Fadilj Nimani
Fadilj Nimani (alb. Fadil Nimani; Grgoc, 7. april 1967 — Vaksince, 25. maj 2001) bio je albanski ustanički komandant Oslobodilačke vojske Kosova (OVK) tokom rata na Kosovu i Metohiji (1998—1999) i Oslobodilačke nacionalne armije (ONA) tokom sukoba u Republici Makedoniji (2001). Postavljen je za komandanta 114. brigade ONA, aktivne u rejonu Kumanova, a pod komandom je imao oko 150 ljudi. Ubili su ga makedonski specijalci u operaciji tokom sukoba u Makedoniji, 25. maja 2001. U njegovu čast albanski političari i bivši borci ONA postavili su statuu u Vaksincu.
| Fadilj Nimani | |
|---|---|
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 7. april 1967. |
| Mesto rođenja | Grgoc, SR Srbija, SFR Jugoslavija |
| Datum smrti | 25. maj 2001. (34 god.) |
| Mesto smrti | Vaksince, Republika Makedonija |
| Vojna karijera | |
| Služba | 1996—2001. |
| Vojska |
|
| Čin | komandant |
| Učešće u ratovima |
|
Biografija uredi
Rođen je 7. aprila 1967. godine u Grgocu kod Đakovice, u tadašnjoj SFR Jugoslaviji.[1] Osnovnu školu je završio u svom selu, a gimnaziju u obližnjem selu Crmljane.[1] Oružana pobuna koju su predvodili nacionalistički Albanaci protiv srpske vlasti izbila je u regionu 1991. godine,[2] kada se prvi put pojavila albanska iredentistička organizacija koja je postala poznata kao Oslobodilačka vojska Kosova (OVK).[3] U ovom trenutku se zna da je organizacija prošla vojnu obuku u Albaniji.[4] Pridružio se Oslobodilačkoj vojsci Kosova do 1998. godine, a prvobitno je krijumčario oružje iz Albanije na početku rata na Kosovu i Metohiji.[1] Krajem 1998. postavljen je za komandanta u oblasti Metohije, a potom je postao komandant bataljona Munja.[1] Nadimak „Komandant Tigar” dobio je tokom rata. Ministarstvo unutrašnjih poslova Srbije tražilo je hapšenje Nimanija posle rata. Preko planine Crne gore je prešao u Makedoniju.
Ali Ahmeti je organizovao Oslobodilačku nacionalnu armiju (ONA) koja se sastojala od bivših boraca OVK sa Kosova i Metohije i Severne Makedonije, albanskih pobunjenika iz Preševa, Medveđe i Bujanovca u Srbiji, mladih albanskih radikala, nacionalista iz Makedonije i drugih stranih plaćenika.[5][6] Tokom sukoba u Makedoniji, koji je počeo u januaru 2001. godine, Nimani je postavljen za komandanta 114. brigade ONA, aktivne u Kumanovu, odnosno od Matejča do Nikuštaka.[7][8] Na planini Crnoj Gori dejstvovale su 111, 113 i 114 brigade, u Tetovu 112, oko Skoplja 115, a u Gostivaru 116 brigada.[6] U njegovoj naoružanoj grupi bilo je oko 150 ljudi.[9] Takođe je bio i komandant jedne specijalne jedinice.[1] Tokom jednomesečnih borbi u rejonu Kumanova, makedonske snage bezbednosti uspele su da povrate nekoliko sela koja su bila uporišta ONA i oslobode ih od prisustva pobunjenika. Prema zvaničnim tvrdnjama Makedonije, snage bezbednosti su ubile najmanje 30 pobunjenika ONA,[10][11] od kojih je jedan potvrđen kao Nimani (ubijen 26. maja 2001), koji je likvidiran tokom operacije oslobođenja Vaksinca koje je okupirala ONA.[7][12] Tada je 114. brigadom komandovao Nazim Buši, poznat kao komandant Adaši, a broj brigade se popeo na oko 1000 boraca.[13]
Od njegove smrti, u Vaksincu se obeležava godišnjica u njegovu čast.[14] Dana 17. marta 2006. godine, bivši borci ONA organizovali su komemoraciju za Nimanija i još 16 boraca ONA koji su poginuli tokom borbi za Vaksince, u selu Matejče kod Kumanova.[15] Komemoracija je izazvala kontroverzu zbog govora albanskog političara i bivšeg vojnika ONA Fazlija Velijua, u kojem su etnički Makedonci nazvani „Slovenomakedonci”, što ova etnička grupa smatra pogrdnim. Komemoraciji su prisustvovali nemački vojnici NATO-a.[15] U Vaksincu je podignuta statua u njegovu čast.[1]
Reference uredi
- ^ a b v g d đ Jashari 2011
- ^ Elsie 2011, str. 32.
