Википедија

Porođaj

Porođaj je okončanje trudnoće pri čemu jedna ili više beba napušta majčinu matericu putem vaginalnog prolaza ili carskog reza.[7] Prema definiciji SZO (svetske zdravstvene organizacije) normalna trudnoća traje 37 do 42 nedelje. Porođaj koji nastupi pre 37 sedmice zove se prevremeni porođaj, a onaj koji nastupi nakon 42 nedelje graviditeta je prolongirana trudnoća, odnosno prenesena. Godine 2015, bilo je oko 135 miliona rođenja globalno.[8] Oko 15 miliona dece je rođeno pre 37 nedelja gestacije,[9] do je između 3 i 12% rođeno nakon 42 nedelje.[10] U razvijenom svetu većina porođaja se odvija u bolnicama,[11][12] dok se u zemljama u razvoju većina porođaja događa u domovima uz pomoć tradicionalne babice.[13]

Porođaj
Sinonimipartus, rođenje[1][2]
Majka i novorođenče, nakon drugog porođajnog doba
SpecijalnostiAkušerstvo
KomplikacijeOmeteni porođaj, postpartumsko krvarenje, eklampsija, porodiljska groznica, perinatalna asfiksija, neonatalna hipotermija[3][4][5]
TipoviVaginalni porođaj, carski rez[6][7]
UzrociTrudnoća
PrevencijaKontrola rađanja, pobačaj
Frekvencija135 miliona (2015)[8]
Smrtnost500.000 majčinskih smrti godišnje
Uplakano novorođenče
Vaganje novorođenčeta

Najčešći način poroda je vaginalna isporuka.[6] Porođaj se sastoji od tri stadijuma: skraćivanje i otvaranje cerviksa, spuštanje i rođenje bebe, i izbacivanje posteljice.[14] Prvi stadijum tipično traje dvanaest do devetnaest sati, drugi stadijum traje dvadest minuta do dva sata, i treći stadijum pet do trideset minuta.[15] Prvi stadijum počinje sa bolom grčenja trbuha ili leđa koji traje oko pola minuta i javlja se svakih deset do trideset minuta.[14] Bolovi grčenja postaju jači i učestaliji tokom vremena.[15] Tokom drugog stadijuma može doći do potiskivanja sa kontrakcijama.[15] U trećem stadijumu odloženo stezanje pupčane vrpce se generalno preporučuje.[16] Brojne metode mogu da pomognu kod bolova kao što su tehnike opuštanja, opioidi i kičmeni blokovi.[15]

Većina beba se rađa glavom napred; međutim oko 4% se rađa sa stopalima ili zadnjicom prvo.[15][17] Tipično glava ulazi u karlicu okrenuta na jednu stranu, a zatim se okreće prema dole.[18] Tokom porođaja žena obično može da jede i da se kreće kako želi, ali pritiskanje se ne preporučuje tokom prve faze ili tokom poroda, a eneme isto tako nisu preporučljive.[19] Dok je pravljenje reza na otvoru vagine, poznato kao epiziotomija, često, ono generalno nije neophodno.[15] Godine 2012, oko 23 miliona porođaja je izvršeno pomoću hirurške procedure poznate kao carski rez.[20] Carski rezovi mogu da budu preporučeni za blizance, kod znakova stresa bebe, ili poremećaja pozicije.[15] Ovaj način isporuke može imati duže vreme zalečenja.[15]

Svake godine, komplikacije od trudnoće i porođaja dovedu do oko 500.000 smrtnih slučajeva majki, 7 miliona žena ima ozbiljne dugoročne probleme, i 50 miliona žena ima negativne zdravstvene ishode nakon porođaja.[5] Većina tih slučajeva se javlja u zemljama u razvoju.[5] Specifične komplikacije obuhvataju ometeni porođaj, postpartumsko krvarenje, eklampsiju i porodiljsku groznicu.[5] Komplikacije kod beba mogu da uključuju nedostatak kiseonika pri rođenju, porođajnu traumu, prevremenost i infekcije.[4][21]

Mehanizam nastanka porođaja uredi

Smatra se da do porođaja dolazi zbog promjena u odnosu estrogena i progesterona koje luči većinom posteljica. Ta promjena odnosa uzrokuje stvaranje ponajviše prostaglandina koji potiču tijelo na porođaj. Za klinički početak porođaja se uzimaju redovni, bolni trudovi. Dijagnoza porođaja se postavlja na osnovu bolnih kontrakcija i dilatacije (opuštanje, širenje) cerviksa i nestanka unutrašnjeg cervikalnog ušća, krvave sluzi i prsnuća vodenjaka.

