Ferenc Kemenj
Ferenc Kemenj (mađ. Kemény Ferenc; Veliki Bečkerek, 17. jul 1860 — Budimpešta, 21. novembar 1944) bio je mađarski pedagog i humanista, poznat kao jedan od osnivača Međunarodnog olimpijskog komiteta i njegovoj ulozi u savremenom mirovnom pokretu.
| Ferenc Kemenj | |
|---|---|
.jpg) | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 17. jul 1860. |
| Mesto rođenja | Veliki Bečkerek, Austrijsko carstvo |
| Datum smrti | 21. novembar 1944. (84 god.) |
| Mesto smrti | Budimpešta, Kraljevina Mađarska |
| Obrazovanje | Univerzitet u Budimpešti |
| Naučni rad | |
| Poznat po | jedan od osnivača Olimpijskog komiteta |
Biografija uredi
Njegovo prvobitno prezime bilo je Kon i bio je jevrejskog porekla. Školovao se u Budimpešti za profesiju nastavnika. Odlazi u Štutgart kako bi unapredio svoje znanje nemačkog jezika. Godine 1883. diplomirao je za nastavnika matematike i fizike na Univerzitetu u Budimpešti.
Godine 1884. odlazi u Pariz kako bi pohađao nastavu na „Kolež de Fransu” i Sorboni, prvenstveno kako bi produbio znanje francuskog jezika. U studentskim krugovima upoznaje Pjera de Kubertena. Kao pedagog, Kemenj je bio impresioniran Kubertenovim idejama, o reformi obrazovanja na osnovi sporta.
Prema izvorima Mađarskog olimpijskog komiteta, Kemenj je pored vaspitne uloge sporta video mogućnost korišćenja sporta u mirovnom pokretu, pa je podržao Kubertenovu ideju o obnovi antičkih Olimpijskih igara. Kemenj i Kuberten ostali su doživotni prijatelji, tako da su ostali u kontaktu i nakon Kemenjevog povratka u Ugarsku 1888. godine.
Nakon povratka u zemlju, Kemenj radi kao nastavnik u ugarskim krajevima. Godine 1890. dobija posao nastavnika u Jegri, gde će kasnije biti postavljen za zamenika direktora škole. Kao neko ko je bio poznat po pisanju dela o modernizaciji obrazovanja, tada prvi put nailazi na otpor u konzervativnim aristokratskim krugovima.
Formiranje Međunarodnog olimpijskog komiteta uredi
Početkom 1894. godine Kemenj dobija pismo od Kubertena, u kojem ga poziva na međunarodni sportski kongres iste godine na Sorboni u Parizu, što će kasnije biti poznato kao prvi Olimpijski kongres. Kemenj je odmah zatražio podršku od ugarskog ministarstva kulture i prosvete. Međutim, politika Austrougarske monarhije nalagala je obazrivo delovanje u međunarodnim odnosima. Kemenj nije dobio ni zvaničnu ni finansijsku podršku, ali je dobio odrešene ruke. Iako nije bio u mogućnosti da dođe u Pariz, Kuberten ga je uvrstio među članove Međunarodnog olimpijskog komiteta, koji je osnovan 23. juna 1894. godine, poslednjeg dana kongresa.
Kako je Kemenj bio vatreni zagovornik olimpijskog pokreta, tako je odmah zatražio formiranje komiteta koji bi uputio mađarske sportiste na prve Olimpijske igre u Atini 1896. godine. Dana 19. decembra 1895. osnovan je Mađarski olimpijski komitet, u kojem je Kemenj preuzeo ulogu sekretara.
Njegove poglede na Olimpijski pokret obeležio je mir. Smatrao je da su Olimpijske igre simbol međunarodnog mirovnog pokreta, i praznik jednog od najradosnijih, najmiroljubivijih i bratskih pokreta svetske omladine. Bio je prvi sekretar Mađarskog mirovnog društva i generalni sekretar Svetskog mirovnog kongresa u Budimpešti 1896. godine.
Prve moderne Olimpijske igre uredi
Problemi oko finansiranja Igara u Atini 1896. godine podstakli su Kemenja na ideju da se one održe u Budimpešti, gde se te godine obeležavala 1000-godišnjica doseljavanja Mađara u Panonsku niziju. Igre su na kraju ostale u Atini, a Kemenj je predvodio malu mađarsku delegaciju u ime mađarske vlade. Učestvovao je i na brojnim sastancima MOK-a. Njegove publikacije nakon Igara izazvale su veliku pažnju i učinile Kemenja osobom koja je bila poštovana u političkim krugovima. Kemenj je takođe predvodio mađarsku sportsku delegaciju na Olimpijskim igrama u Parizu 1900. i Sent Luisu 1904.
Njegovi napori oko Olimpijskog pokreta nisu, međutim, dobili odgovarajuću podršku u Mađarskoj. Aristokratski krugovi nisu smatrali Kemenja dostojnim predstavnikom u MOK-u zbog njegovog buržoaskog porekla. Godine 1907. napušta Mađarski olimpijski komitet.[1]
Kao veliki zagovornik mira, Kemenj je neuspešno bio nominovan za Nobelovu nagradu za mir od strane cara Franca Jozefa 1908, 1913. i 1914. godine.[2]
Odlazak u penziju uredi
Posle odlaska u penziju 1920. godine Kemenj se posvetio isključivo pedagoškom radu. Godine 1934. bio je jedan od urednika Pedagoške enciklopedije. Njegov život imao je tragičan kraj. Kada su nakon nemačke okupacije Mađarske 1944. godine njilaši preuzeli vlast, započeli su deportaciju Jevreja. Kako bi izbegli sudbinu svojih sunarodnika, Kemenj i njegova supruga izvršili su samoubistvo novembra 1944. godine.
Počasti uredi
Nakon što je nekoliko decenija njegovo delo bilo prepušteno zaboravu, krajem sedamdesetih godina 20. veka Ferenc Kemenj dobija zaslužena priznanja. U Jegri nova hala sportova od 1980. godine nosi njegovo ime, kao i sportska osnovna škola u tom gradu. Ispred tamošnjeg sportskog muzeja podignuta mu je bista. U Zrenjaninu mu je u Aleji velikana u Karađorđevom parku podignuta bista.[3]
Galerija uredi
-
Članovi MOK-a 1896. godine u Atini, Kemenj treći zdesna -
Spomen-ploča u Jegri na mestu gde je Kemenj živeo -
Muzeja sporta u Jegri sa postavkom posvećenom Kemenju -
Bista Ferenca Kemenja ispred Muzeja sporta u Jegri -
Spomen-obeležje Ferencu Kemenju ispred Univerziteta fizičkog vaspitanja u Budimpešti -
Bista Ferenca Kemenja u Aleji velikana u Karađorđevom parku u Zrenjaninu
_037.jpg)
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ Terret, Thierry (2015-10-14). London, Europe and the Olympic Games: European Perspectives (na jeziku: engleski). Routledge. ISBN 9781317745785.
- ^ Hannig, Alma (2014-06-09). „Nobelpreis-Nominierung: Franz Joseph, der Friedensfürst”. Die Zeit. ISSN 0044-2070. Pristupljeno 2017-05-24.
- ^ „Počast dr Ferencu Kemenju - godišnjica rođenja osnivača Međunarodnog olimpijskog komiteta najavljuje početak Igara u Tokiju, 125 godina nakon Atine”. Grad Zrenjanin. 16. 07. 2021. Pristupljeno 15. 11. 2022.