Tat
Tat (mađ. Tát, nem. Taath) grad je u Mađarskoj. Tat je treći po veličini grad u okviru županije Komarom-Estergom.
| Tat mađ. Tát | |
|---|---|
 Ime naselja pisano rovaškim pismom | |
 Zastava
 Grb
| |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Mađarska |
| Region | Centralna prekodunavska |
| Županija | Komarom-Estergom |
| Srez | Tata |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — 2015. | 5.528[1] |
| — gustina | 434,58 st./km2 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 47° 44′ 43″ S; 18° 38′ 42″ I / 47.74514° S; 18.64500° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Površina | 12,06 km2 |
  Tat Tat na karti Mađarske | |
| Poštanski broj | 2534 |
| Pozivni broj | (+36) 34 |
| Veb-sajt | |
| www.tat.hu/ | |
Geografija uredi
Lokacija uredi
Naselje se nalazi pored „Malog Dunava”, sa severa je okruženo rukavcima drevne reke, dok je sa juga okruženo brdima Gereče. Nalazi se 8 kilometara od bivše prestonice Estergoma i 45 kilometara od Budimpešte.
Najvažniji pristupni pravac je autoput 10, koji je nekada bio nacionalni put koji je vodio od Budima do Beča. Severnom ivicom njene unutrašnjosti prolazi magistralni put 117, a dva glavna puta su ovde povezana putem 1011, ovaj poslednji je i linija razgraničenja između starog sela i novostvorenog dela naselja istočnije. Sa autoputa 10 na teritoriji naselja odvaja se i put 1119 koji vodi ka Tatabanji.
Do njega se može doći vozom na železničkoj liniji Estergom–Almašfizite, koja ovde ima stajalište. Autobusko stajalište Tat nalazi se u blizini centra, ali je prilaz drumom omogućen samo opštinskim putevima.
Istorija uredi
Zahvaljujući prirodnim geografskim karakteristikama, ljudi su na ovim prostorima živeli još u praistoriji. U ataru sela pronađeno je kameno oruđe, kamena sekira i kamen za mlevenje. Na površinu su izneti i ulomci lonaca i lonaca iz bakrenog doba, kao i ulomci koji pripadaju kulturi sahranjivanja urni iz kasnog bronzanog doba.
Iako sve novija istraživanja stavljaju prvo pominjanje Tatovog imena u ranije vreme, 1146. godine, kada je Fulko Hošpeš dao svoje imanje u Tatu opatiji Panonhalm, međutim, Taćani stavljaju „godinu osnivanja“ u 1181. Zatim je kralj Bela III, jedan od kraljeva Arpadovića, dao je selo „Taat” („Taath”) viteškom redu koji nosi ime Svetog Jovana Milostivog, čiji su potomci Vitezovi Svetog Jovana i Malteški vitezovi. Tadašnja bogomolja, koja se nalazila na mestu današnje crkve, već se u nekim istorijama pominje kao bolnica.
Jedan od najslavnijih dana u istoriji Tata je poslednja bitka „Estergomske županije“ protiv Turaka 1685. godine, čuvena bitka kod Tata. Ovde su se sukobili knez Karolj od Lorene i vojska Sajtana Ibrahima od sto hiljada.
Posle blistave hrišćanske pobede, do kraja veka ovde je živelo 17. kmetovskih porodica. Između 1710. i 1740. nemački doseljenici, Švabe i Austrijanci povećali su izbeglo stanovništvo.
Godine 1851. broj stanovnika je bio 560. Tokom Prvog svetskog rata selo je izgubilo četrdesetak muškaraca, vojnika. Godine 1936. u 344 kuće živelo je 1.499 ljudi. Krajem Drugog svetskog rata, na prelazu između 1944. i 1945, selo je postalo frontovska zona.
Nemački motociklista Ernst Jakob Hene je 1932. godine postavio ovde brzinski rekord svojim vozilom: dostigao je brzinu od 244 km/h svojim BMV motorom.
Na preporuku ministra državne uprave i pravde, gradsko zvanje mesto je dobilo 15. jula 2013. godine.[2]
Stanovništvo uredi
Tokom popisa 2011. godine, 81,2% stanovnika se izjasnilo kao Mađari, 6,2% kao Nemci, 0,2% kao Rumuni i 0,3% kao Slovaci (18,6% se nije izjasnilo).
Verska distribucija je bila sledeća: rimokatolici 44,8%, reformisani 5,2%, luterani 0,5%, grkokatolici 0,3%, nekonfesionalni 14,7% (33,2% se nije izjasnilo).[3]
