Википедија

Roberto Beninji

Roberto Beninji (ital. Roberto Benigni; Kastiljon Fiorentino, 27. oktobar 1952) italijanski je filmski glumac, scenarista i režiser. Dobitnik je ordena zasluge italijanske republike. Njegov najpoznatiji film je Život je lep, koji je napisao, režirao i u kom je glumio. Za taj film osvojio je Oskar za najboljeg glumca u glavnoj ulozi na 71. ceremoniji dodele Oskara (film je takođe osvojio i Oskara za najbolji film na stranom jeziku. Glumio je i sina inspektora Kluzoa u filmu "Sin Pink Pantera" (1993. godine), a sarađivao je s filmskim producentom Džimom Džarmušem na tri njegova filma: Pod rukom zakona (1986), Noć na zemlji (1991. godine) i Kafa i cigareta (2003. godine).

Roberto Beninji
Lični podaci
Puno imeRobero Remiđio Beninji
Datum rođenja(1952-10-27)27. oktobar 1952. (71 god.)
Mesto rođenjaKastiljon Fiorentino, Italija
Porodica
SupružnikNikoleta Braski (1991—)
Veza do IMDb-a

Detinjstvo i mladost uredi

Beninji je rođen Manijanu (koji pripada kastiljonu Fiorentino, kao sin Isoline Papini, koja je izrađivala tkanine, i Luiđija Beninja, zidara, stolara i poljoprivrednika.[1] Odgajan je kao katolik i bio je pomoćnik kod oltara; još uvek sebe smatra vernikom.[2][3][4] Njegova prva iskustva kao pozorišnog glumca dogodila su se 1971. godine u mestu Prato. Tokom te jeseni preselio se u Rim gde je učestvovao u nekim eksperimentalnim pozorišnim predstavama, od kojih je neke i režirao. Beninji je, 1975. godine, imao svoj prvi pozorišni uspeh u "Cioni Mario di Gaspare fu Giuli" koji je napisao Đuzepe Bertoluči.

Beninji je postao poznat u Italiji 1970-ih po televizijskoj seriji Onda Libera, na RAI2, u produkciji Renco Arbora, u kojoj je tumačio satirični komad „Himna pročišćenog tela” (skatološka pesma o radostima defekacije).[5] Za to vreme je to bio veliki skandal, serija je bila zabranjena zbog cenzure. Njegov prvi film bio je iz 1977. godine, „Berlinger, volim te”, koji je takođe režirao Bertoluči.

Njegova popularnost je porasla sa njegovim pojavljivanjem u televizijskom šou programu „L'altra domenica” (1976/9), to je bila još jedna TV emisija Arbore u kojoj je Beninji glumio lik lenjog filmskog kritičara koji nikada ne gleda filmove za koje treba da da komentar. Bernardo Bertoluči ga je angažovao za malu ulogu bez reči kao tapetara u filmu „La Luna” koja je zbog svoje teme imala ograničenu distribuciju na prostoru Amerike.

Karijera uredi

1980. godine upoznao je Čezensku glumicu Nikoletu Braski, koja je kasnije postala njegova supruga i koja je glumila u većini filmova koje je režirao. U Junu 1983. pojavio se tokom javne političke demonstracije Italijanske komunističke partije, u kojoj je bio simpatizer, i tom prilikom je podigao i zagrlio nacionalnog lidera stranke Enrika Berlingvera. Bio je to slučaj bez presedana, imajući u vidu da su do tog trenutka italijanski političari bili veoma ozbiljni i formalni. Beninji je ponovo bio cenzurisan 1980-ih zbog toga što je za papu Jovana Pavla II rekao nešto nepristojno tokom uživo programa važne emisije.

Prvi Beninjijev film gde se prikazao kao režiser bio je „Ti me uzbuđuješ” iz 1983. godine. Ovaj film je ujedno i njegova prva saradnja sa Nikoletom Braski. 1984. godine igrao je u „Ništa ne preostaje nego da plačemo” sa komičnim glumcem Masimom Troizijem. Priča je bila basna u kojoj se protagonisti iznenada vraćaju nazad u 15. vek, nešto pre 1492. godine. Oni počinju da traže Kristofera Kolumba kako bi ga sprečili da otkrije Ameriku (iz vrlo ličnih razloga), ali ne uspevaju da ga kontaktiraju.

