Stanislav Binički
Stanislav Binički (Jasika, 27. jul 1872 — Beograd, 15. februar 1942) bio je srpski kompozitor, dirigent i pedagog.[1] Smatran je najvećim predstavnikom srpske klasične muzike. Autor je prve srpske opere Na uranku i vojničkog marša Na Drinu.
| Stanislav Binički | |
|---|---|
 Stanislav Binički | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 27. jul 1872. |
| Mesto rođenja | Jasika, Kneževina Srbija |
| Datum smrti | 15. februar 1942. (69 god.) |
| Mesto smrti | Beograd, Okupirana Srbija |
| Obrazovanje | Kraljevska Bavarska muzička akademija u Minhenu |
| Vojna karijera | |
| Služba | 1899—1920. |
| Vojska | Kraljevina Srbija Kraljevina SHS |
| Čin | Major[n. 1] |
Karijera
urediPrva muzička znanja stekao je od Stevana Mokranjca i Josifa Marinkovića, pevajući u pevačkom društvu Obilić kao i u Beogradskom pevačkom društvu. Školovao se u Beogradu, Nišu i Leskovcu, a svirao je violinu i flautu. Još tokom gimnazijskih dana je obrađivao kompozicije za đački orkestar, a zanimao se i za solo pevanje. Iako je bio muzički vrlo talentovan po želji oca upisuje Prirodno-matematički fakultet na tadašnjem Filozofskom fakultetu u Beogradu.[2] Za vreme studija u sklopu Velike škole osniva Akademsko muzičko društvo. Zatim, posle jednogodišnjeg rada u gimnaziji u Leskovcu, gde je predavao matematiku, odlazi u Minhen, gde narednih četiri godine, između 1895. i 1899. godine, studira kompoziciju i solo pevanje[1] na Muzičkoj akademiji kod profesora Jozefa Rajubergera. Nakon završenih studija, vratio se u Beograd, gde je učestvovao u razvoju muzičke i pedagoške delatnosti. Postaje vojni kapelnik i osniva prvi simfonijski Beogradski vojni orkestar, a 1904. i Muziku kraljeve garde kojom diriguje do 1920. Paralelno sa dirigovanjem aktivan je i kao horovođa u Beogradskom pevačkom društvu Obilić, Tipografskom pevačkom društvu Jakšić, kao i u Pevačkoj družini Stanković. Zajedno sa Mokranjcem i K. Manojlovićem osniva Srpsku muzičku školu (danas Muzička škola „Mokranjac“). Bio je horovođa mnogih pevačkih društava i dirigent Narodnog pozorišta, gde je i 1920. godine osnovao Operu, čiji je prvi dirigent i direktor bio.[3][1]
.jpg)
Od 1924. posvećuje se komponovanju, poznat je i po tome što je za svoje kompozicije koristio folklorne motive. Njegovo najpoznatije delo je, prva u srpskoj muzici, opera Na uranku, opera u jednom činu iz 1903, na tekst Branislava Nušića, koja se smatra prvom srpskom operom sa elementima narodne muzike.
Prvi svetski rat sa svojim Orkestrom Kraljeve garde odveo ga je na Krf, gde je i u ovom teškom vremenu Binički sa svojim orkestrom aktivan organizujući humanitarne koncerte na Krfu i u Solunu, a potom kad su prilike to dozvolile koncertna aktivnost nastavljena je posle rata tačnije 1916. u Parizu, Lionu, Bordou, Tuluzu, Montabanu, Oranžu, Marselju, Tulonu i Nici. Turneja u Francuskoj je bila više nego uspešna. Zbog velikog interesovanja Francuska je zatražila od Srbije da dozvoli Stanislavu Biničkom i orkestru Kraljeve garde da produži boravak i turneju po Francuskoj, što je depešom potvrđeno, a Francuska je još neko vreme mogla uživati u koncertima pod palicom Stanislava Biničkog. Naredne godine1917., Udruženje kompozitora i muzičkih izvođača Francuske, Stanilava Biničkog su proglasili za svog počasnog člana.
Autor je većeg broja kompozicija za vojne duvačke orkestre: uvertire Iz mog zavičaja, ciklusa narodnih pesama u obradi Na Liparu, ciklusa Pesme iz Južne Srbije i Mijatovke, vojnih marševa Na Drinu[1] i Paradni marš. Smatra se da je najpoznatiji srpski marš, Na Drinu, Binički posvetio pukovniku Stojanoviću, koji je poginuo u Kolubarskoj bici.
Komponovao je muziku za bajku Ljiljan i omorika, uvertiru za Vojnovićev Ekvinocio, muziku za pozorišne komade Put oko sveta, Nahod, Tašana i dr.
Lik i delo
uredi
Stanislav Binički je bio uvažena ličnost kada je, krajem tridesetih godina 20. veka, pozvan da po prvi put čuje novopostavljena zvona na novoj, upravo završenoj crkvi Svetog Aleksandra Nevskog na Dorćolu u Beogradu. Prema zapisu u crkvenom letopisu Binički je, slušajući, u oduševljenju uzviknuo: „Eto konačno i Beograd dobi prava crkvena zvona“.
U njegovoj rodnoj Jasici kod Kruševca svake godine se održava muzička manifestacija Dani Stanislava Biničkog, u okviru koje su nastupili mnogi ugledni solisti i ansambli.
O njegovom životu je snimljen tv film "Binički". Po njemu su nazvani Pevačka družina Binički i Muzička škola „Stanislav Binički”.
Njegova supruga bila je Miroslava Binički, rođena Frida Blank, nemica koju je upoznao tokom studija u Minhenu.
Vidi još
urediNapomene
uredi- ^ Vojni čin je nosio zvanje višeg kapelnika.
Reference
uredi- ^ a b v g Mišić, Milan, ur. (2005). Enciklopedija Britanika. A-B. Beograd: Narodna knjiga : Politika. str. 146. ISBN 86-331-2075-5.
- ^ Biografije
- ^ Ko je ko u Jugoslaviji, Jugoslovenski godišnjak, 1928, Beograd (digitalizovano - Univerzitetska biblioteka u Beogradu Arhivirano na sajtu Wayback Machine (14. jul 2015)), p. 16
Spoljašnje veze
uredi- Biografija
- Stanislav Binički (RTS Obrazovno-naučni program)
- Stanislav Binički na sajtu IMDb
- Vlastimir Peričić, Muzički stvaraoci u Srbiji, Beograd, Prosveta, 1969, 58 str.
- Muzička škola „Stanislav Binički“ Leskovac
- „Riznica srpska“ o Stanislavu Biničkom Arhivirano na sajtu Wayback Machine (28. mart 2012)
- Selo malo slavi velikana („Politika“, 4. avgust 2011)
- ORIGINALNI RUKOPISI STANISLAVA BINIČKOG: ”Novosti” donose fotografije iz privatne arhive slavnog kompozitora („Večernje novosti”, 24. jul 2021)
- POVRATAK NA OBALE DETINjSTVA: Obeležavanje 150 godina od rođenja Stanislava Biničkog u rodnom mestu („Večernje novosti”, 27. jul 2022)
- ČUKUNUNUKA OTKRILA BISTU BINIČKOG: Povodom 150 godina od rođenja čuvenog srpskog kompozitora u Jasici kod Kruševca („Večernje novosti”, 27. jul 2022)
