Spomenici Stepanu Banderi
Obeležavanje Stepana Bandere u vidu bista i spomenika počelo je sa padom Sovjetskog Saveza — od 1991. godine pa nadalje. Stepanu Banderi, koji je bio kontroverzni ukrajinski političar i vođa Organizacije ukrajinskih nacionalista (OUN) koji je sarađivao sa nacistima.[1] Dok je bilo zabranjeno njegovo obeležavanje u Sovjetskom Savezu, nakon raspada 1991, u zapadnoj Ukrajini počeli su da mu dodeljuju ulice, trgove i postavljaju mu spomenike i bareljefe, pogotovo u njegovom rodnom kraju/oblasti Ivano-Frankovska oblast (10 spomenika) i susednim oblastima; Rovenjska oblast (2 spomenika), Hmeljnička oblast (1 spomenik) i pogotovo Lavovska oblast (bar 19 spomenika) i Ternopoljska oblast (11 spomenika). Ti su spomenici postavljeni za vreme od 1991. do približno 2015. godine.
U navedenim oblastima sprovođena je jaka radikalizacija sa spomenicima i preimenovanjem ulica sa starih sovjetskih imena na lidere Ukrajinske ustaničke armije; Banderi, Romanu Šuheviču, Jevgeniju Konovalecu i ostalima. Radikalizacija je (nakon Narandžaste revolucije 2004) sa zapada Ukrajine krenula prema istoku; u glavnom gradu Kijevu 2016. Moskovski prospekt (avenija) je, pod gradonačelnikom Vitalijem Kličkom, preimenovana u Prospekt Stepana Bandere.[2]
Lokacije
urediIvano-Frankovska oblast
uredi- Ivano-Frankovsk, spomenik postavljen 1. januara 2009, vajar Mikola Posikira
- Gorodenka, bista iz granita, postavljena 30. novembra 2008, skulptor Ivan Osadčuk[3]
- Kolomija jedan od prvih spomenika Banderi. Postavljen 18. augusta 1991. za 750-godišnjicu Kolomije; dan nakon neuspelog avgustovskog puča u Moskvi. Skulptor Vitalij Rožik
- Grabovka (Kalušski rejon), spomenik postavljen 12. oktobra 2008. za 100-godišnjicu rođenja. Skulptor Petro Štajer[4]
- Nikitinci (Ivano-Frankovski rejon), bronzana bista postavljena 26. avgusta 2007, skulptor Vasil Viljščuk .[5]
- Srednji Berezov (Kosovski rejon)
- Snjatino, spomenik postavljen 4. decembra 2015.[6]
- Stari Ugrinov (Kalušski rejon), spomenik u rodnome selu, postavljen 15. oktobra 1990.
- Tatarov (Nadvornjanski rejon), bista kod železničke stanice
- Uzin (Tismenicki rejon). Bista postavljena 7. decembra 2007, skulptor Vasil Viljščuk
Lavovska oblast
uredi- Lavov, spomenik skulptora Mikole Posikira i arhitekta Mihajla Fedika, postavljen 13. oktobra 2003. za 65. godišnjicu Ukrajinske ustaničke armije
- Borislav, spomenik postavljen 1998.
