Sveti Andrija (Elafiti)
Sveti Andrija je malo ostrvo u hrvatskom delu Jadranskog mora iz grupe Elafitskih ostrva, udaljen od Dubrovnika 6 Nm, Koločepa 3 Nm, Lopuda 2 Nm, a od Šipana 4 Nm.[1] Površina otočića je 36259 m²[2], dužina 475 a najveća širina 130 metara. Obala mu je duga 1214 m[2]. Najveća visina otočića je 57 m.
 | |
| Geografija | |
|---|---|
| Površina | 0,036 km2 |
| Dužina | 0,475 km |
| Širina | 0,130 km |
| Visina | 57 m |
| Administracija | |
| Demografija | |
| Stanovništvo | 0 (2001) |
| Gustina st. | 0 stan./km2 |
Obala je kamenita, kao i podmorje. Na njegovom zapadnom delu raste borova šuma i razno mediteransko rastinje. Ostatak ostrva nema šume, nego samo nisko rastinje. Ostrvo je zbog staništa raznih ptica proglašeno ornitološkim rezervatom. Prvi stanovnici Svetog Andrije su bili benediktinci, za koje je dubrovačka porodica Crijević izgradila samostan i crkvu. U samostan se dolazilo pretežno po kazni Dubrovačke republike, jer je bio izolovan i nepristupačan. Neko vreme ostrvo je bilo karantin za stanovnike Lopuda. U zemljotresu 1667. samostan je uništen i nikada posle nije obnovljen. O izgledu samostana se zna tek ponešto, jer se originalni nacrti čuvaju u britanskom muzeju. Obnova zgrada na Svetom Andriji je započela 1872. godine kada se po odluci Austrougarske vlade, ovde počeo graditi svetionik. Izgrađena je jednospratna zgrada, koja u sredini ima kulu. Sama zgrada je površine 210 m², a na kuli je ugrađen svetionik. Svetlo je na 69 metara iznad mora i vidljivo je na 24 Nm, što je jedno od najjačih na Jadranu. Gradnja svetionika je dovršena 1873. godine.
Zanimljivosti uredi
Kao monah-pustinjak na Svetom Andriji je u šesnaestom veku živio dubrovački književnik Mavro Vetranić Čavčić (1482—1576). Svoj boravak je opisao u spevu Remeta.
Ludovik Crijević Tuberon, istoričar iz Dubrovnika živeo je na ostrvu krajem 15. veka.
Legenda vezana uz Svetog Andriju uredi
Ova legenda ima svoj izvor u dokumentu iz 1483. godine, koji se čuva u Dubrovačkom arhivu.
To je priča o Mari, koja je živela na Lopudu s trojicom braće ribara. Mare je imala prijateljicu Cvijetu čiji brat Niko bio zainteresovan za Maru. Jedne noći su braća iz olujnog mora spasila žrtvu brodoloma, mladoga „gospara“ Ivana, sina jednog od uticajnijih vlastelina iz Dubrovnika. Mare ga je negovala i između dvoje mladih se rodila ljubav. Međutim, to je bilo nespojivo; on vlastelin i ona – obična seljanka. Kako Ivan nije mogao kod oca dobiti pristanak, ostavi svetovni život i ode u samostan na Svetog Andriju. Mare je to saznala i otišla do otočića. Ponavljala je svoje odlaske sve češće, ponekad i plivajući s Lopuda. S izmakom leta, dan je postajao sve kraći i Sveti Andrija se nije više dobro vidio. Da bi Mare mogla naći Ivana, dogovore se da će on zapaliti fenjer na steni i da će čekati Maru, koja će plivati po signalu. Niko i braća su doznali za sve ovo i odlučili su se na osvetu. Jednog tmurnog dana, Mare je plivala na Sv. Andriju, a Niko i braća su je pratili. Kad je pao mrak, zapalili su u barci fenjer i udaljavali se prema pučini. Mare ih je pratila, sve dalje i dalje,... Ivan ju je čekao tu noć, sledeću, i sledeću, a treću noć ju je more izbacilo na stene. Nakon toga Ivan je ostao zauvek u samostanu.[3]
Reference uredi
- ^ Sveti Andrija, Morsko prase -Svetionici Arhivirano na sajtu Wayback Machine (20. jul 2011), Pristupljeno 24. 4. 2013.
- ^ a b Duplančić Leder, T.; Ujević, T.; Čala, M. (2004): Duljine obalne crte i površine otoka na hrvatskom dijelu Jadranskog mora određene s topografskih karata mjerila 1:25 000, Geoadria, Vol. 9, No. 1, 5-32., Pristupljeno 24. 4. 2013.
- ^ Document Archived in Dubrovnik-1483
Literatura uredi
- V. Lisičar: Tri dubrovačka otočića (Daksa, Sv. Andrija i Ruda) Dubrovnik 1935.