Radojica Živanović Noe
Radojica Živanović Noe (Beograd, 1903 — Beograd, 1944) bio je srpski i jugoslovenski slikar i grafičar perioda nadrealizma. Ostavio nevelik broj kompozicija, mrtvih priroda, pejzaža i crteža. Najznačajniji period Živanovićevog umetničkog stvaranja je doba njegove pripadnosti nadrealističkom pokretu (1930-33).[1] bio je jedan od trinaest potpisnika Manifesta nadrealizma i jedini profesionalni slikar u grupi umetnika koji su pokrenuli Beogradski nadrealizam.[2]
| Radojica Živanović Noe | |
|---|---|
| Lični podaci | |
| Puno ime | Radojica Živanović |
| Datum rođenja | 1903. |
| Mesto rođenja | Beograd, Kraljevina Srbija |
| Datum smrti | 1944. (40/41 god.) |
| Mesto smrti | Beograd, Kraljevina Jugoslavija |
Nadrealističke radove je objavljivao u časopisima Nemoguće i Nadrealizam danas i ovde. On je prvi i najdosledniji nadrealista u jugoslovenskom slikarstvu. Nadrealističku fazu smenjuje slikanjem mrtvih priroda na način Pola Sezana, pejzaža iz Srbije pod uticajem klasičnog impresionizma i realističkih portreta. Kao član grupe Život zalaže se za socijalnu umetnost, više teoretski nego praktično. Vodio je polemike i pisao likovne kritike. Neko je vreme bio likovni kritičar u Politici. Radovi mu se nalaze u Narodnom muzeju i Muzeju savremene umetnosti u Beogradu, u Umetničkoj galeriji u Sarajevu i u više privatnih zbirki.[1]
Biografija uredi
Radojica Živanović Noe rođen je u Beogradu kao vanbračno dete. Majka mu je bila pralja, a ime oca nije poznato. U krugu beogradskih nadrealista se govorilo da je, navodno, trebalo da odigra ulogu prestolonaslednika, lažnog kraljevskog novorođenčeta, sina Drage i Aleksandra Obrenovića.[3] Posle ratom isprekidanog školovanja, završio je Trgovačku akademiju, a zatim proveo tri godine (do 1929) na Kraljevskoj umetničkoj školi u Beogradu.[4]
Umetnički rad uredi
Radojica Živanović Noe bio je jedan od trinaest potpisnika Manifesta nadrealizma u almanahu Nemoguće 1930. godine. Bio je jedini profesionalni slikar u grupi umetnika koji su pokrenuli Beogradski nadrealizam.[2] Od 1031. do 1932. intenzivno je sarađivao u magazinu Nadrealizam danas i ovde, u kome je publikovan najveći broj njegovih radova. Godine 1934. Sa Mirkom Kujačićem, Đorđem Andrejevićem Kunom, Đurđem Teodorovićem i drugim umetnicima osnovao je grupu Život. Od 1935. do 1937. pisao je redovno likovne kritike za list Politika, a ponekad je objavljivao priloge i u časopisu Naša stvarnost.[4]
Izložbe uredi
Godine 1932. Izlagao je ciklus nadrealističkih slika u Umetničkom paviljonu „Cvijeta Zuzorić” u Beogradu, a od 1936. do 1940. na više grupnih umetničkih izložbi.
Najvažnija dela uredi
- Serija crteža objavljenih 1930. godine u almanahu Nemoguće, od kojih su najpoznatiji: Samoubica ili sanjar, Puls, Početak istog mesta, kao i fotokolaž Spava zlatna strast.
- Radovi objavljeni u magazinu Nadrealizam danas i ovde, od kojih su najpoznatiji: Uspomena i Drvo očiju.
Smrt uredi
Godine tokom Drugog svetskog rata proveo je na periferiji Beograda. Poginuo je pred kraj rata, 1944. godine, na Dorćolu. Kada je čuo da su partizani i ruski tenkovi prodrli u ulicu, izleteo je iz nekog skloništa u blizini Bajlonijeve pijace i ušao u borbu protiv Nemaca. Zatečen naoružan od oslobodilačkih snaga nije navodno pristao da se razoruža i zbog tragičnog nesporazuma izgubio je život.[3]
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ a b „Živanović, Radojica Noje”. Enciklopedija likovnih umjetnosti. 4, Portr-Ž. Zagreb: Leksikografski zavod FNRJ. 1966. str. 658.COBISS.SR 51436039
- ^ а б „Radojica Živanović Noe (1903—1944.)”. Arte. Приступљено 14. 12. 2017.
- ^ а б Протић 1970, стр. 300
- ^ а б „RADOJICA ŽIVANOVIĆ NOE”. Nadrealizam. projekat: Evropski kontekst srpskog nadrealizma. Приступљено 14. 12. 2017.
Литература uredi
Spoljašnje veze uredi
- Todić, Milanka. „Nadrealizam danas i ovde”. Riznica Srpska. Arhivirano iz originala 26. 09. 2020. g. Pristupljeno 14. 12. 2017.