Beninji u Sjedinjenim Državama i njegova saradnja sa Serami uredi

 
Beninji sa Đorđom Gaberom 1990. godine

Počev od 1986. godine, Beninji je glumio u tri filma američkog režisera Džima Džarmuša. U filmu „Pod rukom zakona“ (1986) glumio je Boba, nedužnog stranca koji živi u Sjedinjenim Državama, osuđenog za ubistvo, čiji neopisivi dobar humor i optimizam mu pomažu da pobegne i pronađe ljubav. U filmu je takođe glumila Braski njegovu voljenu. U "Noći na zemlji" (1991) igrao je taksistu u Rimu, koji priznaje svoja bizarna seksualna iskustva svom putniku- svešteniku. Kasnije je glumio i u Džarmušovim kratkim filmovima kao što je „Kafa i cigarete” (2003).

Bio je, 1990. godine, član žirija na 40. Berlinskom filmskom festivalu.[6]

Godine 1993. glumio je u filmu „Sin Pink Pantera” u režiji veterana Blejka Edvardsa. Beninjije glumio nezakonitog sina Pitera Selersa, koji je inspektor Kluzo, koji ima za cilj da spasi princezu Lugaša. Film je došiveo neuspeh u SADu, ali bio je hit u njegovoj domovini.

Beninji je imao ozbiljnu ulogu, koja je bila retka, u poslednjem filmu Federika Felinija, Glas meseca (1989). Ranijih godina Beninji je započeo dugotrajnu saradnju sa scenaristom Vinčencom Seramijem za seriju filmova koji su postigli veliki uspeh u Italiji: „Mali đavo” sa Volterom Matauem, „Džoni čačkalica” i „Monstrum”.

Život je lep uredi

 
Beninji sa svojom suprugom Nikoletom Braski na filmskom festivalu u Kanu 1998. godine.

Beninji je možda najpoznatiji van Italije po tragikomediji „Život je lep” iz 1997. godine, snimljenoj u gradu Areco, koju je takođe napisao Serami. Film je o italijanskom Jevreju koji pokušava da spasi sina od smrti u nacističkom koncentracionom logoru, tako što mu govori da je njihovo zatvaranje samo igra, govoreći mu da je Holokaust složena igra i da se mora veoma pažljivo pridržavati pravila da bi ga pobedio i da je glavna nagrada tenk. Beninjijev otac je proveo tri godine u koncentracionom logoru u Bergen-Belsenu,[7] i Život je lep se delom temelji na iskustvima njegovog oca. Beninji je takođe bio inspirisan pričom o preživelom iz Holokausta, Rubinu Romeo Salmoniju.[8] Iako se o priči i predstavljanju filma razgovaralo tokom snimanja sa različitim jevrejskim grupama kako bi se ograničile uvrede koje bi mogle da izazovu, film je naišao na razne kritike gde su bili optuživani da su predstavili Holokaust bez većih patnji, a neki koji su smatrali da „smejanje svemu" nije bilo prikladno. Naklonjeniji kritičari pohvalili su Beninjijevu umetničku odvažnost i veštinu da stvori osetljivu komediju koja uključuje tragediju, izazov za koji je Čarli Čaplin priznao da ne bi uspeo da učini sa „Velikim diktatorom” da je bio svestan strahote Holokausta.

1998. godine film je nominovan za sedam nagrada Oskara. Na ceremoniji 1999. godine film je dobio Oskara za najbolji film na stranom jeziku (koji je Beninji prihvatio za režisera filma), najbolji originalni dramski rezultat (partitura Nikole Piovanija), a Beninji je dobio Oskara za najboljeg glumca.

