Santa Kruz de Tenerife
Santa Kruz de Tenerife (šp. Santa Cruz de Tenerife) grad je na Kanarskim ostrvima i glavni je grad istoimene pokrajine Santa Kruz de Tenerife. Takođe je zajedno sa Las Palmas de Gran Kanarija glavni grad španske autonomne zajednice Kanarska ostrva.
| Santa Kruz de Tenerife Santa Cruz de Tenerife | |
|---|---|
 Panorama grada | |
 Zastava
 Grb
| |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Španija |
| Autonomna zajednica |  Kanarska Ostrva |
| Pokrajine | Santa Kruz de Tenerife |
| Osnovan | 3. maja 1494. |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — | 221.956 |
| — gustina | 1.474,2 st./km2 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 28° 27′ 52″ S; 16° 15′ 23″ Z / 28.464444° S; 16.256389° Z |
| Aps. visina | 4 m |
| Površina | 150,56 km2 |
  Santa Kruz de Tenerife Santa Kruz de Tenerife na karti Španije | |
 Santa Kruz de Tenerife Santa Kruz de Tenerife na karti Kanarskih ostrva (Španija) | |
| Ostali podaci | |
| Gradonačelnik | Migel Zerolo Agilar |
| Veb-sajt | |
| sctfe.es | |
Grad se nalazi na severoistoku ostrva Tenerife koje se nalazi u Atlantskom okeanu. Prostire se na 150,56 km² i ima 223.148 stanovnika prema poslednjem popisu iz 2006. godine. Nalazi se na 4 metra nadmorske visine i ima 58,33 km plaže. U gradu se nalazi Kanarski pokrajinski parlament.
Geografija uredi
Klima uredi
Klima je suva sa veoma retkim padavinama, koje jedva da dostižu 200 milimetara. Temperature su blage sa prosečnom godišnjom od 21 °C koju ublažavaju blagi vetrovi. Temperaturne varijacije nisu velike između godišnjih doba. Padavine su uglavnom koncentrisane na mesece između novembra i marta. Zimi najniža temperatura oscilira između 16-17 °C, a najviše oko 21 °C. Leti su najniže temperature oko 22-23 °C, a najviše oko 28-20 °C. Grad ima u proseku oko 2800 sunčanih sati godišnje, čime je drugi grad u Španiji sa najvećim brojem sunčanih sati godišnje.
| Klima Santa Kruza | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Pokazatelj \ Mesec | Jan. | Feb. | Mar. | Apr. | Maj | Jun | Jul | Avg. | Sep. | Okt. | Nov. | Dec. | God. |
| Apsolutni maksimum, °C (°F) | 28,4 (83,1) |
31,2 (88,2) |
35,4 (95,7) |
34,7 (94,5) |
35,6 (96,1) |
37,1 (98,8) |
42,6 (108,7) |
40,4 (104,7) |
39,3 (102,7) |
38,1 (100,6) |
34,0 (93,2) |
28,2 (82,8) |
42,6 (108,7) |
| Srednji maksimum, °C (°F) | 20,6 (69,1) |
20,9 (69,6) |
21,7 (71,1) |
22,3 (72,1) |
23,7 (74,7) |
25,7 (78,3) |
28,3 (82,9) |
28,8 (83,8) |
27,9 (82,2) |
26,0 (78,8) |
23,9 (75) |
21,8 (71,2) |
24,3 (75,7) |
| Srednji minimum, °C (°F) | 15,1 (59,2) |
15,1 (59,2) |
15,6 (60,1) |
16,2 (61,2) |
17,5 (63,5) |
19,0 (66,2) |
20,8 (69,4) |
21,4 (70,5) |
21,3 (70,3) |
20,0 (68) |
18,1 (64,6) |
16,2 (61,2) |
18,0 (64,4) |
| Apsolutni minimum, °C (°F) | 9,4 (48,9) |
8,1 (46,6) |
9,5 (49,1) |
9,4 (48,9) |
12,0 (53,6) |
13,4 (56,1) |
16,5 (61,7) |
14,6 (58,3) |
16,5 (61,7) |
14,6 (58,3) |
10,1 (50,2) |
10,0 (50) |
8,1 (46,6) |
| Količina padavina, mm (in) | 34 (13,4) |
36 (14,2) |
29 (11,4) |
14 (5,5) |
4 (1,6) |
1 (0,4) |
0 (0) |
1 (0,4) |
6 (2,4) |
18 (7,1) |
27 (10,6) |
44 (17,3) |
214 (84,3) |
| Izvor: www.aemet.es | |||||||||||||
Istorija uredi
Prastanovnici Kanarskih ostrva, pa i teritorije na kojoj se danas nalazi Santa Kruz de Tenerife, naseljavao je narod berberskog porekla po imenu Gvanče (šp. guanche). Kada su Španci osvojili ostrva 1496. godine, Fernandez de Lugo, po iskrcavanju zabio je krst (šp. cruz) u zemlju po kome ovaj grad danas nosi ime. Ovaj krst se nalazi u Crkvi Konsepsion i iznosi se u procesiji na Dan Krsta, 3. maja.
