Pokahontas

Ukoliko ste tražili gradić u Virdžiniji, pogledajte članak Pokahontas (Virdžinija).

Pokahontas (1595 - 21. mart 1617) bila je indijanska princeza. Pravo ime joj je bilo Matoaka što na jeziku njenog naroda znači mala čigra. Ušla je u istoriju zahvaljujući tome što je rizikujući svoj život 1609. spasla život engleskog kapetana Džona Smita. Rođena je 1595. u algonkvinskom plemenu Pouhatan, koje je živelo na prostoru današnje Virdžinije. Kada je imala 13 godina srela je kapetana Džona Smita koji kao engleski kolonista bio zarobljen u ratu koji su Indijanci vodili protiv belaca. Kada je došao trenutak da bude pogubljen, spustivši glavu na njegove ruke spasla ga je sigurne smrti. Ljubav između njih dvoje je kratko trajala jer se 27-godišnji kapetan Smit morao vratiti u Englesku gde su ga čekali žena i sin. Godine 1614. Pokahontas je oteo brodom Semjuel Argal i držao kao taoca dok ne bude oslobođen i poslednji engleski kolonista. Za vreme putovanja brodom u nju se zaljubljuje član ekspedicije Džon Rolf (prvi doneo duvan u Evropu) s kojim sklapa brak u Džejmstaunu 1614. Iznenada se razbolela 1617. i umrla u 22. godini, a sahranjena je u Engleskoj, gde je poslednji put videla Džona Smita. Bila je inspiracija mnogih slikara, scenarija za filmove itd.

Pokahontas
Portret Pokahontas iz 18. veka
Datum rođenja	1595.
Mesto rođenja	Verovokomoko, danas Okrug Gloster (Virdžinija)
Datum smrti	21. mart 1617.
Mesto smrti	Grejvsend, Kraljevstvo Engleska

Život Pokahontas

O najranijem životu Pokahontas se relativno malo zna, uključujući tačan datum njenog rođenja. Njena majka je bila jedna od mnogih supruga poglavice Vahunsanakave, koji je vladao plemenom Pouhatan i istoimenom konfederacijom podložnih plemena. Nakon što je rodila kćer napustila je Pouhatanovo domaćinstvo, što je bio tadašnji običaj među Pouhatanima.

Godine 1607, kada je Pokahontas imala 10 ili 12 godina, Engleska je na obalama Virdžinije počela graditi koloniju zvanu Džejmstaun. Jedan od ljudi uključenih u taj projekat bio je kapetan Džon Smit. Njega su zarobili lovci iz plemena Pouhatan te ga doveli u naselje Verovokomoko, koje je tada bilo jedno od sedišta konfederacije. Tamo je Smit, u skladu s običajima, trebalo da bude pogubljen. U poslednjem trenutku pre pogubljenja se na njegovo telo kao živi štit bacila Pokahontas te mu tako spasila život. Njen otac je tada odlučio ne samo Smitu poštedeti život, nego ga pustiti da se vrati u svoje naselje.

Motivi i prava priroda ovog događaja nisu poznati, a s obzirom da jedini zapis potiče od samog Smita, od 1860-ih se među istoričarima javljaju sumnje da se on uistinu dogodio.

U svakom slučaju, Pokahontas i Smit su postali dobri prijatelji, a to je prijateljstvo poboljšalo odnose između same kolonije i plemena, te omogućilo Džejmstaunu da se održi u teškim uslovima oskudice. Sama Pokahontas je rado dolazila u Džejmstaun da se igra s tamošnjim dečacima.

Kasnije je Pokahontas otišla živeti kod plemena Patavomek, koji su bili vazali Pouhatana i imali teritoriju oko reke Potomak. U martu 1613. ju je Japazaws, poglavica Patavomeka, zarobio i predao engleskim kolonistima iz Džejmstauna kako bi se preko nje otkupili dva Engleza zarobljena od strane Pouhatana. Pouhatani su pristali vratiti Engleze, ali ne i njihovo oružje, te su se obe strane pripremale za rat. Sama Pokahontas je odvedena u Henrikus u današnjem okrugu Česterfild. Tamo ju je sveštenik Aleksandar Vitaker podučavao engleskom jeziku i hrišćanskoj nauci, a posle je i krštena te dobila ime Rebeka.

