Stojan Maksimović
Stojan Maksimović (Subotica, 1934 — Boston,[1] 20. februar 2024) bio je jugoslovenski i srpski arhitekta. Široj javnosti je najpoznatiji kao projektant Sava centra.
| Stojan Maksimović | |
|---|---|
 | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 1934. |
| Mesto rođenja | Subotica, Kraljevina Jugoslavija |
| Datum smrti | 20. februar 2024. (89/90 god.) |
| Mesto smrti | Boston, SAD |
| Porodica | |
| Supružnik | Mirjana Maksimović |
| Umetnički rad | |
| Polje | arhitektura |
| Pravac | moderna arhitektura |
| Najvažnija dela | |
Biografija
urediRođen je 1934. godine u Subotici. Osnovnu školu pohađao je u rodnom gradu, Beogradu i Vršcu. Godine 1945. upisao je Valjevsku gimnaziju, a završio ju je 1952. godine.[2] Smatrao je sebe Valjevcem, jer je proveo ključne godine života u tom gradu, koje su ga kako je naveo oblikovale.[3]
Od 1987 živeo je u Bostonu, zajedno sa suprugom Mirjanom Maksimović, takođe arhitektom.[4]
Godine 2006. objavljen je knjiga pod nazivom Monografska publikacija Stvaralaštvo - Stojan Maksomović u izdanju Centra vam, o životu i delu Maksimovića.[5]
Preminuo je 20. februara 2024. godine u Bostonu.[6]
Karijera
urediGodine 1956. završio je Arhitektonski fakultet u Beogradu, službovao u Urbanističkom zavodu grada Beograda, a od 1970. do 1982. u Direkciji za izgradnju i rekonstrukciju Beograda.[4]
Kraće vreme proveo je na na specijalizaciji u Minhenu radeći na Arhitektonskom fakultetu u ateljeu profesora Jozefa Videmana.[4] Kao afirmisan stvaralac, u naponu stvaralačke snage odlazi iz SFRJ i nastavlja stručnu delatnost u Kuvajtu, gde je od 1980. do 1985. godine, kao rukovodilac međunarodnog multidisciplinarnog tima od 18 arhitekata, radi na svim elementima velikog projekta Kongresnog centra i Bajan parka.[7][4]
Maksimović se iz Kuvajta vratio u Beograd 1985. godine, nakon čega je okružno javno tužilaštvo je u junu iste godine otvorilo istragu o nepravilnostima u poslovanju u Kuvajtu. Istraga je postala poznata kao Afera Rad. U maju 1987. godine, u sklopu ove istrage, podignuta je optužnica protiv Maksimovića, ali je odbačena u martu 1989. godine.[8] Nakon podizanja optužnice, Maksimović je sa porodicom napustio zemlju, i nikad se nije vraćao.[traži se izvor]
Bez sreće da taj veliki poduhvat bude ostvaren, nastavlja karijeru u Minhenu, u firmi Leonard Mol, GMBH, a od 1987. u Sjedinjenim Državama.[4] Tamo se priključuje zajednici arhitekata TAK (The Architects Collaborative), poznatoj po V. Gropiusu, ostvarivši, pored ostalog, Univerzitetsku biblioteku u Bostonu. Posle bankrotstva TAK-a 1992. godine, Maksimović osniva vlastiti arhitektonski studio Stojan Maksimović Nahantu, Masačusets (SAD).[4] Bavio se arhitektonskim projektovanjem stambenih i javnih građevina, a na početku karijere i urbanističkim projektovanjem.[4]
Višestranost njegove umetničke ličnosti dokazuje i to da se bavio akvarelnim slikarstvom.[4]
Za svoja pojedinačna dela nagrađen je saveznom nagradom dnevnog lista Borba (1977), Oktobarskom nagradom grada Beograda (1977), a za ukupan opus najvećim kolegijalnim priznanjem Saveza arhitekata Srbije – Velikom nagradom za arhitekturu, 1990. godine.[4][9]
Odabrani radovi
urediArhitektonska ostvarenja
uredi- Restoran “Ušće” na levoj obali Save u Beogradu (1960–63)
- Zgrada Skupštine opštine Novi Beograd (1961–73)
- Zgrada V. opštinskog javnog tužilaštva u Ustaničkoj broj 14 u Beogradu (1965–68)
- Sava centar u Beogradu (1977)[10]
- Hotel Interkontinental u Beogradu (1979)
- Stambena zgrada na uglu Južnog bulevara i Maksima Gorkog u Beogradu (1971–74)
- Stambene zgrade u nizu u Strumičkoj ulici u Šumicama u Beogradu (1972–74)
- Sportski centar „Vračar” između Ulice R. Koraća i Kneza od Semberije u Beogradu (1967–69)
- Stambeni soliter u Mileševskoj ulici broj 51 u Beogradu
- Porodične kuće u Mugebi na Istarskoj rivijeri (1977)
- Porodične kuće u Palo Altu (1998)
- Studentski centar Vilijam i Meri u Vilijamsburgu
- Sopstvena porodična kuća u Nahantu (1996)
Urbanistički projekti
uredi- Rekonstrukcija centra Skoplja (u timu, 1965)
- Detaljni urbanistički projekat rekonstrukcije Bulevara vojvode Stepe u Beogradu (1967)
- Urbanistički plan rekonstrukcije bloka između ulica Deligradske, Tiršove, Kralja Milutina i Birčaninove u Beogradu (sa M. Jakšić, 1967)
- Urbanističko (sa D. Kadović, 1967) i arhitektonsko rešenje XI i XII mesne zajednice na Vračaru u Beogradu (1972–74)
- Urbanističko rešenje rekonstrukcije poteza od Kalemegdana do Slavije u Beogradu (sa B. Novakovićem, prva nagrada ex aequo, 1968) i dr.
Reference
uredi- ^ Mučibabić, Daliborka. „Projekat Sava centra nastao za mesec dana”. Politika Online. Pristupljeno 2024-02-22.
- ^ „Ingenioznost Stojana Maksimovića videla se još u studentskim danima”. Gradnja (na jeziku: srpski). 2024-02-21. Pristupljeno 2024-02-21.
- ^ Graditelj Sava Centra revija.kolubara.info 5. 3. 2016.
- ^ a b v g d đ e ž z Maksimović, Stojan aas.org.rs 21. 2. 2024.
- ^ Monografska publikacija Stvaralaštvo - Stojan Maksimović mikroknjiga.rs 21. 2. 2024.
- ^ Umro arhitekta Stojan Maksimović: Sava Centar ostao iza njega blic.rs 20. 2. 2024.
- ^ Tapušković 1996, str. 116.
- ^ Tapušković 1996, str. 116,140.
- ^ Velika nagrada arhitekture u-a-s.rs 21. 2. 2024.
- ^ Ko je bio Stojan Maksimović? Izgradio je simbol Beograda koji i danas traje biznis.telegraf.rs 20. 2. 2024.
Literatura
urediSpoljašnje veze
uredi- Maksimović na sajtu moma.org
- Biografija Maksimovića na sajtu Akademije arhitekture Srbije
- Stojan Maksimović, inženjer arhitekture : Kako je nastao Sava centar / Oprezno sa Kuvajćanima yugopapir.com