Vrtoglavo od oduševljenja nakon što je 'Život je lep proglašen najboljim filmom na stranom jeziku, Beninji se popeo na sedište, a zatim se okrenuo ka publici i pljeskao pre nego što je izašao na binu. Nakon što je kasnije, u večernjim časovima osvojio svog Oskara za najboljeg glumca, rekao je u svom govoru dok je prihvatao Oskara: "Ovo je strašna greška, jer sam već iskoristio sav svoj engleski jezik!" Da bi završio svoj govor, Beninji je citirao završne redove Danteove Božanstvene komedije pominjući "ljubav koja pokreće sunce i sve zvezde". Na ceremoniji sledeće godine kad je pročitao nominovane za najbolju glumicu (koju je osvojila Hilari Svank za film „Dečaci ne plaču”), voditelj Bili Kristal razigrano se pojavio iza njega sa velikom mrežom da obuzda Beninjija ako opet počne da se razigrava. U epizodi emisije Uživo subotom uveče iz 1999. godine, voditelj Rej Romano, glumio ga je u skeču kojim je parodirao njegovo vrtoglavo ponašanje na ceremoniji.

Posle „Život je lep” uredi

Benigni je igrao jednog od glavnih likova u Asteriks i Obeliks protiv Cezara u ulozi Detritusa, korumpiranog rimskog upravitelja provincije koji želi da ubije Julija Cezara, čime je preuzeo kontrolu nad Rimskom Republikom.

Kao režiser, njegov film Pinokio iz 2002. godine, bio je najskuplji film u italijanskoj kinematografiji i odlično kotiran u Italiji, ali je loše prošao u Severnoj Americi, sa ocenom kritičara od 0% kod Roten tomejtouz. Takođe je proglašen za najgoreg glumca zbog svoje uloge Pinokio u okviru 23. Nagrade Zlatne maline. Originalna italijanska verzija nije bila tako loše dočekana i dobila je šest nominacija na nagradama David di Donatelo, osvojivši dve, kao i jednu od dve nagrade za koje je nominovan na Italijanskom nacionalnom sindikatu filmskih novinara.[9]

Iste godine dao je, tipično za njega, energičan i otkrivajući intervju kanadskom filmskom producentu Damjanu Petigrevu za Felini: Ja sam rođeni lažov (2002), kinematografski portret maestra koji je na Evropskim filmskim nagradama nominovan za najbolji dokumentarac, što je evropski ekvivalent Oskara. Film je osvojio prestižnu Ruki nagradu za najbolji umetnički dokumentarac na Svetskom televizijskom festivalu u Banfu (2002).

2003. godine Beninji je nagrađen od Nacionalno italijansko-američke fondacije (NIAF), primivši nagradu NIAF-ove specijalne nagrade za zabavu.

Njegov film „Tigar i sneg”, iz 2005. godine je ljubavna priča smeštena u početnoj fazi Rata u Iraku.

15. oktobra 2005. izveo je improvizovani striptiz u najgledanijoj večernjoj informativnoj emisiji u Italiji, skinuvši majicu i navlačeći je preko ramena voditelja. Pre nego što je skinuo majicu, Beninji je već "oteo reč" uvodnih vesti informativnog programa, skočivši iza novinara i objavivši: "Berluskoni je podneo ostavku!" (Beninji je otvoreni kritičar medijskog tajkuna i tadašnjeg premijera Silvija Berluskonija). Prethodnog dana, on je u predvodio hiljadu ljudi u Rimu, u znak protesta zbog odluke vlade desnice da smanji državne finansije za 35 odsto.

Dana 2. februara 2007, uručen mu je počasni doktorat od strane Leuven Univerziteta iz Belgije. 22. aprila 2008, Univerzitet na Malti dodelio mu je počasni doktorat, što je bio Beninjijevo prvo nastupanje na univerzitetu i premijera njegovog izvođenja sa Danteovim učenikom Robertom Holanderom.

Beninji je navodno dobio ponude da svoju emisiju Dante dovede na Brodvej, ali je te ponude odbio.

2012. godine je snimio film „Rimu, s ljubavlju” sa Vudijem Alenom.