- Veliki Mosti, spomenik postavljen 1. januara 2012.[7]
- Drogobič, spomenik skulptora Ljubomira Jaremčuka postavljen u istoimenom parku 14. oktobra 2001.[8]
- Dubljani, spomenik skulptora Jaroslava i Vladimira Loze postavljen 2004.[9]
- Kamenka-Bugska, spomenik postavljen na istoimenom trgu
- Nikolajev, spomenik pored gradske uprave postavljen 14. okobra 2012. za 70. godišnjicu Ukrajinske ustaničke armije[10]
- Mostiska
- Sambor, spomenik postavljen 21. septembra 2011. Skulptor Mikola Posikira i arhitekt Mihajlo Fedik
- Skole, spomenik postavljen 30. septembra 2012. Autor lavovski skulptor Ivan Samotos[11]
- Stari Sambor, spomenik postavljen 30. septembra 2008. Autor lavovski skulptor Ivan Samotos
- Strij, spomenik pored gimnazije gde je Bandera studirao 1919—1927
- Truskavec, postavljen 19. februara 2010. Autor lavovski skulptor Ivan Samotos
- Turka, spomenik postavljen 14. oktobra 2009. Autor lavovski skulptor Ivan Samotos[12]
- Červonograd
- Velikosjolki, bista postavljena 14. oktobra 2011
- Volja-Zaderevacka, tri spomenika; bista, barelief i još jedan barelief kod muzeja porodice Bandera
- Gordinja, stela iz granita posvećena Banderi i Jevgeniju Konovalcu
- Gorišnij, trofigurna kompozicija iz granita Stepanu Banderi, Romanu Šuheviču i Tarasu Ševčenku, postavljeno kod crkve Bogorodici 25. avgusta 2011.
- Krušeljnica, spomen ploča na mestu gde je bivao Bandera sa grupom studenata u avgustu 1953.
Rovenska oblast
uredi- Zdolbunov, postavljen 21. oktobra 2012, skulptor Vladimir Šoludko[13]
- Mlinov, spomenik postavljen 22. maja 2016
Ternopoljska oblast
uredi- Čortkov, spomenik postavljen 23. oktobra 2013
- Berežani
Vidi još
urediReference
uredi
- ^ „Hitler shadow pages 80-90” (PDF). Pristupljeno 25. 4. 2013.
- ^ „KIЇVSЬKA MІSЬKA RADA, I sesія VIII sklikannя, RІŠENNЯ vіd 7 lipnя 2016 roku № 559/559”. 81412.livejournal.com. Pristupljeno 10. 3. 2022.
- ^ „Pamяtnik Stepanu Bandere otkrыt na Ukraine”. ria.ru. Pristupljeno 11. 3. 2022.
- ^ „V Іvano-Frankіvsьkій oblastі vіdkrili pam'яtnik Stepanu Banderі na www.newzz.in.ua”. Arhivirano iz originala 25. 10. 2012. g. Pristupljeno 11. 03. 2022.
- ^ „Na Ukraine toržestvenno otkrыli očerednoй pamяtnik Bandere” (na jeziku: ruski). newsru.com. 2007-08-27. Arhivirano iz originala 2012-10-16. g. Pristupljeno 2012-10-02.
- ^ U Snяtinі vіdkrili pam’яtnik Stepanu Banderі
- ^ „VGSPO “Trizub” іm. S.Banderi – 5rokіv”. old.banderivets.org.ua. Pristupljeno 13. 3. 2022.
- ^ „VІDKRITO PAM'ЯTNIK STEPANU BANDERІ”. photo.ukrinform.ua. Arhivirano iz originala 17. 07. 2012. g. Pristupljeno 13. 3. 2022.
- ^ „P"яtь pam"яtnikіv Stepanovі Banderі, щo naйbіlьše nagaduюtь skulьpturi Lenіna”. gazeta.ua. Pristupljeno 13. 3. 2022.
- ^ „70 rokіv UPA. Vstanovlennя pam'яtnika na čestь Stepana Banderi”. mykolaiv.info. Pristupljeno 13. 3. 2022.
- ^ „Andrій Lopušansьkiй vіdkriv pam’яtnik Stepanu Banderі u Turcі”. facenews.ua. Pristupljeno 13. 3. 2022.
- ^ „U m. Turka uročisto vіdkrito pam’яtnik Stepanu Banderі”. web.archive.org. Arhivirano iz originala 13. 04. 2014. g. Pristupljeno 13. 3. 2022.
- ^ „U Zdolbunovі vіdkrito pam’яtnik Stepanovі Banderі”. newlife.rv.ua. Arhivirano iz originala 19. 02. 2022. g. Pristupljeno 17. 3. 2022.