Практична жена (časopis)
Praktična žena je bio prvi moderni ilustrovani ženski časopis u Srbiji u 20. veku.[2] Pokrenulo ga je marta 1956. godine Novinsko-izdavačko preduzeće Duga, kao poseban dodatak zabavnog časopisa 300 čuda, a kasnije, po gašenju matične publikacije, kao samostalno izdanje. Godine 1974. izdavanje je preuzeo Beogradski izdavačko-grafički zavod. Časopis je izlazio do 3. aprila 1993. godine kada se, poput mnogih drugih, ugasio zbog finansijske krize izazvane međunarodnim sankcijama. Časopis je u kontinuitetu izlazio 38 godina, a poslednji je izašao 960. broj. Međutim, to nije bio i kraj ovog časopisa.[3]
 Naslovna strana prvog broja Praktične žene (5. mart 1956) | |
| Tip | ženski časopis |
|---|---|
| Format | 30 cm |
| Izdavač | NIP Duga, BIGZ |
| Glavni urednik | Radmila Protić |
| Osnivanje | 1956 |
| Jezik | srpski |
| Ukidanje | 1993 (2003) |
| Sedište | Vlajkovićeva 8, Beograd[1] |
Od 1993. kao naslednika Praktične žene BIGZ pokreće časopis Žena, koji ubrzo menja naslov u Žena Duga, nastavljajući prethodnu numeraciju.[4] Godine 2000. i ovaj časopis se gasi, ali je već 2001. pokrenut naslednik, ponovo sa prvobitnim naslovom Praktična žena. Ovaj časopis izlazio je, sa numeracijom u kontinuitetu, do 2003. godine, kada se konačno ugasio.
Zajedno sa naslednicima Praktična žena izlazila je skoro 50 godina, a ukupno je objavljeno 1123 broja.[5]
O časopisu uredi
Prvi broj Praktične žene izašao je 5. marta 1956. godine. Sa koricama u boji i standardnim ženskim rubrikama, Praktična žena je bila prvi moderni ženski časopis u posleratnoj Srbiji. Naslovne strane prvih brojeva bile su ispunjene ilustracijama i fotografijama o uređenju stana ili gajenju cveća, da bi se ih ubrzo zamenile fotografije manekenki u aktuelnoj modernoj odeći, primerenoj godišnjem dobu i različitim prilikama. Na ovim naslovnicama se mogu pratiti modni trendovi tog vremena u pogledu materijala, dezena i krojeva.[2]
Od 1981. godine Praktična žena izlazi sa podnaslovom Porodična revija, a od 1983. Porodična revija za tri generacije. U početku izlazi dvonedeljno, a kasnije povremeno menja periodičnost na tri nedelje, odnosno jedan put mesečno. Povremeno su izlazila i specijalna izdanja sa sopstvenom numeracijom.[3]
Sve vreme časopis je izlazio na latinici, ali je u periodu 1963-1965 (od broja 175 do broja 261) uporedo izlazilo i ćirilično izdanje,[6] a tokom 1966. i 1967. (od broja 270 do broja 291) i izdanje na makedonskom jeziku.[7]
Sadržaj uredi
U preporukama za oblačenje u ovim prvim brojevima insistira se na jednostavnosti, praktičnosti, kombinovanju i dopadljivosti, kao glavnim kvalitetima prikladno obučene žene socijalističkog društva. Isticanje ovih kvaliteta zapravo je prikrivalo činjenicu da je tekstilna industrija u tom periodu bila nedovoljno razvijena, a tržišna ponuda skromna.
Praktična žena je od samog osnivanja organizovala veliki broj modnih revija. Zajedno sa Dugom pratila je domaću modnu scenu, predstavljajući modne novitete. Uporedo s tim pred svaku sezonu donosila je i crteže ili fotografije pariskih preporučenih modela.[8] Na taj način Praktična žena nije bila samo koristan savetnik koji je trebalo da pomogne ženi u svakodnevnom životu, već i modni promoter.[2] Zajedno sa zagrebačkim časopisom Svijet, koji je počeo da izlazi 1953. godine, smatra se najuticajinijim listom u tadašnjoj Jugoslaviji.[9]
Urednici uredi
Praktična žena (1956-1993):
- Radmila Protić od prvog do broja 215 (1964)
- Zorka Radojković od broja 216 (1964) do broja 613 (1980)
- Predrag Kostić od broja 614 (1980) do broja 822 (1988)
- Olivera Panić od broja 823 (1988) do broja 917 (1991)
- Ljiljana Stojanović-Popin od broja 918 (1991) do poslednjeg broja 960, koji je izašao 3. aprila 1993. godine[3]
Žena (kasnije Žena Duga):
- Ljiljana Stojanović-Popin od prvog broja, prateći kontinuitet pšrethodnika numerisanog brojem 961 (17. il 1993) do broja 1082 (1998)
- Vanja Bulić od 1083. do 1094 broja (1998), sa funkcijom vršiloca dužnosti glavnog i odgovornog urednika, kao i njegovi naslednici
- Dragoš Bujac od broja 1095 (1998) do broja 1099 (1999)
- Lada Muminagić od broja 1100 (1999) do poslednjeg broja 1113 (2000)[4]
Praktična žena (2001-2003):
- Od prvog broja, koji je izašao u novembru 2001. godine, do poslednjeg koji je izašao 2003. (numerisani su, u kontinuitetu sa prethodnikom, brojevima od 1114 do 1123) glavni i odgovorni urednik bio je D. M. Tivi.[5]
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ Regasek, Jovan (novembar—decembar 2012). „40 godina Galaksije”. Planeta Galaksija - magazin za nauku, istraživanja i otkrića. 54. Pristupljeno 1. 6. 2022.
- ^ a b v Ristić, Andrijana (2006). „MODNA ŠTAMPA U SRBIJI U XX VEKU” (PDF). Godišnjak grada Beograda. 53: 11. Pristupljeno 1. 6. 2022.
- ^ a b v „Praktična žena : poseban dodatak 300 "Čuda"”. COBISS - elektronski katalog. Narodna biblioteka Srbije. Pristupljeno 31. 5. 2022.
- ^ a b „Žena”. COBISS - elektronski katalog. Narodna biblioteka Srbije. Pristupljeno 31. 5. 2022.
- ^ a b „Praktična žena”. COBISS - elektronski katalog. Narodna biblioteka Srbije. Pristupljeno 31. 5. 2022.
- ^ „Praktična žena”. COBISS - elektronski katalog. Narodna biblioteka Srbije. Pristupljeno 31. 5. 2022.
- ^ „Praktična žena = Praktična žena”. COBISS - elektronski katalog. Narodna biblioteka Srbije. Pristupljeno 31. 5. 2022.
- ^ Markovi, Predrag (1996). Beograd između Istoka i Zapada : 1948-1965. Beograd: Službeni list SRJ. str. 137. ISBN 86-355-0297-3.
- ^ Menković, Mirjana (2006). „Prva posleratna beogradska ženska štampa : "Praktična žena" i "zanjihane šezdesete" (1956-1967)”. Godišnjak grada Beograda. 53: 394—395. Pristupljeno 1. 6. 2022.