Fenrandez de Lugo se iskrcao 1494. kako bi osvojio Tenerife, poslednje ostrvo koje je odolevalo španskim napadima, sa trupama koje su se sastojale od vojnika iz Španije i sa ostrva Gomere i Gran Kanarija, i koje su brojale 2.000 pešaka i 200 konjanika. Nakon Bitke kod Asenteha, Fernandez de Lugo je napustio ostrvo da bi se 1495. vratio sa bolje naoružanom i brojnijom vojskom, i nakon obnove tvrđave Anjaza u Santa Kruzu, otpočeo definitivno osvajanje.
Vremenom će se grad pretvoriti u jednu od najvažnijih luka na Atlantskom okeanu, jer su Kanarska ostrva bila obavezna usputna stanica za sve brodove koji su kretali ka Americi. Grad se neprekidno razvijao da bi u 19. veku pod vladavinom Fernanda VII prestonica Tenerifa bila preseljena iz San Kristobal de la Laguna u Santa Kruz de Tenerife.
U anglo-španskom ratu od 1654. do 1660. godine engleski admiral Robert Blejk je 20. aprila 1657. godine napao špansku flotu i vešto manevrišući, koristeći sa morskom strujom, vatrom iz topova uništio šest španskih galeona, veći broj manjih brodova i špansku Srebrnu flotu koje je prethodno iskrcala srebro iz Zapadne Indije. Iako su engleske snage bile izložene vatri obalnih utvrđenja, admiral Blejk je izgubio samo jedan brod i 200 ljudi.
Tokom 18. i 19. veka, Santa Kruz je bio često izložen napadima holanskih i engleskih pirata.
Za vreme Francuskih revolucionarnih ratova između 1792.1792. i 1800. godine britanski admiral Horejšio Nelson pokušao je da sa jednim bojnim brodom tri fregate noću između 24. jula i 25. jula 1797.1797. godine zauzme Santa Kruz de Tenerife iskrcavanjem 1100 ljudi; odbijen je uz velike gubitke, a sam Nelson je bio pogođen iz topa „Tigar“ i izgubio je ruku. Top Tigar se može videti u Vojnom muzeju u Santa Kruzu. Zapovednik britanskog linijkog broda „Kaloden“ (engl. HMS Culloden (1783)) Tomas Trubridž, stupio je nakon toga u pregovore sa guvernerom ostvra i sklopio sporazum o povlačenju i ukrcavanju desantnog odreda sa kompletnim naoružanjem, obećavši pri tom da Britanci neće više napadati Kanarska ostrva.
Tokom XIX veka Santa Kruz de Tenerife doživljava svoj najveći prosperitet kao stanica za snabdevanje ugljem brodova na putu između Evrope i obe Amerike.
Između 1833. i 1927. godine, Santa Kruz je bio jedini glavni grad. Sa diktaturom Prima de Rivere, tome je došao kraj. Od tada pa na dalje, nastao je i traje spor oko ekonomske kontrole ostrvom između Santa Kruza i drugog glavnog grada, Las Palmas de Gran Kanarija.
Privreda uredi
Privreda se uglavnom bazira na uslužnim delatnostima, turizmu i maloj privredi malih i srednjih firmi, ali takođe poseduje i hemijsku industriju gde se posebno ističe najstarije naftna rafinerija u Španiji koja potiče iz 1930. godine.
Stanovništvo uredi
Prema proceni, u gradu je 2008. živelo 221.956 stanovnika. [1]
| 1989. | 2002. |
|---|---|
| 200.172[2] | 188.477[2] |
Stanovnici grada Santa Kruz de Tenerife se popularno i nezvanično nazivaju čičareros (šp. chicharreros), koje se takođe koristi za sve stanovnike ostrva Tenerife. Stanovnici susednog grada San Kristobal de la Laguna, grada koji je do 19. veka bio glavni grad Tenerifa, tako su nazivali stanovnike tada ribarskog sela Santa Kruz koji su zbog velikog siromaštva bili prisiljeni da jedu sitnu i niskokvalitetnu ribu po imenu čičaros (šp. chicharros). Kada je u 19. veku pod Fernandom VII, Santa Kruz postao glavni grad ostrva, njegovi stanovnici su pogrdno ime prihvatili kao svoje kolektivno ime.