- ^ Watson 2009, str. 193.
- ^ Judah 2002, str. 111.
- ^ Kolstø 2009, str. 173
- ^ a b Thomas 2006, str. 53
- ^ a b Lajm Maqedoni, 13 August 2010
- ^ Dnevnik. 18. mart 2006: "Spored izjavite na uapseniot Sadula Murati 113-ta brigada broela okolu 1.400 pripadnici koi deluvale od seloto Lojane do Matejče, dodeka od Matejče do Nikuštak aktivnosti imala 114-ta brigada "Fadil Nimani-Tigar", koj beše ubien vo borbite vo Kumanovsko."
- ^ Utrinski Vesnik 13.04.2007: „Vo borbite so MBS, spored operativnite soznanija, učestvuvale terorističkite grupi na komandantite: Džavit Asani i Nazmi Sulejmani (okolu 200-300 lica), specijalna edinica za brza intervencija, pod komanda na Nazim Buši-Adaši, komandant na 114. brigada Fadil Nimani-Tigar, koja broela okolu 150 lica, kako i edinicata na komandant Teli - Lefter Kodžaj od Albanija“.
- ^ "Macedonian army 'kills 30 rebels'". BBC World. 12 May 2001
- ^ "Rebels killed in Macedonia" Arhivirano 2012-03-30 na sajtu Wayback Machine. CNN World. 13 May 2001
- ^ Vest. 28 May 2001
- ^ http://ictytranscripts.dyndns.org/trials/boskoski_tarculovski/070925ED.htm[mrtva veza]
- ^ „Archived copy”. Arhivirano iz originala 2016-03-04. g. Pristupljeno 2014-01-06.
- ^ a b Dnevnik. 18 March 2006
Literatura uredi
- Elsie, Robert (2011). Historical Dictionary of Kosovo. Lanham, Maryland: Rowman & Littlefield. ISBN 978-0-8108-7483-1.
- Judah, Tim (2002). Kosovo: War and Revenge. New Haven, Connecticut: Yale University Press. ISBN 978-0-300-09725-2.
- Watson, Paul (2009). Where War Lives. Toronto: McCleland & Stewart. ISBN 978-1-55199-284-6.
- Thomas, Nigel (2006). The Yugoslav Wars (2): Bosnia, Kosovo and Macedonia 1992 - 2001. Osprey Publishing. ISBN 9781841769646.[mrtva veza]
- Pål Kolstø (2009). Media Discourse and the Yugoslav Conflicts: Representations of Self and Other. Ashgate Publishing, Ltd. ISBN 0754676293.
- „Komandantët e UÇK-së, disa të vrarë, disa në arrati, shumica në poste” (na jeziku: Albanian). Lajm Maqedoni. 13. 8. 2010. Arhivirano iz originala 8. 11. 2019. g.
- Nikoliќ, S. (28. 5. 2001). „Ubien Fadil Limani, komandant na teroristite za Kumanovo” (na jeziku: Macedonian). Vest. Arhivirano iz originala 2. 10. 2013. g.
- Z., E. (18. 3. 2006). „Komandantite na ONA ja slavea 'pobedata protiv Slavomakedoncite” (na jeziku: Macedonian). Dnevnik. Arhivirano iz originala 2013-10-03. g. Pristupljeno 2012-05-07.
- „Sudenjeto na Boškoski i na Tarčulovski ќe ja otkrie vistinata za Ljuboten” (na jeziku: Macedonian). Utrinski Vesnik. 2007-04-13. Arhivirano iz originala 10. 08. 2022. g. Pristupljeno 10. 08. 2022.
- „Za ONA se borele 150 mudžahedini”. Broj 1671 sabota (na jeziku: Macedonian). Dnevnik. 18. 3. 2006. Arhivirano iz originala 2014-01-06. g. Pristupljeno 2014-01-06.
- Jashari, Zimer (2011-05-25). „Homazhe për dëshmorin e kombit komandant Tigri” (na jeziku: Albanian). Iliria News Agency. Arhivirano iz originala 2014-01-06. g. Pristupljeno 2014-01-06.