Nakon što su u martu 1614. otpočeli oružani sukobi između kolonista i Pouhatana, kod naselja Matchot su održani pregovori prilikom kojih su Englezi pokušali isposlovati mir predajom Pokahontas. Međutim, tada je Pokahontas rekla poglavicama Pouhatana kako je uvređena time što ju je otac držao manje vrednom od zaplenjenog engleskog oružja, te rekla kako više voli živeti među Englezima.

Za vreme boravka u Henrikusu, u Pokahontas se zaljubio Džon Rolf, uspešni uzgajivač duvana čija je supruga nedavno bila umrla. Rolf je od guvernera tražio dozvolu da se oženi njom, a kad ju je dobio, par se venčao 5. aprila 1614. Njihovo prvo i jedino dete - sin Tomas - rodio se 30. januara 1615.

Brak između Rolfa i Pokahontas je doprineo smirivanju tenzija između kolonista i domorodaca, a nešto kasnije su vlasti kolonije došli na ideju da Pokahontas iskoriste kako bi privukli nove koloniste. Zbog toga su Rolf, ona i još 11 pripadnika plemena Pouhatan 1616. otputovali u Englesku. Tamo su izazvali veliku senzaciju među javnošću, a jednom prilikom su dovedeni na dvor kralja Džejmsa I. Tamo se srela i s Džonom Smitom, za koga je pogrešno verovala da je bio stradao u brodolomu nekoliko godina ranije.

U martu 1617. su se Rolf i Pokahontas ukrcali na brod koji je trebalo da ih vrati u Virdžiniju. Međutim, Pokahontas se zbog bolesti iskrcala u Gravesendu. Tamo je i umrla i sahranjena, a mesto danas obeležava spomenik.

Potomstvo Pokahontas

Pokahontas je imala samo jednog sina, a preko njega samo jednu unuku - Džejn Rolf - koja je pak rodila Džona Bolinga, uglednog vojnika i političara koji je došao u srodstvo s mnogim drugim uglednim porodicama - tzv. Prvim porodicama Virdžinije. Zahvaljujući tome, veliki broj poznatih i uglednih ličnosti vuče poreklo od Pokahontas, od kojih je najpoznatija Idit Vilson, supruga predsednika Vilsona.

Neki izvori tvrde da i porodica Buš, uključujući predsednike Džordža Buša Starijeg i Džordža Buša Mlađeg, potiče od Pokahontas, ali se većina genealoga s time ne slaže.

Pokahontas u popularnoj kulturi

Relativno kratak život Pokahontas je postao predmetom brojnih književnih dela, pri čemu su se na oskudne istorijske podatke nadovezivali mitovi i legende koje su često imale različiti ideološki sadržaj.

Najpopularniji motiv tih dela je navodna ljubavna veza između Pokahontas i Džona Smita, koga je „indijanska princeza“ spasila od smrti zbog toga što se zaljubila. Ta ista legenda njenu smrt tumači slomljenim srcem nakon susreta sa Smitom u Engleskoj, odnosno spoznajom da se udala i rodila dete pogrešnom čoveku.

U 18. i 19. veku je, pak, legenda o Pokahontas uz svoju romantičnu, dobila i političke i verske konotacije. Tako su hrišćanski fundamentalisti njeno prijateljstvo s kolonistima - koji je, po njihovom tumačenju omogućio opstanak Džejmstauna - te kasniji prelaz na hrišćanstvo shvatali kao instrument Božje volje koja je belim anglosaksonskim protestantskim naseljenicima dala pravo da upravljaju severnoameričkim kontinentom. Američki nacionalisti su je, pak, smatrali svojevrsnom pramajkom američke nacije.

Krajem 20. veka, pogotovo zahvaljujući pokretu politički korektnog dekonstruiranja istorije i istorijskih mitova, priča o Pokahontas dobija drugačije tumačenje, odnosno ona se prikazuje kao nedužno dete prirode koju su iskoristili brutalni i beskrupulozni doseljenici u cilju otimanja zemlje Indijancima. Taj stav je možda najkarakterističniji za Diznijev animirani film Pokahontas iz 1995. godine.

Film Novi svet Terensa Malika iz 2005. godine je, pak, biografiju Pokahontas pokušao dramatizirati isključivo na temelju istorijskih podataka.

Spoljašnje veze

• Otkriveni ostaci crkve u kojoj se udala Pokahontas („Blic“, 29. novembar 2011)