Рањени орао (knjiga)
Ranjeni orao je ljubavni roman srpske književnice Mir-Jam, objavljivan 1936. godine u nastavcima, u časopisu Nedeljne ilustracije.[1]
| Ranjeni orao | |
|---|---|
 Izdanje iz 1979. godine | |
| Nastanak i sadržaj | |
| Autor | Mir-Jam |
| Zemlja | Kraljevina Jugoslavija |
| Jezik | srpski |
| Žanr / vrsta dela | ljubavni roman |
| Izdavanje | |
| Izdavanje | 1936. |
Radnja
urediRadnja romana je smeštena u Kraljevini Jugoslaviji 1936. godine, između dva svetska rata i usredsređuje se na ljubavni život mlade protagonistkinje Anđelke Bojanić, ratnog siročeta koje je odgajala tetka. Ona se udaje za sudiju Tomu Đurovića, konzervativnog Crnogorca, ali rastaju se nakon prve bračne noći. Razlog za krah njenog braka jeste što je izgubila nevinost pre braka, dok je tokom studiranja bila na letovanju (što je u to vreme bila društveni tabu), s muškarcem koji je navodno kasnije umro pre nego što su uspeli da razviju svoju vezu. Njen muž, koji je saznao za ovu vezu tek nakon što se oženio njom, ne može to da joj oprosti i razvodi se od nje. Anđelka se seli u Makedoniju jer je dobila posao i kako bi pobegla od ogovaranja u Beogradu. U Makedoniji upoznaje nove ljude sa kojima se zbližava, ali je sustižu i duhovi iz prošlosti. Nekoliko isprepletenih linija radnje uključuje Anđelkinog prijatelja iz detinjstva, Nenada Aleksića, sada avijatičara, i njegovu porodicu u Beogradu, i kako ih životne okolnosti i sudbina na kraju spajaju.
Likovi
uredi- Anđelka Bojanić — glavna junakinja
- Nenad Aleksić — vazduhoplovni kapetan, Anđelkin drug iz detinjstva
- Gojko Marić — Anđelkina prva ljubav
- Tomo Đurović — Anđelkin bivši suprug, sudija
- Nadežda „Nada” Todorović — Anđelkina tetka, profesorka matematike
- Uglješa Knežević — Nenadov ujak, Anđelkin udvarač
- Safet Omerović — trgovac, Anđelkin udvarač
- Ruža Aleksić — Nenadova i Oliverina majka, Uglješina sestra
- Vukica Marić — Anđelkina školska drugarica, Gojkova supruga
- Saveta — Anđelkina stanodavka
- Donka — Savetina ćerka
- Zlata Janković — Anđelkina drugarica
- Olivera Aleksić — Nenadova sestra
- Olga Nešić — maturantkinja, zaljubljena u Tomu
- Maša — Zlatin suprug
- Branka — učiteljica
- Nevenka Mitrović — Nenadova verenica
- Anka „Anita” Đurović — mlada udovica
- Razija i Fatima Omerović — Safetove sestre
- Zagorka „Zaga” Obradović — činovnica suda, Anđelkina koleginica
- Vojka Stanković — činovnica suda, Anđelkina koleginica
- Sveta — Donkin udvarač
- Janko Živković — advokat
- Ljubica — Nadina prijateljica i koleginica
- Femka — Tomina stanodavka
Poglavlja
uredi- Jedan dan pod okupacijom
Prvi deo:
- Posle dvadeset godina
- Prva noć
- Izgubljena nevinost
- Uvređeni muž
- „Još vas volim”
- U Beogradu nje nema
- Na moru — srce je u opasnosti
- Ženska beležnica
- Ispovest
- Usamljenik
- Hoću te sad!
- Pred smrtnom opasnošću
- Nežan sin i brat
- Anita Đurović
- I to biva u životu muškaraca
- Susret s mužem
- Raskid braka
- Susetka iz doba okupacije
- Sestrin plan
- Dečak s praćkom
- Potajne nade
- „Ubiću se ako me napusti!”