Administrativna podela grada uredi
Grad se deli na pet distrikta, prema geografskim i demografskim karakteristikama.
- Anaga (14.135 st.)
- Sentro Ifara(53.652 st.)
- La Salud-La Salje (70.120 st.)
- Ofra-Kosta Sur (47.977 st.)
- Suroeste(41.136 st.)
Znamenitosti grada uredi
Istorijske građevine i spomenici uredi
- Tvrđava Sveti Jovan Krstitelj (šp. Castillo de San Juan Bautista), poznata u narodu kao Crna tvrđava, nalazi se pored male uvale na rubu Palmetuma, Kaleta de Negros. Tvrđavaje izgrađena u prvoj polovini 17. veka i rekonstruisana 1756. godine. Na levoj strani se nalazi Auditorijum Tenerife, a na desnoj Pomorski park Sesar Manrike. Tvrđava je priobalna utvrda kružnog oblika, veoma dobro očuvana i proglašena za špansku istorijsku baštinu.
- Auditorijum Tenerife (šp. Auditorio de Tenerife) je delo španskog arhitekte Santijaga Kalatrave. Auditorijum se nalazi u Pomorskom parku. Jedro koje simbolizuje brod se pretvorilo u simbol Santa Kruza. Auditorijum se sastoji od dve sale — jedna kamerna a druga simfonijska. Sedište je Simfonijskog orkestra Tenerifa i u njemu se održava, između ostalog, i Festival opere na Tenerifama kao i Festival klasične muzike na Kanarskim ostrvima.
- Crkva Konsepsion ili Crkva sv. Začeća (šp. Iglesia de la Concepción), izgrađena na mestu crkvice koju su podigli španski konkistadori nakon iskrcavanja na obale Anjaza. Crkva predstavlja primer barokne kanarske arhitekture i u njoj se čuva krst koji je Alonso Fernandez deLugo zabio u zemlju kada se iskrcao na drugo ostrvo, Ačinet.
- Masonski hram lože Anjaza (šp. Templo masónico de la logia Añaza) koji se nalazi u ulici San Lukas, delo je opštinskog arhitekte Manuela de Kamare i Kruza. Ova loža je prisutna u druge dve masonske lože koje danas postoje, od kojih jedna pripada Velikoj španskoj loži a druga nezavisnoj Velikoj kanarskoj loži (do rascepa je došlo pre završetka hrama). Danas se hram nalazi u fazi restauracije i rehabilitacije zbog velike zapuštenosti.
- La Rekova Vijeha (šp. La Recova Vieja), stara pijaca koja se nalazi u blizini Gimera teatra i gde se danas održavaju umetničke izložbe.
- Kule Santa Kruza (šp. Torres de Santa Cruz), delo mesnog arhitekte Hulijana Valjadaresa. Radi se o dve kule bliznakinje, rezidencijalne zgrade od 120 metara visine i 34 sprata koje se nalaze u predgrađu Kabo-Ljanos. Ove dve kule nisu bile izgrađene u isto vreme. Kula 1, započeta 2001, završena je 2003, a završetak druge je planiran za prvu polovinu 2007. godine.
Plaže i parkovi uredi
- Plaža Teresitas (šp. Playa de Las Teresitas) je plaža na koju najviše dolaze meštani Santa Kruza. Napravljena je od peska iz Sahare 1973. godine od tri male uvale sa crnim peskom i stenama koje su ranije postojale na istoku obale predgrađa San Andres. Na samoj plaži nalazi se Tvrđava San Andres (šp. Castillo de San Andrés), utvrđeni bunker koji je proglašen nacionalnom istorijskom baštinom.
- Pomorski park Sesar Manrike (šp. Parque Marítimo César Manrique) je posthumno delo kanarskog umetnika stvoreno po ugledu na jezero Martijanez u Puerto de la Kruz. Sastoji se od dva bazena sa slanom vodom, jedne uvale sa crnim peskom, kafeterije, obdaništa, džim-sale i drugih elemenata za razonodu o zabavu. U delu parka koji se zove Montanja del Lazareto gradi se Palmetum, botanička bašta koja će biti specijalizovana za palme.
- Plaža galebova (šp. Playa de Las Gaviotas) je tradicionalno nudistička plaža Santa Kruza i za ljubitelje talasa.
- Plaže Roke de las Bodegas i Almasiga (šp. Las playas de Roque de las Bodegas y Almáciga) su plaže koje se nalaze iza Taganane, sa stenama i autohtonom vegetacijom, kao i restoranima i barovima u kojima se mogu probati tipično kanarska jela.