TutoDante uredi

 
Beninji na pozornici TutoDantea u Padovi, jun 2008.

Beninji je improvizovani pesnik (poezija estemporanea je oblik umetnosti koja se popularno prati i praktikuje u Toskani), cenjena zbog njegovog objašnjenja i recitacije napamet Danteove Božanstvene komedije. Tokom 2006. i 2007. godine, Beninji je imao mnogo uspeha na turneji po Italiji, tokom 90-minutne emisije "TutoDante" („Sve o Danteu“). Kombinujući trenutne događaje i sećanja iz svoje prošlosti ispričane ironičnim tonom, Beninji tada započinje putovanje poezije i strasti kroz svet Božanstvene komedije.

TutoDante emisija je nastupana na brojnim italijanskim pijacama, arenama i stadionima na ukupno 130 predstava, a procenjeno je da je bilo oko milion gledalaca. Preko 10 miliona gledalaca gledalo je TV emisiju „Peta pesma pakla“, koju je Rai Uno emitovao 29. novembra 2007, uz ponovnu emisiju na Rai Italia.

Beninji je započeo turu sa TutoDante u Severnoj Americi sa najavom da je naučio engleski da bi približio Danteova dela govornicima engleskog jezika. Engleska predstava uključuje dijalektičku raspravu o jeziku i stihu i predstavlja proslavu modernosti i koncepta ljudske svesti stvorene jezikom.

Beninji je "TutoDante" radio u Sjedinjenim Državama, Kanadi i Argentini na TutoDante turneji između 2008-2009. godine. Imao je nastupe u San Francisku, Bostonu i Čikagu.

Beninji je bio ugošćen u San Francisku na specijalnom prijemu koji je održala Nacionalna italijansko-američka fondacija (NIAF) u njegovu čast 24. maja 2009. Nakon američke premijere Beninji je održao poslednju emisiju 16.juna 2009. godine u Buenos Ajresu, Argentina gde je na ceremoniji održanoj u palati Zakonodavstva u znak priznanja Italijanskoj dijaspori i kulturi u Argentini, nagrađen počasnim državljanstvom grada Buenos Ajresa.[10]

U drugim medijima uredi

Godine 1999. posvećena mu je Zlatna palmina zvezda na Palm Springsu u Kaliforniji.[11]

Počasne nagrade uredi

Pored brojnih filmskih nagrada, Beninji je stekao počasne diplome sa univerziteta širom sveta:

  • 1999 – Počasni doktorat iz filozofije Univerziteta Ben-Gurion, Biršeba, Izrael.
  • 2002 – Počasni doktorat iz književnosti, Univerzitet u Bolonji, Italija.
  • 2003 – Počasni stepen iz psihologije, Univerzitet Vita-Salute San Rafaele, Milano, Italija.
  • 2007 – Počasni doktorat iz književnosti Univerziteta Leuven, Belgija.
  • 2007 – Počasni stepen moderne filologije Univerziteta u Firenci, Italija.
  • 2008 – Počasni doktorat iz književnosti, Univerzitet na Malti.
  • 2008 – Počasna diploma iz komunikacione umetnosti Univerziteta Touro u Rimu, Cagarolo, Italija.
  • 2012 – Počasni stepen moderne filologije sa Univerziteta u Kalabriji, Italija.
  • 2012 – Počasni doktorat iz književnosti Aristotelov univerzitet u Solunu, Grčka.
  • 2015 – Počasni doktorat iz prava Univerzitet u Torontu, Kanada.[12]

Uticaj uredi

 
Beninji na sceni (1990)

Evropska lista, najveće istraživanje o evropskoj kulturi, utvrdila je da su tri najbolja filma u evropskoj kulturi:

  1. Beninjijev Život je lep[13]
  2. Donersmarkov Životi drugih[13]
  3. Ženeova Čudesna sudbina Amelije Pulen[13]

Filmografija uredi

Year Title Role Notes
1976 Onda Libera Mario Cioni Televizijska emisija
1977 Berlinger, volim te Mario Cioni Engleski naslov: Berlinguer, I Love You
1979 Otpevani dani
Sjaj žene Barmen
Tražim azil Roberti
Mesec Tapetar
Vrući kreveti Direktor
1980 U papino oko Beninji
1981 Minestrona Majstor Nagrada za najboljeg glumca
1983 Lični efekti
Ti me uzbuđuješ Beninjo
Tutto Benigni Sebe
"FF.SS." – Cioè: "...che mi hai portato a fare sopra a Posillipo se non mi vuoi più bene?" Bež Šeik
1984 Ništa ne preostaje nego da plačemo Saverio Pisao i scenario za ovaj film
Cinématon Sebe
1986 Pod rukom zakona Roberto
1988 Mali đavo Đudita
1990 Glas meseca Ivo Salvini
1991 Noć na zemlji Vozač (Rim)
Džoni čačkalica Dante, Džoni čačkalica
1993 Sin Pink Pantera Džek Gambreli
1994 Monstrum Loris
  • Takođe režiser
  • Nagrada za najboljeg glumca
1997 Život je lep Gvido Orefice
1999 Asteriks i Obeliks protiv Cezara Detritus
2002 Roberto Beninji - Haos metodom
Pinokio Pinokio
2003 Kafa i cigareta Roberto
2005 Tigar i sneg Atilio de Đovani
  • Takođe režiser i pisac
2010 La commedia di Amos Poe Pozajmio glas
2012 Rimu, s ljubavlju Leopoldo Pisanelo
2019 Pinokio Đepeto

Knjige uredi

  • A veliki nožni prst su bili ... monolozi i fazoni (1996)

Reference uredi

  1. ^ Roberto Benigni Biography (1952–) Arhivirano na sajtu Wayback Machine (5. septembar 2019). Filmreference.com. Retrieved on 2012-03-10.
  2. ^ When Tragedy, Comedy Meet: Italian actor-director Roberto Benigni. The Jewish Week (1998-10-23)
  3. ^ Is There Humor in the Holocaust? Roberto Benigni's bittersweet answer.Jewish Exponent (1998-11-05)
  4. ^ „www.centrodipoesia.it – Davide Rondoni intervista Roberto Benigni” (na jeziku: Italian). Centro di Poesia Contemporanea dell’Università di Bologna. Arhivirano iz originala 20. 02. 2020. g. Pristupljeno 4. 12. 2013. 
  5. ^ Celli, Carlo (2001). The Divine Comic: The Cinema of Roberto Benigni. Lanham, MD: Scarecrow Press. str. 9. ISBN 978-0-8108-4000-3. 
  6. ^ „Berlinale: 1990 Juries”. berlinale.de. Arhivirano iz originala 31. 03. 2016. g. Pristupljeno 14. 3. 2011. 
  7. ^ Claudia Smith Brinson. "Live your life with exuberance, and happiness may come" (editorial), The State (Columbia, South Carolina), March 23, 1999, page A10.
  8. ^ Nick Squires, "Life Is Beautiful Nazi death camp survivor dies aged 91 Arhivirano na sajtu Wayback Machine (23. mart 2016)," The Daily Telegraph, 11 July 2011, URL accessed 11 September 2016.
  9. ^ „Pinocchio”. 25. 12. 2002 — preko IMDb. 
  10. ^ „Roberto Benigni è stato nominato "Huésped de Honor de la Ciudad de Buenos Aires".”. Arhivirano iz originala 2. 3. 2009. g. Pristupljeno 16. 6. 2009. 
  11. ^ Palm Springs Walk of Stars by date dedicated Arhivirano 2012-10-13 na sajtu Wayback Machine
  12. ^ „Convocation 2015: Roberto Benigni and Nicoletta Braschi receive honorary degrees from U of T”. 
  13. ^ a b v „The self-perception of Europeans in comparison with the perception of other countries”. Goethe Institute. 

Spoljašnje veze uredi

 
Roberto Beninji na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Роберто_Бенињи&oldid=26918011”