Drugi deo:
- Usamljena žena
- Lepa raspuštenica
- Avet prošlosti
- U poseti
- Zar se nikad neće osloboditi prošlosti?
- Ko li to može biti?
- Klopka
- Jedne noći
- Zlata nije srećna
- Susret
- Ko će osvojiti njeno srce?
- Lice i naličje jednog braka
- Devojačko iskušenje
- Uzavrela krv
Treći deo:
- Gospa-Femkin samac
- Hoće li njena ljubav pobediti?
- Razočarenje za razočarenjem
- „Mora biti moja!”
- „Srce-avijatičar”
- Promašen trenutak
- Njen bata
- Novi starešina suda
- Bacil ljubavi
- Na žuru
- Suparnici
- Savremena devojka
- Kraljica zabave
- Krvavi događaj
- Jedan život je ugašen
Četvrti deo:
- Amajlija
- Prava ljubav
- Godine prolaze
Adaptacije
urediRanjeni orao, u dramatizaciji Borislava Mihajlovića Mihiza, sa podnaslovom Smeju li devojke dopustiti probu pre braka, premijerno je izveden u Ateljeu 212 12. marta 1972. godine. U to vreme, retko ko je znao ko je Milica Jakovljević Mir-Jam; njenih sentimentalno ljubavnih romana, sećale su se samo stare predratne gospođe.[2] Pozorišna predstava doprinela je „rehabilitaciji” autorke nakon što ju je komunistička vlast odbacila.[3] Režirala ju je Soja Jovanović, a publika ju je dobro primila i odigrana je 156 puta, poslednji put 7. novembra 1979. godine.[4] Adaptacija predstave snimljena u TV studiju premijerno je prikazana 15. avgusta 1977. godine na TV Beograd.[5] Predstava je igrana u više pozorišta širom Srbije, a u Ateljeu 212 je obnovljena aprila 2006. godine.[6]
Od 22. decembra 2008. godine je na RTS 1 prikazivana TV serija Ranjeni orao snimljena po motivima romana, koju je režirao Zdravko Šotra, a producirao Košutnjak film. Glavne uloge su tumačili Sloboda Mićalović i Ivan Bosiljčić. Serija je postigla izuzetnu popularnost tokom emitovanja i stekla status najgledanije srpske serije ikada.[7] Njen uspeh doveo je do ponovne popularnosti Mir-Jam i štampanja njenih romana, kao i još njihovih ekranizacija.[8] Od materijala iz serije, montiran je istoimeni film, čije je prikazivanje u bioskopima krenulo 22. aprila 2009. godine.[9]
Reference
uredi- ^ „„Ranjeni orao” ponovo među Beograđanima”. Borba. 10. 3. 1972. Pristupljeno 6. 7. 2024.
- ^ „RANjENI ORAO”. Dom kulture Studentski grad. 28. 4. 2020. Pristupljeno 6. 7. 2024.
- ^ Maksimović, Jelena (22. 4. 2021). „Srpska književnost: Mir-Jam kao prokazana kraljica popularnih ljubavnih romana”. BBC News na srpskom. Pristupljeno 6. 7. 2024.
- ^ „RANjENI ORAO ILI SMEJU LI DEVOJKE DOPUSTITI PROBU PRE BRAKA”. Atelje 212. Pristupljeno 6. 7. 2024.
- ^ „Televizija”. Borba. 15. 8. 1977. Pristupljeno 6. 7. 2024.
- ^ „"Ranjeni orao" premijerno u Ateljeu 212”. Mondo. 13. 4. 2006. Pristupljeno 6. 7. 2024.
- ^ Cvejić, B. (12. 1. 2020). „Serija „Ranjeni orao“ najgledanija u poslednjih 17 godina”. Danas. Pristupljeno 6. 7. 2024.
- ^ „Ranjeni orao — Press”. Košutnjak film. Pristupljeno 6. 7. 2024.
- ^ „Premijera filma Ranjeni orao”. Glossy. 22. 4. 2009.