Porođajna doba uredi

Prema klasičnim shvatanjima porođaj se dijeli na četiri porođajna doba:

  • dilatacija, ili doba širenja - lat. phasis dilatationis
  • ekspulzija, ili doba istiskanja ploda - lat. phasis expulsionis
  • placentarno doba ili doba rađanja posteljice - lat. phasis placentali
  • faza hemostaze - lat. phasis haemostasis

Prvo porođajno doba uredi

Nastaje izravnjavanjem grlića materice i dilatacijom cerviksa. Počinje sa kontrakcijama, a završava dilatacijom spoljnjeg ušća materice. Pred kraj ovog porođajnog doba dolazi do pucanja vodenjaka. Vodenjak može prsnuti i prije vremena.

Prema ranijoj literaturi porođaj prvorotki traje od 12 do 16 časova, a višerotki 8 do 12. Prema novijim autorima, zbog takozvanog dirigovanog porođaja, porođaj traje nešto kraće, prvorotki oko 13 a višerotki 8 časova. Naravno, ovi vremenski intervali ne mogu se uzeti kao pravilo jer porođaj može da traje i kraće. Ušće je pri prelasku u drugo porođajno doba otvoreno 8 cm.

Drugo porođajno doba uredi

Počinje od maksimalne dilatacije spoljnjeg ušća i završava istiskivanjem ploda. Drugo porođajno doba ne smije trajati duže od 2 časa. Pred sam kraj drugog porođajnog doba radi se epiziotomija. Po izlasku djeteta iz porođajnog kanala dijete se odiže u vis da bi se iz disajnih puteva izbacila plodova voda i sluz. Potom se dijete polegne na ravnu podlogu i izvrši se aspiracija usta, ždrijela i nosa. Novorođenčetu se ukapa u oči 1% rastvora srebronitrat i uradi se gruba obrada pupkovine. Sa kože djeteta se ovlaš obriše sirasti maz kojim je prekrivena. U porođajnoj sali se pored ovog uradi i takozvani Apgar test. Po urađenim postupcima poželjno je dijete dati majci na dojenje.

Treće porođajno doba uredi

Počinje sa izlaskom ploda i plodove vode. U ovom dobu dolazi do istiskivanja posteljice i plodovih ovojaka. Po istiskivanju ploda posteljica počinje da se odlubljuje usljed skupljanja materice. Ovo, treće porođajno doba traje oko pola sata, ali se ne smije dopustiti da traje duže od 2 sata. U tom slučaju se posteljica mora odlubiti ručno. Po izlasku se posteljica obavezno pregleda sa obje strane. Posebno se mora obratiti pažnja na to da li nedostaju dijelovi ovojaka posteljice ili kotiledoni, jer ukoliko se ne odstrane mogu izazvati infekciju i smrt porodilje usred sepse.

Četvrto porođajno doba uredi

Počinje poslije izlaska posteljice i plodovih ovojaka. Traje dva sata i predstavlja doba smirivanja uterinih kontrakcija i hemostaze.

Galerija uredi

  •  
    Dilatacija
  •  
    Bočni položaj
  •  
  •  
  •  
    Ostatak pupčanika

