Spomen-obeležje Sremski front

45° 02′ 59″ N 19° 10′ 41″ E / 45.04972° S; 19.17806° I

Spomen-park „Sremski Front“ je znamenito mesto od izuzetnog značaja u Srbiji kod sela Adaševci u okviru Opštine Šid. Na datom prostoru tokom ratnih 1944-45. obrazovan je Sremski front, najveća frontovska operacija na tlu Jugoslavije u Drugom svetskom ratu.

Autor postojećeg kompleksa je arhitekta Miroslav Krstonošić čiji rad je dobijen putem konkursa čiji predsednik je bio prof. arhitekta Bogdan Bogdanović. Nakon konkursa izabrani su i koautori, za enterijer je bio zadužen vajar Jovan Soldatović,^[1] za pejzažno uređenje prof. dr Milan Sapundžić. Svi relevantni podaci o samoj gradnji kompleksa se nalaze u knjizi „Sremski front od bitke do spomenika".

Položaj uredi

Današnji spomen-park nalazi se južno od Šida, na oko 5 km jugozapadno od sela Adaševaca, čijem ataru pripada. Dati prostor se nalazi na levoj obali reke Bosut, a neposredno severno od Auto-puta Beograd-Zagreb, na 106-om kilometru od Beograda, sa kog je jedino dostupan. Uz sam spomen-park nalazi se i prva naplatna rampa u Srbiji posle ulaska na graničnom prelazu „Batrovci“.

Istorijat uredi

Eksponati iz vremena proboja Sremskog fronta

Uoči završnih operacija Jugoslovenske armije za konačno oslobođenje zemlje od fašista Nemci su, u cilju povlačenja svojih snaga sa juga Balkana, preduzeli stvaranje velikog fronta u zapadnom delu Srema, koji je po tome i nazvan. Ratne operacije na Sremskom frontu su trajale 21. oktobra 1944. do 13. aprila 1945. godine. Kao njihov kraj označeno je oslobađanje Zapadnog Srema i Vinkovaca.

Spomen-obeležje uredi

Spomen-obeležje posvećen Sremskom frontu podignut je 1988. godine. Građen je istovremeno sa podizanjem dotadašnjeg puta Bratstvo-Jedinstvo u savremeni auto-put. Tokom ratnih 1990-ih godina spomenik je oštećen. U razdoblju 2003-05. došlo je do delimične obnove kompleksa. Tokom 2000-ih podignuta je pravoslavna kapela.

Spomen-park „Sremski Front“ sačinjen je od tri celine:

Sabirališta sa 70 vertikalnih podzida u koje su ugrađene ploče sa nazivima svih jedinica koje su učestvovale u borbama na Sremskom frontu i tri reljefa na kojima je prikazan raspored naših i neprijateljskih odbrambenih linija;
Aleje časti, na kojoj je ispisano 15.000 imena palih boraca Jugoslovenske, Crvene i Bugarske armije; i
Muzeja koji sadrži skulpture od gipsa koje je uradio Jovan Soldatović, i koje se posmatraju uz zvučne i svetlosne efekte.