel Ravidat) je otkrio ulaz u pećinu Lasko. Kasnije se vratio u nju sa tri prijatelja. Njih četvorica su otkrili da su zidovi pećine prekriveni predstavama životinja.[5][6] Pećina je otvorena za javnost 1948.[7] Do 1955. ugljen-dioksid, koji su proizvodili oko 1200 posetilaca na dan, vidljivo je oštetio crteže. Pećina je zatvorena za javnost 1963, crteži su restaurirani u originalno stanje, a pećina je stavljena pod stalni nadzor stručnjaka.
Replika dve najznačajnije dvorane pećine, velike dvorane bikova i galerije slika, pod imenom Lasko II (Lascaux II), otvorena je 1983, 200 m od originalne pećine.[6] Reprodukcije ostalih crteža iz pećine Lasko su prikazane u Centru za preistorijsku umetnost u Le Totu.
Od 1998. pećinu su zarazile gljivice. Razlog za ovo bi mogao biti sistem za provetravanje, jako osvetljenje, ili preveliki broj posetilaca.[8] Godine 2008. ustanovljeno je prisustvo gljivice Stachybotrys koju stručnjaci pokušavaju da održe na odstojanju od crteža. Danas pristup pećini ima samo nekoliko stručnjaka, i to samo po par dana mesečno. Procedure koje su korišćene za uklanjanje gljivica ostavile su tamne mrlje na zidovima i oštetile pigmente.[9]
Arheološka otkrića uredi
Među otkrivenim predmetima nalaze se 403 kamene alatke, 28 alatki od kosti, 113 fragmenata alatki biljnog porekla, 10 komada nakita od probušenih školjki, i brojni tragovi boja i smola (ćilibara). Pored lampi, boja i ostataka hrane, pronađeni su vrhovi strela, strugači i sečiva. Sudeći po malom broju pronađenih alatki, u pećini se nije stanovalo.
Boje sa crteža u pećini analizirane su elektronskim mikroskopom. Crne boje su oksidi mangana, dok su žuti, narandžasti i crveni pigmenti oksidi gvožđa. Svi oni su korišćeni u čistom obliku, bez mešanja sa drugim mineralima i bez termičke obrade.[10].
Galerija uredi
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^
Capelo, Holly (July 2010). „Symbols from the Sky: Heavenly messages from the depths of prehistory may be encoded on the walls of caves throughout Europe.”. Seed Magazine. Arhivirano iz originala 08. 05. 2012. g. Pristupljeno January 2011. Proverite vrednost paramet(a)ra za datum:
|access-date=(pomoć) - ^ merlynne6 (2009). „What the Lascaux Cave Paintings Tell Us About How Our Ancestors Understood the Stars”. Arhivirano iz originala 25. 12. 2010. g. Pristupljeno January 2011. Proverite vrednost paramet(a)ra za datum:
|access-date=(pomoć) - ^ „Prehistoric Sites and Decorated Caves of the Vézère Valley”. UNESCO World Heritage Center. Pristupljeno 30. 12. 2012.
- ^ Whitehouse, David (9. 8. 2000). „Ice Age star map discovered”. BBC News. Pristupljeno 30. 12. 2012.
- ^ Thomas Jr., Robert McG. (31. 3. 1995). „Marcel Ravidat is Dead at 72; Found Lascaux Paintings”. The New York Times. Pristupljeno 30. 12. 2012.
- ^ a b Bahn 2007, str. 81–85
- ^ Littlewood 2005, str. 296
- ^ Lichfield, Paul (12. 7. 2008). „Six months to save Lascaux”. The Independent. Pristupljeno 30. 12. 2012.
- ^ Moore, Molly (1. 7. 2008). „Debate Over Moldy Cave Art Is a Tale of Human Missteps”. The Washington Post. Pristupljeno 30. 12. 2012.
- ^ Chalmin E., Menu M., Pomiès M.-P., Vignaud C., Aujoulat N. et Geneste J.-M. Les blasons de Lascaux / / L'Anthropologie, 2004. T. 108. R. 571-592.
Literatura uredi
- Littlewood, Ian (2005). Justin Wintle, ur. The timeline history of France. New York: Barnes & Noble. str. 296. ISBN 978-0-7607-7975-0.
- Bahn, Paul G. (2007). Cave Art: A Guide to the Decorated Ice Age Caves of Europe. London: Frances Lincoln. str. 81–85. ISBN 978-0-7112-2655-5.