Vidi još uredi

Reference uredi

  1. ^ „confinement - Definition of confinement in English by Oxford Dictionaries”. Oxford Dictionaries - English. Arhivirano iz originala 23. 11. 2018. g. Pristupljeno 27. 05. 2019. 
  2. ^ „CONFINEMENT - meaning in the Cambridge English Dictionary”. dictionary.cambridge.org. 
  3. ^ Lunze K, Bloom DE, Jamison DT, Hamer DH (januar 2013). „The global burden of neonatal hypothermia: systematic review of a major challenge for newborn survival”. BMC Medicine. 11 (1): 24. PMC 3606398  . PMID 23369256. doi:10.1186/1741-7015-11-24. 
  4. ^ a b Martin RJ, Fanaroff AA, Walsh MC (20. 8. 2014). Fanaroff and Martin's Neonatal-Perinatal Medicine: Diseases of the Fetus and Infant (na jeziku: engleski). Elsevier Health Sciences. str. 116. ISBN 978-0-323-29537-6. Arhivirano iz originala 11. 9. 2017. g. 
  5. ^ a b v g Education material for teachers of midwifery : midwifery education modules (PDF) (2nd izd.). Geneva [Switzerland]: World Health Organisation. 2008. str. 3. ISBN 978-92-4-154666-9. Arhivirano (PDF) iz originala 21. 2. 2015. g. 
  6. ^ a b Memon HU, Handa VL (maj 2013). „Vaginal childbirth and pelvic floor disorders”. Women's Health. 9 (3): 265—77; quiz 276—7. PMC 3877300  . PMID 23638782. doi:10.2217/whe.13.17. 
  7. ^ a b Martin E (2015). Concise Colour Medical l.p.Dictionary (na jeziku: engleski). Oxford University Press. str. 375. ISBN 978-0-19-968799-2. Arhivirano iz originala 11. 9. 2017. g. 
  8. ^ a b „The World Factbook”. www.cia.gov. 11. 7. 2016. Arhivirano iz originala 16. 11. 2016. g. Pristupljeno 30. 7. 2016. 
  9. ^ „Preterm birth Fact sheet N°363”. WHO. novembar 2015. Arhivirano iz originala 7. 3. 2015. g. Pristupljeno 30. 7. 2016. 
  10. ^ Buck GM, Platt RW (2011). Reproductive and perinatal epidemiology. Oxford: Oxford University Press. str. 163. ISBN 978-0-19-985774-6. Arhivirano iz originala 11. 9. 2017. g. 
  11. ^ Co-Operation, Organisation for Economic; Development (2009). Doing better for children. Paris: OECD. str. 105. ISBN 978-92-64-05934-4. Arhivirano iz originala 11. 9. 2017. g. 
  12. ^ Olsen O, Clausen JA (septembar 2012). „Planned hospital birth versus planned home birth”. The Cochrane Database of Systematic Reviews (9): CD000352. PMC 4238062  . PMID 22972043. doi:10.1002/14651858.CD000352.pub2. 
  13. ^ Fossard Ed, Bailey M (2016). Communication for Behavior Change: Volume lll: Using Entertainment–Education for Distance Education. SAGE Publications India. ISBN 978-93-5150-758-1. Arhivirano iz originala 11. 9. 2017. g. Pristupljeno 31. 7. 2016. 
  14. ^ a b „Birth”. The Columbia Electronic Encyclopedia (6 izd.). Columbia University Press. 2016. Arhivirano iz originala 6. 3. 2016. g. Pristupljeno 30. 7. 2016 — preko Encyclopedia.com. 
  15. ^ a b v g d đ e ž „Pregnancy Labor and Birth”. Women's Health. 27. 9. 2010. Arhivirano iz originala 28. 7. 2016. g. Pristupljeno 31. 7. 2016. „The first stage begins with the onset of labor and ends when the cervix is fully opened. It is the longest stage of labor, usually lasting about 12 to 19 hours
    ..
    The second stage involves pushing and delivery of your baby. It usually lasts 20 minutes to two hours.    ”     
  16. ^ McDonald SJ, Middleton P, Dowswell T, Morris PS (jul 2013). „Effect of timing of umbilical cord clamping of term infants on maternal and neonatal outcomes”. The Cochrane Database of Systematic Reviews. 7 (7): CD004074. PMID 23843134. doi:10.1002/14651858.CD004074.pub3. 
  17. ^ Hofmeyr GJ, Hannah M, Lawrie TA (jul 2015). „Planned caesarean section for term breech delivery”. The Cochrane Database of Systematic Reviews (7): CD000166. PMID 26196961. doi:10.1002/14651858.CD000166.pub2. 
  18. ^ „Childbirth and beyond”. womenshealth.gov (na jeziku: engleski). 13. 12. 2016. Pristupljeno 20. 11. 2018. 
  19. ^ Childbirth: Labour, Delivery and Immediate Postpartum Care (na jeziku: engleski). World Health Organization. 2015. str. Chapter D. ISBN 978-92-4-154935-6. Arhivirano iz originala 11. 9. 2017. g. Pristupljeno 31. 7. 2016. 
  20. ^ Molina G, Weiser TG, Lipsitz SR, Esquivel MM, Uribe-Leitz T, Azad T, Shah N, Semrau K, Berry WR, Gawande AA, Haynes AB (decembar 2015). „Relationship Between Cesarean Delivery Rate and Maternal and Neonatal Mortality”. JAMA. 314 (21): 2263—70. PMID 26624825. doi:10.1001/jama.2015.15553. 
  21. ^ Organization, World Health. „Newborns: reducing mortality”. World Health Organization. Arhivirano iz originala 3. 4. 2017. g. Pristupljeno 1. 2. 2017. 

Spoljašnje veze uredi

Spisak porodilišta u Srbiji:

 Molimo Vas, obratite pažnju na važno upozorenje
u vezi sa temama iz oblasti medicine (zdravlja).
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Порођај&oldid=27440763”