Spomen-groblje na Javoru
Spomen-groblje na Javoru nalazi se na istoimenoj planini Javor nedaleko od Ivanjice. Poznato je i kao spomen-obeležje "Major Ilić", po spomeniku majoru, na centralnom delu groblja. Groblje se nalazi na području na kom se odvijala odlučujuća bitka u Srpsko-turskom ratu, koji je u ovim krajevima u narodu poznat pod imenom Javorski rat.
| Spomen-groblje na Javoru | |
|---|---|
_03.jpg) | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Javor (planina) |
| Opština | Ivanjica |
| Država |  Srbija |
| Vrsta spomenika | nepokretno kulturno dobro |
| Tip kulturnog dobra | spomenik kulture |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Zavod za zaštitu spomenika kulture Kraljevo |
| www | |
Groblje je danas jedan od spomenika kulture od velikog značaja kao nepokretno dobro, podignut u znak zahvalnosti srpskim borcima poginulim na bici na Javoru 1876. godine. Nedaleko od groblja, nalazi se i Vasilijina česma.[1][2]
Na spomen-groblju na Javoru sahranjeno je 7 hiljada srpskih vojnika koji su poginuli na Kalipolju na Ivanjdan, 6. jula 1876. godine. Među humkama, na groblju javorskih junaka, 24. juna 1907. godine, podignut je spomenik majoru Mihailu Iliću, koji je bio glavnokomandujući tokom borbi i koji je bio zaslužan za pobedu srpske vojske u bici na Javoru, a kasnije i u drugim bitkama po Sandžaku.[3]
Arhitektura uredi
_05.jpg)
Groblje je veličine 1.5 hektara i na njemu je sahranjeno 7 hiljada vojnika. Bilo je dobro uređeno do Drugog svetskog rata, a 1990ih godina je obnovljeno. Nedavno je započela i izgradnja crkve u okviru spomen-kosturnice.[3]
Spomenik majoru Iliću ima kvadratno postolje izvedeno u krečnjaku i sastvljeno od četiri stepenasta dela. Na postolju je postavljen obelisk kvadratne osnove sa piramidalnim završetkom, izveden od belog studeničkog mermera, sa uklesanim krstom i godinom.
Bitka na Kalipolju uredi
Srpsko-turski rat je bila borba za nezavisnost vazalne kneževine Srbije vođena između Osmanskog carstva i Kneževine Srbije nakon ustanka Nevesinjska puška u Hercegovini, koji je izbio 1875. U srpskom narodu je rat poznat i kao Javorski rat, jer su se na planini Javor vođene najteže bitke.
Bitka na Kalipolju je otpočela na Ivanjdan 1876. godine. U njoj je srpska vojska teško nastradala. Poginulo je oko 7 hiljada srpskih vojnika, mnogo više od tog broja je ranjeno, a podjednako je izginulo i bilo ranjeno i turskih boraca. Komandu u bici je samoinicijativno preuzeo major Mihailo Ilić, koji je najpre organizovao svoju brigadu, a zatim pod komandu uzeo i druge brigade i uspeo je da obiđe Turke oko Jankova vrha, napadne ih sa leđa i izvojeva pobedu.
Srpski vojnici poginuli u toj bici sahranjeni su na spomen-groblju u Javoru, gde je i podignut spomenik javorskom junaku, komandantu Mihailu Iliću.[3]
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ Spomen-obeležje majoru Iliću na Javoru Arhivirano na sajtu Wayback Machine (12. maj 2014), pristupljeno: 9. maj 2014.
- ^ Spomenici kulture Ivanjica Arhivirano na sajtu Wayback Machine (13. maj 2014), spomen-obeležje "Major Ilić" - Javor, pristupljeno: 9. maj 2014.
- ^ a b v „Kalipolje - Javorski rat 1876-1878”. Arhivirano iz originala 25. 02. 2014. g. Pristupljeno 9. 5. 2014.
Spoljašnje veze uredi
- Hotel Javor Arhivirano na sajtu Wayback Machine (27. oktobar 2013)
- Kroz ledenu Srbiju, Sloboda, organ srpske narodne odbrane u Americi, Dragan Ćirić
- Republički zavod za zaštitu spomenika kulture - Beograd
- Nepokretna kulturna dobra
- Lista spomenika
- Nebriga bruka ratnike („Večernje novosti“, 24. avgust 2015)
- Senke zaborava nad junacima („Večernje novosti“, 5. jun 2016)
- Spomenik majoru Iliću na Javoru