- Park Garsija Sanabrija (šp. Parque García Sanabria) je izgrađen 1926. godine, na terenu od 67.000 m². U ovom parku se nalazi cvetni sat, napravljen u Švajcarskoj 1958. godine, poklon danskog konzula.
- Španski trg (šp. Plaza de España)[3], koji se sa okolinom trenutno nalazi u rekonstrukcionim radovima. Planira se stvaranje površine od 36.160 m² na kojoj će se nalaziti jezero sa fontanama i veliki park, paviljoni u kojima će se nalaziti barovi, kafei restorani, informativni punktovi i radnje, kao i novi parking. Prilikom radova, otkrivena je odbrambena tvrđava San Kristobal iz 1575. godine za koju se verovalo da je nestala.
- Trg Kandelarija (šp. Plaza de la Candelaria) se nalazi ispred Španskog trga, i na njemu se nalaze značajni građevinski objekti kao Kasino de Santa Kruz, Trgovinska komora i Zgrada Olimp. U drugoj polovini 16. veka, napravljen je prvi trg u Santa Kruzu ispred tvrđave San Kristobal, koji je dobio ime Trg Pila i koji je kasnije preimenovan u Trg Kandelarija.
Praznici i proslave uredi
Karneval uredi
Najpoznatija proslava u Santa Kruzu je Karneval, koji se smatra jednim od najznačajnijih karnevala na svetu. Zajedno sa Karnevalom u Kadizu, deli titulu proslave od internacionalnog turističkog značaja. Datum proslave varira svake godine, međutim uvek je između januara i februara. Tokom Frankovog režima, Kanarska ostrva su bila jedina španska teritorija gde su karnevali bili dozvoljeni i slavili su se pod imenom „Zimski praznici“ (šp. Fiestas de Invierno), jer su sami karnevali bili zabranjeni.
Igre kao salsa i batuka traju celu noć. Prvo se bira kraljica Karnevala, a potom otpočinje „Kabalgata Anunsijadora“, tj. svečana povorka, kojom se otvara Karneval koji predstavlja eksploziju boja i zvukova i, kao takav, traje do srede, kada se kolorit menja crninom, kao znakom žalosti povodom „sahrane sardine"[4]" (šp. entierro de la sardina). To ujedno označava i zvaničan kraj karnevala, mada praznovanje traje do kraja nedelje. „Sahrana sardine“ se sastoji u spaljivanju ogromne lutke od kartona u obliku sardine, koju prave zatvorenici zatvora na Tenerifama. Tom prilikom ljudi oblače crninu, praveći se kao da žale smrt sardine, uz prenaglašena narikanja i jecaje.
Poslednjih godina postoji polemika oko proslave „sahrane sardine“. Jedni se zalažu za održavanje tradicije i proslavu „sahrane“ sredom, dok opština, pravdajući se slabijom posećenošću, s obzirom da se radi o danu usred nedelje, predlaže da se premesti u petak. Godine 2004. slavile su se dve „sahrane“, jedna spontana, koju je organizovao narod, i druga zvanična, koju je odrganizovala opština. Godine 2005, opština je promovisala obe „sahrane“, iako su mnogi smatrali situaciju apsurdnom. Godine 2006, organizovana je „otmica“ sardine koja je trebalo da bude spaljena u petak, koja je onda spaljena je prema tradiciji, u sredu.
Majski praznici uredi
Majski praznici, koji se još zovu i ples čarobnjaka (šp. baile de magos) se održavaju 3. maja kada se stanovnici Santa Kruza oblače u tradicionalne nošnje, koje se zovu odeća čarobnjaka (šp. trajes de magos) i večeravaju na otvorenom tradicionalna jela, koja su sami spremili i doneli. Godine 1999. ovaj praznik je ušao u Ginisovu knjigu rekorda po broju ljudi koji su učestvovali u jednoj večeri na otvorenom, čiji je broj procenjen na 8.000 ljudi.
Reference uredi
- ^ „Stanovništvo po opštinama”. Državni zavod za statistiku. Arhivirano iz originala 08. 12. 2013. g. Pristupljeno 3. 10. 2012.
- ^ a b „Gradovi na Kanarskim Ostrvima”. City Population. Pristupljeno 3. 10. 2012.
- ^ „Zvaničan sajt Španskog trga u Santa Kruzu”. Pristupljeno 24. 4. 2013. Arhivirano na sajtu Wayback Machine (21. avgust 2010)
- ^ „Sajt turističkog biroa Tenerife”. Pristupljeno 24. 4. 2013. Arhivirano na sajtu Wayback Machine (28. septembar 2007)
